Finansowanie społecznościowe (crowdfunding) - nowe przepisy od 29 lipca 2022 r.

Ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych (...)

W dniu 29 lipca 2022 r. weszły w życie przepisy ustawy z 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Jest to pierwszy akt prawny w Polsce formalnie regulujący kwestię crowdfundingu i działalności platform crowdfundingowych. Implementuje on także do polskiego porządku prawnego unijne Rozporządzenie ECSP, które w kompleksowy sposób reguluje rynek crowdfundingu udziałowego w UE.
Ustawa ma charakter kluczowy z perspektywy prowadzenia działalności crowdfundingowej – normuje uzyskanie stosownego zezwolenia KNF przez platformy crowdfundingowe, co dotychczas nie było możliwe ze względu na brak regulacji na poziomie krajowym, a także wprowadza szczegółowe zasady nadzoru nad rynkiem crowdfundingu w Polsce. Nowe regulacje powinny przyczynić się do większej transparentności rynku crowdfundingu udziałowego w Polsce oraz szybszej dynamiki jego rozwoju.

Co to jest crowdfunding udziałowy?

Crowdfunding udziałowy jest formą finansowania społecznościowego, która zakłada pozyskiwanie kapitału przez właściciela projektu od wielu inwestorów w zamian za zbywalne papiery wartościowe (np. akcje, obligacje, certyfikaty inwestycyjne). Do przeprowadzenia procesu emisji wykorzystywane są internetowe platformy crowdfundingowe, które zakładają współdziałanie właściciela projektu / emitenta, inwestorów zewnętrznych oraz dostawcy usług finansowania społecznościowego, który zajmuje się obsługą platformy crowdfundingowej.

W praktyce w ramach crowdfundingu udziałowego najczęściej mamy do czynienia z emisją akcji przez spółki akcyjne, przy czym są to zarówno rozwijające się podmioty (startupy), jak i podmioty o ugruntowanej pozycji. Do tej pory z tej formy finansowania skorzystała m.in. Wisła Kraków, Browar Jastrzębie czy Kombinat Konopny SA. Tylko w 2021 roku w ramach finansowania społecznościowego pozyskano łącznie 123,7 mln zł podczas 85 publicznych emisji.

Crowdfunding udziałowy w polskim prawie 2022

W listopadzie 2021 roku weszło w życie unijne Rozporządzenie ECSP, które określa wymogi dotyczące świadczenia usług związanych z finansowaniem społecznościowym. Jego wdrożenie do polskiego prawa nastąpiło za pośrednictwem Ustawy z dnia 7 lipca 2022 o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, która weszła w życie 29 lipca 2022 roku.

Nowe przepisy formalnie wprowadziły nowe obowiązki dla uczestników rynku, w szczególności wskazując, że zezwolenia na świadczenie usług związanych z crowdfundingiem udziałowym leżą w gestii KNF. Wiąże się to też z nadzorem KNF-u, w tym prawem do kontroli działalności pośrednika. Ustawa zapewnia KNF określone środki prewencyjne oraz środki w przypadku naruszeń przepisów Ustawy i Rozporządzenia ECSP (w szczególności kary pieniężne oraz nakazanie zawieszenia lub odwołania członków organów odpowiedzialnych za naruszenia).

Dla inwestorów przepisy Rozporządzenia ECSP implementowanego Ustawą oznaczają większą ochronę, przy czym wprowadzają one podział inwestorów na doświadczonych oraz niedoświadczonych. Każdemu inwestorowi niedoświadczonemu przysługuje czterodniowy "okres namysłu", podczas którego może on bez żadnych konsekwencji wycofać się z inwestycji. Klasyfikacja do odpowiedniej kategorii zależy od wyniku wstępnego testu wiedzy oraz symulacji zdolności ponoszenia strat. Niezależnie od przyznanej kategorii, każdy inwestor otrzyma od dostawcy usług finansowania społecznościowego arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych. Co istotne, powinny być one przekazane w zwięzłej formie. Również informacje marketingowe powinny być jasne, rzetelne, niewprowadzające w błąd oraz spójne z informacjami zawartymi w arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych.

Z kolei dla właścicieli projektów nowe przepisy przynoszą docelowe podniesienie limitu bezprospektowego dla emitentów do kwoty 5 mln EUR w przypadku korzystania z pośrednictwa platformy crowdfundingowej posiadającej zezwolenie na prowadzenie działalności (do tej pory limit ten wynosił 1 mln EUR dla wszystkich podmiotów). W przypadku uzyskania zezwoleń KNF-u przez platformy crowdfundingowe działające na terytorium Polski można będzie spodziewać się kolejnych rekordów dotyczących wysokości poszczególnych emisji (przy czym do 9 listopada 2023 r. obowiązywać będzie limit 2,5 mln EUR).

- Warto też spojrzeć na nowe przepisy z perspektywy formy prowadzonej działalności. Polska ustawa wprowadziła bowiem istotną zmianę w zakresie podmiotów uprawnionych do pozyskiwania kapitału w ramach finansowania społecznościowego. Zgodnie z nią brak jest możliwości oferowania nabycia udziałów lub objęcia nowych udziałów spółki z o.o. nieoznaczonemu adresatowi. Co ciekawe, zmiany w powyższym zakresie wejdą w życie dopiero w listopadzie 2023 r., zatem do tego czasu działalność platform crowdfundingowych w stosunku do spółek z o.o. będzie dopuszczalna. Ze względu na ograniczenia formalne (szczególna forma przeniesienia udziałów w sp. z o.o.) sp. z o.o. nie korzystają z crowdfundingu udziałowego tak często jak spółki akcyjne – komentuje Justyna Solnica, adwokat, Senior Associate w Crido Legal.

Co czeka platformy crowdfundingowe w 2022 roku

Na koniec 2021 roku funkcjonowało w Polsce 16 platform crowdfundingowych [zob. Crowdfunding udziałowy 3.0. 2021, Związek Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce, Gdańsk 2022, s.21]. Każda z nich, aby móc w dalszym ciągu prowadzić działalność w dotychczasowym zakresie, musi do 10 listopada 2022 r. uzyskać od KNF stosowne zezwolenie.
W dniu 8 sierpnia 2022 r. KNF opublikował na swojej stronie pierwszą roboczą wersję formularza dotyczącego ubiegania się o wydanie zezwolenia na prowadzenie platformy crowdfundingowej (https://www.knf.gov.pl/dla_rynku/crowdfunding/formularz), co powinno rozpocząć w praktyce postępowania związane z wydawaniem zezwoleń przez KNF. Formularz został przygotowany w oparciu o treść projektu regulacyjnych standardów technicznych do Rozporządzenia ECSP (RTS licencyjny), który jeszcze nie wszedł w życie. Istotne jest, że do formularza należy dołączyć jedynie opisy wymaganych rozwiązań, a nie procedury czy regulaminy związane z prowadzoną działalnością.

- Komisja Europejska formalnie złożyła wniosek o przedłużenie okresu do uzyskania zezwolenia do 10 listopada 2023 r. Jeśli rozważana zmiana wejdzie w życie, to podmioty z sektora crowdfundingowego uzyskają jeszcze rok na zdobycie zezwolenia. Najgorszy scenariusz, tj. brak możliwości uzyskania zezwolenia przy jednoczesnym niewydłużeniu okresu przejściowego może skutkować „zamrożeniem” polskiego rynku platform crowdfundingowych z dniem 10 listopada 2022 r. – podsumowuje Justyna Solnica, adwokat, Senior Associate w Crido Legal.

 Źródło: CRIDO