Co zmieni unijne rozporządzenie w sprawie maszyn od 2027 roku. Nowe wymogi prawne cyberbezpieczeństwa przemysłu w UE

• Rozporządzenie w sprawie maszyn od 2027 r.
• Nowe ramy prawne – dlaczego Rozporządzenie 2023/1230 to punkt zwrotny?
• Przemysł jako atrakcyjny cel dla cyberprzestępców
• Nowe obowiązki dla firm

Rozporządzenie w sprawie maszyn od 2027 r.

W czerwcu 2023 r. Parlament Europejski i Rada UE przyjęły Rozporządzenie 2023/1230 w sprawie maszyn. Zastępuje ono ustanowioną w 2006 roku Dyrektywę 2006/42/WE. Podczas gdy starszy akt wymagał wdrożenia do prawa krajowego, rozporządzenie to będzie obowiązywać bezpośrednio we wszystkich państwach członkowskich Unii w swojej oryginalnej formie, w tym samym terminie. Większość przepisów tego rozporządzenia będzie stosowana bezpośrednio we wszystkich państwach członkowskich UE od 14 stycznia 2027 r.

Autopromocja

Nowe ramy prawne – dlaczego Rozporządzenie 2023/1230 to punkt zwrotny?

Nowe przepisy mają na celu dostosowanie europejskich regulacji do rzeczywistości cyfrowej ery przemysłowej. Uwzględniają takie zjawiska, jak rosnąca liczba maszyn połączonych z internetem, wykorzystywanie sztucznej inteligencji czy integracja środowisk OT (technologii operacyjnych) z systemami IT. Po raz pierwszy też na poziomie prawa unijnego pojawiły się jednoznaczne wymagania odnośnie do cyberbezpieczeństwa maszyn i systemów przemysłowych.

– Regulacja ta stanowi kluczowy element w szerszej strategii UE dotyczącej odporności cyfrowej i bezpieczeństwa łańcuchów dostaw. Wraz z Ustawą o cyberodporności (Cyber Resilience Act) zapewnia spójne podejście do zarządzania ryzykiem w produktach cyfrowych – od fazy projektowania, przez eksploatację, po późniejsze aktualizacje – wyjaśnia Robert Dąbrowski, szef zespołu inżynierów Fortinet w Polsce.

Przemysł jako atrakcyjny cel dla cyberprzestępców

Z opublikowanego przez Fortinet raportu State of OT Cybersecurity 2024 wynika, że aż 73 proc. firm przemysłowych doświadczyło cyfrowego incydentu. To wyraźnie więcej w porównaniu z poprzednimi latami (jeszcze w 2023 roku odsetek ten wynosił 49 proc.). Wzrosła również liczba firm, które na przestrzeni 12 miesięcy stały się ofiarami więcej niż sześciu przypadków naruszeń bezpieczeństwa. W 2024 roku z problemem tym mierzyło się 31 proc. przedsiębiorstw – niemal trzykrotnie więcej niż w roku 2023.

Skutki incydentów bezpieczeństwa bywają bardzo dotkliwe. Ponad połowa podmiotów odnotowała z ich powodu spadek produktywności, utratę danych o znaczeniu krytycznym oraz naruszenie zgodności z przepisami. Coraz częściej zagrożona jest także reputacja marki – w 2024 roku aż 52 proc. respondentów zauważyło jej degradację na skutek ataku.

Autopromocja

Webinar:
KSeF 2.0 – co biuro rachunkowe musi wiedzieć przed wejściem w życie obowiązku?

Sprawdź

– Systemy OT, które kiedyś działały w izolacji, dziś są coraz mocniej zintegrowane z resztą infrastruktury cyfrowej przedsiębiorstwa. To zwiększa efektywność operacyjną, ale i ekspozycję na zagrożenia. W 2024 roku największy wzrost odnotowano w przypadku ataków phishingowych oraz włamań na skrzynki poczty elektronicznej. Ransomware dotknął z kolei aż 56 proc. podmiotów – wylicza Robert Dąbrowski. – Co ważne, w przypadku branży produkcyjnej rośnie skłonność do płacenia cyberprzestępcom okupów – nie tylko dlatego, że zagrożone są dane, ale przede wszystkim ze względu na koszty przestojów produkcji.

Nowe obowiązki dla firm

Rozporządzenie 2023/1230 to pierwszy unijny akt prawny, który wprost nakłada obowiązki z zakresu cyberbezpieczeństwa na producentów maszyn, ich integratorów oraz użytkowników. W praktyce oznacza to konieczność wdrożenia szeregu nowych zasad i procedur już na etapie projektowania, a także podczas eksploatacji i modernizacji maszyn.

Wśród kluczowych obszarów, na które firmy powinny zwrócić szczególną uwagę, znajdują się:
- Uwzględnienie cyfrowych zagrożeń w ocenie ryzyka – obok tradycyjnych zagrożeń mechanicznych czy elektrycznych, konieczne staje się uwzględnianie cyfrowego ryzyka.
- Projektowanie z myślą o cyberbezpieczeństwie – wskazane jest ograniczenie powierzchni ataku i zapewnienie możliwości bezpiecznego zarządzania aktualizacjami.
- Zabezpieczenia przed nieautoryzowaną modyfikacją oprogramowania – rozporządzenie sugeruje potrzebę kontrolowania integralności systemów maszynowych.
- Ponowna ocena zgodności po „istotnych modyfikacjach” – także tych o charakterze cyfrowym, np. po aktualizacjach firmware’u czy integracjach z nowym środowiskiem IT.
- Ciągłość podejścia do bezpieczeństwa – cyberbezpieczeństwo powinno być uwzględniane przez cały cykl życia maszyny.

Nowe przepisy przesuwają punkt ciężkości z reaktywnego podejścia na prewencyjne, wymagając systemowego traktowania cyberbezpieczeństwa na każdym etapie funkcjonowania maszyny w środowisku przemysłowym.

Podstawa prawna: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1230 z dnia 14 czerwca 2023 r. w sprawie maszyn oraz w sprawie uchylenia dyrektywy 2006/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywy Rady 73/361/EWG.

Rozporządzenie to stosuje się od dnia 14 stycznia 2027 r.
Następujące artykuły stosuje się jednak od następujących dat:
a) art. 26–42 od dnia 14 stycznia 2024 r.;
b) art. 50 ust. 1 od dnia 14 października 2023 r.;
c) art. 6 ust. 7 oraz art. 48 i 52 od dnia 13 lipca 2023 r.;
d) art. 6 ust. 2–6, 8 i 11 oraz art. 47 i art. 53 ust. 3 od dnia 14 lipca 2024 r.

Rozporządzenie 2023/1230 wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.