REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakie są skutki podatkowe przekazania części działalności małżonkowi

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Joanna Krawczyk
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Jestem osobą fizyczną (podatnikiem VAT). Prowadzę działalność prawniczą i handlową (sklep). Rozliczam się na podstawie pkpir. Sklep chciałbym przekazać żonie. W jaki sposób mogę to zrobić? Czy poprzez sprzedaż, czy w inny sposób? Jakie byłyby konsekwencje w podatku dochodowym dla obu stron? Jak nieodpłatnie przekazać zamortyzowane środki trwałe (chłodnie) i jakie to rodzi skutki u żony?

RADA

REKLAMA

Sposób przekazania sklepu zależy od ustroju majątkowego łączącego małżonków. Przekłada się to na odpłatność bądź nieodpłatność czynności, a tym samym na możliwość powstania przychodu po jednej ze stron i kosztów po drugiej stronie. Skutki przekazania firmy u małżonków, zarówno tych, którzy mają wspólność majątkową, jak i tych, którzy mają rozdzielność majątkową, przedstawiamy w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

W opisanej sytuacji Czytelnik ma zamiar przekazać część prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej żonie. Nie oznacza to likwidacji działalności gospodarczej męża. Jednocześnie mamy do czynienia z rozpoczęciem działalności gospodarczej przez żonę. Skutki podatkowe takiej transakcji zależą od tego, czy między małżonkami istnieje wspólność majątkowa, czy też istnieje rozdzielność. Rozwiązania w tych dwóch wariantach w podatku dochodowym i VAT przedstawiamy poniżej.

Skutki w podatku dochodowym i w pkpir

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pomiędzy małżonkami istnieje wspólność majątkowa

REKLAMA

Wychodząc z założenia, że małżonków łączy ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej, należy uznać, że przesunięcie majątku, z majątku służącego prowadzeniu działalności gospodarczej przez męża na rzecz majątku służącego prowadzeniu działalności gospodarczej przez żonę, według prawa cywilnego i rodzinnego zasadniczo niczego nie zmienia. Majątek ten cały czas stanowi wspólność małżonków, nie następują więc zmiany w obrębie właściciela majątku. Przesunięcie takie ma tylko znaczenie dla swobody dysponowania nim. Ma ją bowiem zapewnioną ten małżonek, który majątku używa w prowadzonej przez siebie działalności. Nie dotyczy to jedynie nieruchomości wchodzących w skład tego majątku. W tym przypadku do rozporządzania majątkiem jest potrzebna zgoda obu małżonków.

W przypadku przekazania majątku w rozpatrywanej sytuacji (jeśli małżonkowie mają wspólność majątkową) nie należy brać pod uwagę umowy darowizny jako podstawy takiego przekazania, ponieważ darowizny można dokonać tylko z majątku, który jest wyłączną własnością darczyńcy. Tymczasem w przypadku istnienia ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej oboje małżonkowie posiadają uprawnienia właścicielskie, nie mogą sobie więc darować składników wspólnego majątku. Z tych samych powodów należy odrzucić jako podstawę przekazania majątku umowę odpłatną, np. sprzedaży.

W prawie podatkowym takie przesunięcie majątku również nie wymaga odpłatności. Małżonek, który ma przejąć składniki majątku współmałżonka, musi zgłosić rozpoczęcie działalności gospodarczej i w momencie założenia ksiąg przyjąć do ewidencji przejęte od współmałżonka składniki majątku. Część tych składników zostanie wprowadzona poprzez spis z natury (towary i wyposażenie), natomiast majątek trwały poprzez ujęcie go w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Każdy z tych składników (towary, wyposażenie oraz środki trwałe) wymaga odrębnego potraktowania.

Obowiązek sporządzenia spisu z natury

Przepisy podatkowe dokładnie określają konsekwencje likwidacji działalności gospodarczej i wiążą z tym faktem obowiązek sporządzenia spisu z natury (art. 24 ust. 3 updof). Ma to na celu m.in. wyeliminowanie z kosztów uzyskania przychodów tych składników majątku (np. towarów), które na skutek zakończenia działalności nie przyczynią się już do powstania przychodów. Składniki te mogą być następnie wniesione do innego przedsiębiorstwa (np. założonego przez małżonka podatnika, jak to ma miejsce w tym przypadku) i dzięki temu podatnik kończący działalność gospodarczą (mąż) uniknie obowiązku zapłaty podatku od remanentu likwidacyjnego.

WAŻNE!

Jeśli składniki majątku objęte spisem z natury z jednej firmy zostaną wniesione do innej (przed likwidacją tej firmy, z której są wniesione), to podatnik kończący działalność nie zapłaci podatku od remanentu likwidacyjnego.

REKLAMA

Niestety, z przywołanego art. 24 ust. 3 updof nie wynika wprost, że nie należy ustalać podatku od remanentu likwidacyjnego w razie zawężenia zakresu prowadzonej działalności gospodarczej. Jednak takie postępowanie nie powinno być kwestionowane przez organy podatkowe.

Uzasadnione jest jednak, aby na dzień przekazania majątku służącego dotychczas prowadzeniu działalności handlowej mąż sporządził spis z natury. Posłuży on do właściwego obliczenia dochodu męża, który zamyka działalność w zakresie handlu. Sporządzony przez niego spis z natury będzie stanowił wartość remanentu początkowego dla żony, która tę działalność zacznie prowadzić. Ponieważ w tym przypadku mamy do czynienia z dwoma odrębnymi podatnikami, spis z natury należy sporządzić odrębnie jako spis dla męża przekazującego majątek (spis z natury w celu właściwego rozliczenia dochodu z działalności do momentu jej ograniczenia) i odrębnie dla żony jako przejmującej majątek (spis z natury na dzień rozpoczęcia działalności).

Spisem z natury należy objąć wszystko to, co zostanie objęte przekazaniem, z wyjątkiem środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. W związku z tym, że pytanie dotyczy sklepu, spis z natury zapewne obejmie towary handlowe i wyposażenie sklepu, z wyjątkiem majątku trwałego.

O spisie z natury należy powiadomić naczelnika urzędu skarbowego na 7 dni przed datą sporządzenia spisu przez męża. O spisie, który sporządzi następnie żona, nie trzeba zawiadamiać naczelnika urzędu skarbowego, ponieważ nie ma takiego obowiązku przy sporządzaniu spisu z powodu rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Obowiązek założenia ewidencji majątku trwałego

Jak wspomnieliśmy, odrębnie należy potraktować majątek trwały. Składniki tego majątku należy wykreślić z ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych u męża i zaprzestać ich amortyzacji. Należy je natomiast wpisać do ewidencji żony, przyjmując wartość początkową, metodę amortyzacji i odpisy amortyzacyjne w takiej samej wysokości, jak było to określone w ewidencji męża. Amortyzacja tego majątku będzie odbywała się więc na zasadzie kontynuacji. Kolejne odpisy amortyzacyjne będą już stanowiły koszty uzyskania przychodów w działalności gospodarczej żony, a nie męża. Gdy przekazane składniki majątku trwałego uległy już całkowitemu zamortyzowaniu u męża, żona nie ma możliwości ponownego ich amortyzowania. Należy je wprawdzie ująć w ewidencji środków trwałych, ale jednocześnie zaznaczyć, że są to środki całkowicie zamortyzowane. Ujęcie tych środków w ewidencji jest konieczne m.in. dlatego, że w razie ulepszenia, modernizacji tych środków powyżej wartości 3500 zł w ciągu roku podatkowego, wartość tę trzeba będzie dodać do wartości początkowej środka i ponownie amortyzować, ale tylko w celu odpisania w ten sposób w koszty wartości ulepszenia.

Pomiędzy małżonkami istnieje rozdzielność majątkowa

Gdy małżonkowie funkcjonują w ustroju rozdzielności majątkowej, a majątek męża służący prowadzeniu sklepu stanowi jego majątek osobisty, w celu przekazania go żonie można rozważyć formę darowizny. To samo dotyczy sytuacji, gdy małżonków wprawdzie łączy ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej, ale majątek służący prowadzeniu działalności gospodarczej przez męża należy do jego majątku osobistego, np. nabytego przed zawarciem związku małżeńskiego.

Fakt dokonania darowizny łączy się z opodatkowaniem jej podatkiem od spadków i darowizn, ale darowizna dokonana na rzecz małżonka podlega zwolnieniu od tego podatku (art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn). Warunkiem zwolnienia jest zgłoszenie faktu otrzymania darowizny do urzędu skarbowego w terminie miesiąca (30 dni), jeżeli wartość darowizny przekracza kwotę 9637 zł. Nie trzeba jej zgłaszać, gdy darowizna została dokonana w formie aktu notarialnego.

Podobnie jak przy przekazaniu majątku, gdy należy on do majątku wspólnego małżonków, tak i w tym przypadku wartość nabytego w ten sposób przez żonę majątku powinna zostać ujęta w spisie z natury na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej. Dotyczy to wszystkich składników majątku, z wyjątkiem środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Spisem będą więc objęte głównie towary handlowe i wyposażanie niestanowiące majątku trwałego.

W związku z tym, że w opisanym przypadku mamy do czynienia z organizacyjnie wyodrębnioną częścią działalności męża - sklepem, można go uznać za zorganizowaną część przedsiębiorstwa. W takiej sytuacji wartość początkową nabytych w formie darowizny środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych należy wycenić według ich wartości rynkowej. Przy czym suma tak ustalonej wartości majątku trwałego nie może być wyższa niż różnica pomiędzy wartością całej zorganizowanej części przedsiębiorstwa (sklepu) a wartością składników niebędących majątkiem trwałym.

W przypadku istnienia rozdzielności majątkowej albo w sytuacji, gdy majątek związany z prowadzoną działalnością gospodarczą przez męża stanowi jego majątek osobisty, w celu przekazania go żonie można również wziąć pod uwagę możliwość zawarcia umowy sprzedaży sklepu. W takiej sytuacji u męża powstanie przychód ze sprzedaży poszczególnych części majątku związanego z działalnością albo sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa podlegający opodatkowaniu jako przychód z działalności gospodarczej. U żony taka transakcja wiąże się z nabyciem majątku na potrzeby działalności gospodarczej. Spowoduje więc powstanie kosztów uzyskania przychodów. W takim przypadku majątek w postaci towarów i wyposażenia zostanie ujęty w spisie z natury na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej, chyba że zostanie nabyty później. Wówczas w momencie nabycia zostanie zaliczony do kosztów uzyskania przychodów.

Wartość początkową nabytych środków trwałych należy wycenić zgodnie z ogólnymi zasadami, jakie dotyczą wyceny wartości początkowej w razie nabycia w drodze kupna. Wyznacza ją przede wszystkim cena ustalona przez strony. Jeśli majątek zostałby sprzedany jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, to wartość początkową tak nabytych środków trwałych należy wycenić zgodnie z ich wartością rynkową. Nie może ona być jednak większa (tj. suma tych wartości początkowych) od różnicy pomiędzy wartością całej zorganizowanej części przedsiębiorstwa (sklepu) a wartością składników niebędących majątkiem trwałym.

Skutki w VAT

Nieodpłatne przekazanie majątku w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa (sklepu) albo jego poszczególnych części będzie podlegało opodatkowaniu u męża, jeżeli przysługiwało mu wcześniej prawo obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu tego majątku.

Odpłatne przekazanie majątku również będzie podlegało opodatkowaniu VAT, nawet wtedy, gdy jego przedmiotem będzie zorganizowana część przedsiębiorstwa. Nie podlega bowiem opodatkowaniu VAT tylko transakcja zbycia całego przedsiębiorstwa.

• art. 22g ust. 13 pkt 5, art. 22g ust. 15, art. 22h ust. 3, art. 24 ust. 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 211, poz. 1549

• § 27, § 28 ust. 4 rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów - Dz.U. Nr 152, poz. 1475; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 140, poz. 988

• art. 4a ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629

• art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 6, art. 7 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 192, poz. 1382

Joanna Krawczyk

doradca podatkowy, właścicielka kancelarii podatkowej w Poznaniu

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Księgowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

KSeF wymusi zmiany. Rejestry VAT i wydatki pracownicze po nowemu od 2026 roku

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur to jeden z najważniejszych projektów cyfryzacyjnych polskiej administracji podatkowej ostatnich lat. Od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku – w zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku – podatnicy VAT będą zobowiązani do wystawiania faktur wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem KSeF. To nie tylko zmiana technologiczna, ale także rewolucja organizacyjna, która wymusi dostosowanie systemów księgowych, procesów wewnętrznych i codziennej pracy działów finansowych.

Kredyt EKOlogiczny 2025 – bezzwrotna dotacja dla firm na modernizację energetyczną. Jakie warunki trzeba spełnić?

Już od października 2025 r. przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie z Kredytu EKOlogicznego – dotacji realizowanej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG 3.01).

Obowiązkowy KSeF: kogo obejmie, jak fakturować w czasie awarii? Co czeka podatników VAT w 2026 roku?

Ponad pół rok dzieli przedsiębiorców od dnia, w którym elektroniczne fakturowanie stanie się w Polsce obowiązkowe. W zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku, firmy będą musiały dołączyć do Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku. Od tego momentu korzystanie z KSeF stanie się obowiązkowe dla wszystkich podatników VAT czynnych. Firmy mają już niewiele czasu, by dostosować swoje systemy, procedury i zespoły do nowych wymogów.

REKLAMA

Ulga termomodernizacyjna i zwolnienie z podatku dochodowego (PIT) dla osób realizujących przedsięwzięcia termomodernizacyjne. Najnowsze objaśnienia Ministra Finansów z 2025 r.

W dniu 30 czerwca 2025 r. Minister Finansów wydał objaśnienia podatkowe odnośnie form wsparcia przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Objaśnienie te dotyczą rozwiązań podatkowych (ulga termomodernizacyjna i zwolnienie podatkowe), które wspierają przedsięwzięcie termomodernizacyjne na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej „ustawa PIT”), oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej „ustawa o ryczałcie”). Objaśnienia zawierają ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego oraz uwzględniają stan prawny obowiązujący na dzień 1 stycznia 2025 r. Objaśnienia podatkowe są wydawane przez ministra finansów na podstawie art. 14a § 1 pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa z urzędu w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe. Warto w szczególności zwrócić uwagę na zmieniony wykaz wydatków uprawniających do odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Walorem tych objaśnień są także liczne przykłady wyjaśniające treść przepisów. Publikujemy poniżej pełną treść tych objaśnień.

Nowe tachografy nie aż tak inteligentne jak zakładano. Na jakie błędy muszą uważać kierowcy i firmy transportowe?

Od 19 sierpnia 2025 roku w przewozach międzynarodowych w UE wymagane będą już wyłącznie najnowsze tachografy inteligentne często oznaczane jako tachografy G2V2, czyli druga wersja tachografów inteligentnych. Obecnie w transporcie międzynarodowym stanowią one już większość tachografów. Choć nowe urządzenia rejestrujące miały za zadanie ułatwiać pracę firmom transportowym, to jednak są zawodne i mogą powodować wiele trudności przy rozliczaniu i kontroli czasu pracy kierowców. Na jakie błędy nowych smart tachografów trzeba uważać i jak skutecznie sobie z nimi radzić?

Patologiczna prywatyzacja majątku firm? Rada Przedsiębiorców wzywa rząd do pilnych zmian w prawie

Rada Przedsiębiorców alarmuje: niekontrolowane postępowania upadłościowe sprzyjają nadużyciom i grabieży majątku firm. W liście do premiera Donalda Tuska organizacja apeluje o zmiany legislacyjne, które mają zakończyć nieformalny system patologicznej prywatyzacji i chronić interes publiczny.

Jak korzystać w praktyce z procedury VAT OSS – rejestracja, rozliczenia, płatności, ewidencja

Procedura OSS (ang. One Stop Shop) obowiązuje w Polsce od 1 lipca 2021 r., jednak wciąż wiele firm nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo może ona uprościć ich rozliczenia podatkowe w zakresie VAT. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się skomplikowana, przy wsparciu doświadczonego doradcy jej wdrożenie jest szybkie i efektywne, a korzyści z jej stosowania znaczące.

REKLAMA

Stawka VAT 0%: Jak poprawnie udokumentować dostawę wewnątrz UE, by nie stracić na podatku?

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) może być opodatkowana stawką VAT 0%, ale tylko pod warunkiem spełnienia określonych wymogów formalnych. Sprawdź, czym dokładnie jest WDT, jakie dokumenty są niezbędne, by transakcja była zgodna z przepisami i jak uniknąć pułapek, które mogą skutkować dodatkowymi kosztami podatkowymi.

Urlop na samozatrudnieniu (kontrakt B2B) - komu przysługuje i co trzeba wiedzieć?

Zmęczenie i potrzeba oddechu od maili, telefonów i projektów to uczucia, które dobrze zna nie tylko pracownik etatowy. Coraz więcej samozatrudnionych prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze przyznaje wprost: chcieliby odpocząć, ale mają wątpliwości, co będzie się działo z ich firmą podczas dłuższej nieobecności. Często nie wiedzą nawet, jakie prawa do odpoczynku im przysługują. Wyjaśniamy, jakie mechanizmy prawne, podatkowe oraz organizacyjne mogą pomóc przedsiębiorcy złapać oddech.

REKLAMA