Prowadzenie działalności gospodarczej a małżeństwo
REKLAMA
REKLAMA
Sebastian Bobrowski, Dyrektor Finansowy inFakt
REKLAMA
Małżonek może pomagać w prowadzeniu firmy, ale wymaga to zapłaty ZUS-u
Wielu właścicieli jednoosobowych firm korzysta przy prowadzeniu działalności z pomocy współmałżonka. Jest to wygodne wyjście, szczególnie gdy siedziba firmy mieści się w miejscu zamieszkania przedsiębiorcy lub gdy biznes ma rodzinny charakter (np. prowadzenie restauracji, czy pensjonatu).
Warto mieć świadomość, że małżonek angażujący się w prowadzenie firmy staje się tzw. osobą współpracującą. Rozwiązanie takie umożliwia ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych zgodnie z którą osobą współpracującą może być członek najbliższej rodziny przedsiębiorcy (m.in. małżonek) prowadzący z nim wspólne gospodarstwo domowe.
Oto najważniejsze informacje na temat zaangażowania w firmę osoby współpracującej:
- Osoby współpracujące mogą angażować się w prowadzenie firmy regularnie lub sezonowo w dowolnym wymiarze godzinowym.
- Od decyzji właściciela firmy zależy, czy współpracujący małżonek jest zatrudniony formalnie na podstawie umowy o pracę lub nieodpłatnej umowy zlecenia, czy też bez żadnej umowy (wtedy pomoc ma nieformalny charakter).
- Niezależnie od formy wykonywania pracy i czasu, jaki małżonek przeznacza na pomoc przedsiębiorcy, właściciel firmy jest zobowiązany opłacać za taką osobę składki ZUS. Co istotne – w większości przypadków składki ZUS za małżonka opłaca się jak za przedsiębiorcę i musi to być „duży ZUS” (nie można opłacać „małego ZUS-u”). Jedyny wyjątek od tej zasady to umowa zlecenie – wtedy ZUS oblicza się biorąc pod uwagę kwotę zlecenia.
Jak skutecznie prowadzić własną firmę
- Wypłacane małżonkowi wynagrodzenie nie może być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Konieczne jest natomiast wyliczanie i wpłacanie comiesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzenia małżonka, chyba że pomaga nieodpłatnie – wtedy nie ma takiej konieczności.
Możliwość wspólnego rozliczenia PIT zależy od wybranej formy opodatkowania firmy
Jeżeli przedsiębiorca wybrał formę opodatkowania w postaci skali podatkowej ma możliwość wspólnego z małżonkiem rozliczenia podatku dochodowego w zeznaniu rocznym. Często jest to korzystne podatkowo, gdyż podatek liczony tym sposobem może okazać się niższy względem podatku wynikającego z sumy odrębnych zeznań małżonków. Wspólne rozliczenie PIT jest opłacalne szczególnie wtedy, gdy jeden z małżonków osiąga dochody opodatkowane stawką 32% (tzn. jego roczny dochód przekroczył 85 528 zł), a drugi małżonek stawką 18% albo nie osiąga żadnych dochodów.
Ze wspólnego rozliczenia rocznego nie mogą korzystać przedsiębiorcy opodatkowani podatkiem liniowym, ryczałtem i kartą podatkową.
Działalność wykonywana osobiście a działalność gospodarcza
Majątek firmy a współwłasność małżeńska
W praktyce bardzo często do prowadzonej działalności przedsiębiorca wykorzystuje składniki swojego majątku prywatnego np. samochód, czy sprzęt komputerowy. Jeżeli przedmioty te spełniają kryteria do uznania ich za środki trwałe należy ująć je w ewidencji środków trwałych i poddać amortyzacji (stopniowemu rozliczaniu w kosztach podatkowych).
W takim przypadku może pojawić się pytanie jak amortyzować środek trwały będący przedmiotem współwłasności małżeńskiej. Mogą tutaj mieć miejsce dwie sytuacje:
- Środek trwały np. samochód jest wykorzystywany w działalności gospodarczej przedsiębiorcy oraz w odrębnej działalności prowadzonej przez drugiego małżonka. Wówczas każdy z małżonków dokonuje odpisów amortyzacyjnych od połowy wartości początkowej środka trwałego.
- Środek trwały jest wykorzystywany gospodarczo tylko przez jednego małżonka. W takiej sytuacji nic nie stoi na przeszkodzie, aby dokonywać odpisów amortyzacyjnych od pełnej wartości początkowej przedmiotu.
Uwaga:
Wspólny samochód może zostać uznany za środek trwały w firmie nawet w sytuacji, gdy w dowodzie rejestracyjnym tego pojazdu widnieje wyłącznie drugi z małżonków. Rejestracja samochodu jest bowiem jedynie czynnością administracyjną i nie ma ona wpływu na prawo do rozliczania kosztów w tym przypadku.
Jeżeli firma jest prowadzona w miejscu zamieszkania przedsiębiorcy (dom, mieszkanie) i nieruchomość ta jest przedmiotem współwłasności małżeńskiej odpisów amortyzacyjnych można dokonywać w wysokości ustalonej od wartości początkowej nieruchomości odpowiadającej stosunkowi powierzchni użytkowej wykorzystywanej do prowadzenia firmy. Współwłasność również tutaj nie ma znaczenia.
Polecamy: Samochód w firmie - zmiany od 1 kwietnia 2014 r.
Ulgi dla firm w strefach ekonomicznych
Odpowiedzialność małżonka za zobowiązania małżonka-przedsiębiorcy
REKLAMA
Jeżeli przedsiębiorca nie ma podpisanej ze swoim małżonkiem umowy o rozdzielności majątkowej istnieje możliwość, że ewentualne długi powstałe w firmie lub niezapłacone podatki zostaną ściągnięte z majątku wspólnego małżonków, np. ze wspólnego konta.
Przepisy podatkowe zakładają, że w przypadku małżonków odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe obejmuje zarówno majątek odrębny podatnika (ten, który posiadał przed zawarciem małżeństwa), jak i majątek wspólny podatnika i jego małżonka (dorobek nabyty w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub przez jedno z nich). Małżonek może być „ścigany” za długi przedsiębiorcy nawet po rozwodzie, ale tylko w zakresie zobowiązań powstałych w trakcie trwania małżeństwa.
Śmierć przedsiębiorcy a obowiązki małżonka
W przypadku śmierci przedsiębiorcy sprawy związane z pozostawioną firmą najczęściej musi załatwić małżonek. Może on zakończyć działalność lub zdecydować się na jej kontynuację. W tym drugim przypadku konieczne jest zarejestrowanie działalności na swoje nazwisko oraz przeprowadzenie postępowania spadkowego, którego skutkiem jest nabycie spadku zawierającego środki trwałe i wyposażenie należące wcześniej do majątku firmy zmarłego.
Jeżeli firma miała długi małżonek odpowie za nie także po śmierci przedsiębiorcy. Zakres odpowiedzialności zależy od sposobu dziedziczenia składników majątku firmowego.
Jeżeli małżonek przyjmie spadek w całości i odkryje niespłacone zobowiązania firmowe powinien jak najszybciej spieniężyć spadek i w pierwszej kolejności spłacić zaległości podatkowe, a następnie zobowiązania względem innych wierzycieli m.in. za zakupiony towar lub usługi, zaległy czynsz, opłaty itp. Jeżeli okaże się, że pozostawiony majątek firmowy nie jest wystarczający na spłatę wszystkich długów, wówczas może zdarzyć się, że małżonek będzie musiał spłacić wierzycieli ze swoich prywatnych pieniędzy.
Uwaga:
Szczególnie bolesny może być problem spłaty kredytów zaciągniętych „na firmę” przez zmarłego przedsiębiorcę. W większości przypadków bowiem umowy kredytowe wygasają w chwili śmierci właściciela firmy i bank może domagać się natychmiastowej spłaty całości zaciągniętego zobowiązania m.in. od małżonka zmarłego przedsiębiorcy.
Zapraszamy do dyskusji na forum
REKLAMA
REKLAMA
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat