Jak sprawdzić wiarygodność kontrahenta

RADA

Firma powinna wystąpić z wnioskiem do urzędu skarbowego o potwierdzenie, czy sprzedawca na dzień wystawienia faktury był podatnikiem zarejestrowanym jako podatnik czynny VAT i nadal nim jest.

UZASADNIENIE

Istotnie każdy podatnik, zanim przeprowadzi transakcję z nieznanym kontrahentem, powinien sprawdzić jego wiarygodność i upewnić się, czy ma on prawo do wystawiania faktur VAT. Może tego dokonać również po otrzymaniu od niego pierwszej faktury albo w każdym innym momencie współpracy (w jej trakcie). Zgodnie z obowiązującymi przepisami konsekwencje wystawienia faktury VAT przez nierzetelnego kontrahenta dotykają przede wszystkim odbiorcę takiej faktury. Zgodnie z przepisami ustawy o VAT podstawą do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie towarów i usług są faktury VAT, i to tylko takie, które zostały wystawione przez uprawnione podmioty. Za podmiot nieuprawniony do wystawiania faktur uważa się podmioty:

• nieistniejące - czyli takie, które stwarzają formalne pozory istnienia, ale faktycznie nie uczestniczą w rzeczywistości w obrocie prawnym,

• niezarejestrowane na potrzeby VAT jako podatnicy VAT czynni albo wykreślone z tego rejestru. Rejestracja taka polega na złożeniu przez nie zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT, z wyborem opcji rozliczania VAT.

Jeżeli zatem podmiot nie spełnia powyższych warunków, nie jest uprawniony do wystawiania faktur VAT. Istotna jest przy tym data złożenia formularza rejestracyjnego VAT-R, ponieważ prawo do wystawiania faktur powstaje od chwili jego złożenia. Faktury VAT i faktury korygujące wystawione przez podmioty nieistniejące lub nieuprawnione do ich wystawiania nie stanowią dla nabywcy (podatnika VAT) podstawy do odliczania podatku z nich wynikającego, co wynika wprost z art. 88 ust. 3a pkt 1a) ustawy o VAT. Nie ma przy tym znaczenia, czy należność z faktury zostanie przez nabywcę uregulowana, czy nie. Ponadto jeżeli organ skarbowy ujawni odliczony VAT z takiej faktury podczas kontroli podatkowej, nabywca musi zwrócić niewłaściwie odliczony VAT wraz z odsetkami za zwłokę oraz ponosi dodatkowe konsekwencje w postaci 30-proc. sankcji wartości tego odliczenia (dodatkowego zobowiązania podatkowego).

W celu sprawdzenia wiarygodności kontrahenta firma może się zwrócić przede wszystkim do niego o przesłanie kserokopii potwierdzenia zarejestrowania się jako podatnik VAT wydanego mu przez urząd skarbowy na druku VAT-5. Jest ono dowodem na to, że kontrahent został zarejestrowany jako czynny podatnik VAT, a nie podatnik VAT zwolniony. Nie daje to natomiast gwarancji, że w chwili wystawienia faktury kontrahent nadal status ten posiadał (nie został wykreślony z rejestru podatników VAT), a fakt ten ma decydujące znaczenie na prawo odliczenia VAT z faktury.