Od kiedy zmiana statutu stowarzyszenia ma moc prawną

Osoby prawne (a takimi są z reguły organizacje pozarządowe) dokonują czynności poprzez organy albo osoby uprawnione do działania w ich imieniu (art. 28 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi). Na przedstawiciela ustawowego lub organ nałożono obowiązek wykazania swojego umocowania stosownym dokumentem, przy pierwszej czynności przed sądem. Dlatego np. obowiązkiem WSA jest - przed rozpoznaniem sporu stowarzyszenia z organami podatkowymi - sprawdzenie, czy osoba reprezentująca stronę jest należycie umocowana do działania w jej imieniu. Statut stowarzyszenia określa sposób reprezentowania stowarzyszenia oraz zaciągania zobowiązań majątkowych, a także warunki ważności jego uchwał (art. 10 ust. 1 pkt 6 Prawa o stowarzyszeniach). Zarząd stowarzyszenia ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić sąd rejestrowy o zmianie statutu. W sprawie wpisania do rejestru zmiany statutu stowarzyszenia stosuje się odpowiednio zasady i tryb przewidziane dla rejestracji stowarzyszenia (art. 21 Prawa o stowarzyszeniach).

Reklamowanie sponsora a działalność statutowa stowarzyszenia

Osoby kierujące stowarzyszeniami często mają wątpliwości, czy nabywają prawo do ich reprezentowania w momencie uchwalenia zmiany statutu w tym zakresie, czy też rejestracji tej zmiany w KRS. Podmiot obowiązany do złożenia wniosku o wpis do KRS nie może powoływać się wobec osób trzecich, działających w dobrej wierze, na dane, które nie zostały wpisane do tego rejestru lub uległy z niego wykreśleniu (art. 14 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym).

Z przytoczonych powyżej przepisów prawa o stowarzyszeniach, jak też ustawy o KRS wynika, że uchwała o zmianie statutu staje się skuteczna z chwilą wpisania zmiany statutu do KRS. Należy jednak pamiętać, że w prawie istnieje jednak podział na czynności o charakterze deklaratoryjnym i konstytutywnym. Nie jest to tylko podział akademicki, ale ma duże znaczenie praktyczne. Wpis danych do takiego rejestru jak KRS miałby charakter konstytutywny, gdyby dopiero od dnia wpisu zmiany statutu w zakresie reprezentacji miały moc prawną. Wpis ten ma charakter deklaratoryjny, gdy zmiana statutu ma moc prawną już od chwili podjęcia uchwały i ta moc nie obejmuje jedynie osób, które nie wiedziały o zmianach w stowarzyszeniu. Odpowiedzi na problem, czy zmiany w statucie stowarzyszenia mają charakter deklaratoryjny i konstytutywny poszukamy w orzeczeniach sądów.

NSA

Przykładem takiego orzeczenia jest wyrok NSA z 18 września 2008 r. (sygn. akt I OSK 333/08). Sąd wypowiedział się w nim za deklaratywnością zmian w statucie stowarzyszenia:

Podzielić należy pogląd, że rejestracja danych dotyczących sposobu reprezentacji podmiotu w Krajowym Rejestrze Sądowym należy do czynności o charakterze deklaratoryjnym. Tego rodzaju zmiana jest skuteczna od chwili podjęcia uchwały (z ograniczeniami wobec osób dokonujących czynności w dobrej wierze i w zaufaniu do rejestru stowarzyszeń). W przypadku gdy zmiana sposobu reprezentacji nie została jeszcze ujawniona w Krajowym Rejestrze Sądowym, dla stanowczego ustalenia sposobu prawidłowej reprezentacji wystarczy, gdy osoba prawna legitymuje się w postępowaniu przed Sądem uchwałą o zmianie statutu, bądź znowelizowanym, ujednoliconym tekstem statutu, albo tekstem nowo przyjętego statutu.

Kiedy stowarzyszenie może wystawić fakturę za usługi reklamowe

NSA oceniał prawidłowość postępowania WSA, który nie zwrócił uwagi, że z akt sprawy prowadzonej z udziałem stowarzyszenia wynika, że z uwagi na upływ kadencji władz stowarzyszenia osoba składająca skargę do WSA nie miała należytego umocowania do działania w imieniu stowarzyszenia. Nie działała też jako jego pełnomocnik, bowiem do takiego działania konieczne jest upoważnienie organu uprawnionego do reprezentacji. NSA orzekł, że skoro przewodniczący stowarzyszenia nie był uprawniony do jednoosobowego reprezentowania stowarzyszenia w zakresie podejmowania czynności prawnych, to złożenie przez niego skargi nastąpiło z uchybieniem przepisów.

GRZEGORZ TYCZ

Podstawy prawne:

- ustawa z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U. Nr 153, poz. 1270; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 53, poz. 433

- ustawa z 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach - j.t. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 112, poz. 766

- ustawa z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym - j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1186; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 53, poz. 434