REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odsetki w księgach jednostek budżetowych

Barbara Kołodziej

REKLAMA

Zasady postępowania z odsetkami od należności i zobowiązań, w tym również tych, do których stosuje się przepisy dotyczące zobowiązań podatkowych, ujmuje się w księgach rachunkowych w momencie ich zapłaty lub pod datą ostatniego dnia kwartału w wysokości odsetek należnych na koniec tego kwartału.

Przez pojęcie odsetek rozumie się cenę wykorzystania obcego pieniądza w związku z odroczonym terminem płatności. Odsetki jako cena wykorzystania obcego pieniądza w związku z odroczonym terminem płatności określane są także jako stopa procentowa. Stanowią one nie tylko wynagrodzenie (przychód) wierzyciela za okres oczekiwania na zapłatę należności lub realizację lokaty bankowej, ale również obejmują pokrycie kosztów ryzyka związanego z ewentualną niewypłacalnością dłużnika. Drugie znaczenie pojęcia odsetek to odszkodowanie za opóźnienie w wykonaniu zobowiązania pieniężnego.

REKLAMA

Autopromocja

Roszczenia odsetkowe nie mogą powstać bez roszczenia głównego, czyli roszczenia o zapłatę głównej sumy pieniężnej. Wynika z tego także nieważność, tj. nieważność zobowiązania głównego przesądza o nieważności zobowiązania płacenia odsetek. Samodzielność wierzytelności odsetkowej pozwala na to, że może być ona przedmiotem odrębnej umowy o przejęciu długu czy umowy poręczenia.

W praktyce jednostek budżetowych najczęściej występują odsetki:

• z tytułu zwłoki w zapłacie w rozrachunkach z kontrahentami,

• w rozrachunkach publicznoprawnych,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

• od środków pieniężnych, w tym lokat na rachunkach bankowych.

Termin płatności odsetek

Kodeks cywilny reguluje termin płatności odsetek jedynie w zakresie odsetek zwykłych (za używanie obcych pieniędzy). Nie reguluje on jednak terminów odsetek za opóźnienia. W braku odmiennego zastrzeżenia co do terminu płatności odsetek, są one płatne co roku z dołu, a jeśli termin płatności sumy pieniężnej jest krótszy niż rok - jednocześnie z zapłatą tej sumy (art. 360 kodeksu cywilnego).

Jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, termin przedawnienia wynosi dziesięć lat, a dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej trzy lata. Na podstawie tego przepisu przyjmuje się, że odsetki są świadczeniem okresowym i podlegają przedawnieniu trzyletniemu, w tym samym terminie co należność główna.

Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, jednostka jako wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, nawet jeśli nie poniosła żadnej szkody i opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności (art. 481 par. 1 k.c.). Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, jednostce należą się odsetki ustawowe., które obecnie wynoszą 12,5 proc. w stosunku rocznym.

Jednak gdy należność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, można żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy (art.481 par. 2 k.c.).

Odsetki za opóźnienie

REKLAMA

Od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero w momencie wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości obie strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek od dłużnej sumy (art. 482 par. 1 k.c). Nie dotyczy to jednak pożyczek długoterminowych.

Istotną sprawą jest określenie terminu zapłaty w umowie zawartej z kontrahentem albo podanie go na fakturze potwierdzającej sprzedaż. W tym przypadku odsetki liczone są, poczynając od pierwszego dnia następującego po dniu, w którym upłynął umowny termin zapłaty.

Jeżeli w umowie nie ma podanego terminu zapłaty ani nie wynika on z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być niezwłocznie spełnione po wezwaniu dłużnika do jego wykonania (art. 455 k.c.). Jednostka ma wówczas prawo naliczyć odsetki za zwłokę, jeżeli po upływie określonego w umowie czasu od otrzymania faktury mającej cechy wezwania do zapłaty zobowiązanie nie zostało uregulowane. Tak więc, jeśli umowa nie określa terminu zapłaty, należy podać go na fakturze potwierdzającej sprzedaż towaru.

Ewidencja odsetek

Nieuregulowanie należności lub zobowiązań w umownym terminie powoduje naliczenie odsetek za zwłokę w zapłacie.

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie szczególnych zasad rachunkowości, odsetki od należności i zobowiązań, w tym również tych, do których stosuje się przepisy dotyczące zobowiązań podatkowych, ujmuje się w księgach rachunkowych w momencie ich zapłaty lub pod datą ostatniego dnia kwartału w wysokości odsetek należnych na koniec tego kwartału.

KSIĘGOWANIE ODSETEK

Wybrane operacje gospodarcze związane z:

• odsetkami dotyczącymi rozliczeń i roszczeń:

1. Naliczone odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie należności:

Wn konto 201 „Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami”

Ma konto 750 „Przychody i koszty finansowe”

2. Zapłata przez dłużników naliczonych odsetek:

Wn konto 130 „Rachunki bieżące jednostek budżetowych”

Ma konto 201 „Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami”

3. Naliczone odsetki od niezapłaconych w terminie zobowiązań (z wyjątkiem odsetek związanych z inwestycjami i funduszami celowymi):

Wn konto 750 „Przychody i koszty finansowe”

Ma konto 201 „Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami”

4. Zapłata odsetek należnych wierzycielowi z tytułu nieterminowej zapłaty:

Wn konto 201 „Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami”

Ma konto 130 „Rachunki bieżące jednostek budżetowych”

5. Naliczone odsetki z tytułu nieterminowej zapłaty zobowiązań z działalności finansowanej z ZFŚS:

Wn konto 851 „Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych”

Ma konto 201 „Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami”

6. Naliczone odsetki z tytułu nieterminowej zapłaty zobowiązań z działalności finansowanej z funduszy celowych:

Wn konto 853 „Fundusze pozabudżetowe”

Ma konto 201 „Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami”.

• odsetkami dotyczącymi rozrachunków publicznoprawnych:

1. Naliczenie odsetek z tytułu zwłoki w zapłacie zobowiązań podatkowych:

Wn konto 750 „Przychody i koszty finansowe”

Ma konto 225 „Rozrachunki z budżetami”

2. Spłata odsetek z tytułu zobowiązań podatkowych:

Wn konto 225 „Rozrachunki z budżetami”

Ma konto 130 „Rachunki bieżące jednostek budżetowych”

3. Naliczenie odsetek z tytułu zwłoki w zapłacie zobowiązań wobec ZUS-u:

Wn konto 750 „Przychody i koszty finansowe”

Ma konto 229 „Pozostałe rozrachunki publicznoprawne”

4. Spłata odsetek z tytułu zobowiązań publicznoprawnych:

Wn konto 229 „Pozostałe rozrachunki publicznoprawne”

Ma konto 130 „Rachunki bieżące jednostek budżetowych”.

BARBARA KOŁODZIEJ

gp@infor.pl

PODSTAWA PRAWNA

Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 ze zm.).

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W którym banku można dostać 4%, 5% a nawet 8% na lokacie lub koncie oszczędnościowym pod koniec stycznia 2025 r. [ranking depozytów bankowych]

W styczniu 2025 r. nastąpiły zmiany w czołówce promocyjnych depozytów bankowych. Dwa banki przestały oferować 8% w skali roku. Ale inna instytucja postanowiła właśnie na początku 2025 r. taką ofertę udostępnić. Mimo licznych promocji lokat i rachunków oszczędnościowych widoczny jest trend stopniowego pogarszania się oferty depozytowej - już od 2 lat. Skutkiem tego - jak pokazują dane NBP - przeciętna lokata zakładana jest z oprocentowaniem mniejszym niż 4% w skali roku.

Obligacje skarbowe - luty 2025 r. Oprocentowanie do 6,80% w skali roku. Oferta obligacji nowych emisji

Ministerstwo Finansów w komunikacie z 27 stycznia 2025 r. przekazało informacje o oprocentowaniu i ofercie obligacji oszczędnościowych (detalicznych) Skarbu Państwa nowych emisji, które będą sprzedawane w lutym 20245 r. Oprocentowanie i marże tych obligacji nie zmienią się w porównaniu do oferowanych w styczniu br. Od 28 stycznia br. można nabywać nowe (lutowe) emisje obligacji skarbowych w drodze zamiany z niewielkim dyskontem. 

Nowe stawki podatku od środków transportowych w 2025 r. Kto i kiedy płaci ten podatek?

Przewoźnicy mogą odetchnąć z ulgą. Po sporych podwyżkach podatku od środków transportowych w 2024 roku, w obecnym 2025 r. ich poziom wzrósł tylko nieznacznie. Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Finansów, w 2025 roku maksymalna stawka opłaty zwiększy się o niecałe 3 proc., podczas gdy w 2024 roku podwyżka wyniosła aż 15 proc.

Nowe przepisy dla firm transportowych od 2025 roku: polscy przewoźnicy mogą wynająć pojazd za granicą

Początek 2025 r. zapowiada zmiany wpływające na funkcjonowanie polskich firm transportowych. Jedną z nich jest nowelizacja ustawy o transporcie drogowym z 21 listopada 2024 r., zgodnie z którą polscy przewoźnicy od niedawna mogą wypożyczyć ciężarówkę zarejestrowaną za granicą. Rozwiązanie to może przynieść korzyści firmie transportowej i zwiększyć np. elastyczność operacyjną czy ograniczyć liczbę przestojów, ale ma też swoje ograniczenia. Jakie? Co ważniejsze, nieprzestrzeganie nowych regulacji niesie ryzyko dotkliwych kar finansowych dla przewoźników.

REKLAMA

Rewolucja w branży finansowej: Konferencja dla Biur Rachunkowych i Księgowych

W dynamicznie zmieniającym się świecie finansów, bycie na bieżąco z trendami i nowymi regulacjami to klucz do sukcesu. Dlatego już w marcu 2025 roku odbędzie się jedno z najważniejszych wydarzeń w branży – Konferencja dla Biur Rachunkowych i Księgowych – KONEL. To niepowtarzalna okazja, by poszerzyć wiedzę, nawiązać kontakty i zyskać przewagę konkurencyjną.

Urojona podmiotowość podatników - skutki. Błędne przekonanie, czy świadome oszustwo?

Czy można mieć urojenia podatkowe? Oczywiście tak i mogą z nich wynikać nawet realne w sensie prawnym zobowiązania podatkowe. Nie jest to również zjawisko na wskroś marginalne, bo owe urojenia wynikają z błędnego odczytania i zastosowania norm prawnych, przy czym ów błąd wcale nie musi być czymś nieuświadomionym – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Unijne rozporządzenie DORA już obowiązuje. Które firmy muszą stosować nowe przepisy od 17 stycznia 2025 r.?

Od 17 stycznia 2025 r. w Unii Europejskiej zaczęło obowiązywać Rozporządzenie DORA. Objęte nim podmioty finansowe miały 2 lata na dostosowanie się do nowych przepisów w zakresie zarządzania ryzykiem ICT. Na niespełna miesiąc przed ostatecznym terminem wdrożenia zmian Europejski Bank Centralny opublikował raport SREP (Supervisory Review and Evaluation Process) za 2024 rok, w którym ze wszystkich badanych aspektów związanych z działalnością banków to właśnie ryzyko operacyjne i teleinformatyczne uzyskało najgorsze średnie wyniki. Czy Rozporządzenie DORA zmieni coś w tym zakresie? Na to pytanie odpowiadają eksperci Linux Polska.

Transfer danych osobowych do Kanady – czy to bezpieczne? Co na to RODO?

Kanada to kraj, który kojarzy się nam z piękną przyrodą, syropem klonowym i piżamowym shoppingiem. Jednak z punktu widzenia RODO Kanada to „państwo trzecie” – miejsce, które nie podlega bezpośrednio unijnym regulacjom ochrony danych osobowych. Czy oznacza to, że przesyłanie danych na drugi brzeg Atlantyku jest ryzykowne?

REKLAMA

e-Urząd Skarbowy w Twoim telefonie! Nowa aplikacja zmienia sposób korzystania z usług skarbowych

Ministerstwo Finansów wprowadza rewolucję w dostępie do usług skarbowych. Aplikacja e-Urząd Skarbowy pozwala na szybkie i bezpieczne załatwianie spraw urzędowych. To dopiero początek – kolejne aktualizacje przyniosą jeszcze więcej funkcji!

W 2025 roku oprocentowanie lokat bankowych mocno spadnie. Jak zadbać o oszczędności?

Banki przewidują mocny spadek stóp procentowych. Przykładowo BNP Paribas prognozuje, że na koniec 2025 roku podstawowa stopa procentowa NBP spadnie do 4%, czyli obniży się aż o 1,75 p.p. Z kolei PKO BP zakłada, że stopy procentowe spadną do 3,5%-4% do końca 2026 r. Te oczekiwania już teraz wpływają na oprocentowanie lokat bankowych. Rankomat.pl zwraca uwagę, że średnie oprocentowanie lokat założonych w listopadzie (najnowsze dostępne dane NBP) wyniosło zaledwie 3,96% i w kolejnych miesiącach prawdopodobnie będzie dalej spadać. Między innymi dlatego w 2025 r. warto zmienić część swoich nawyków finansowych, do których przywykliśmy w ostatnich dwóch latach.

REKLAMA