REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Fundacja rodzinna a zachowek. Czy jest się czego bać?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Mariański Group
Profesjonalizm & Pasja
Fundacja rodzinna a zachowek. Czy jest się czego bać?
Fundacja rodzinna a zachowek. Czy jest się czego bać?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Do wejścia w życie ustawy o fundacji rodzinnej (22 maja 2023 r.) został niecały miesiąc. Wokół ustawy i instytucji fundacji rodzinnej narosło sporo mitów. Niektórzy wskazują na krzywdzącą rolę fundacji rodzinnej w kontekście uprawnień wynikających ze spadkobrania w związku ze zmiana w zakresie zachowku. Czy to prawda?

Na czym polega zachowek?

Założeniem zachowku jest ochrona interesów majątkowych osób najbliższych spadkodawcy przed krzywdzącym rozrządzeniem przez niego majątkiem na wypadek śmierci. Tyle z założeń. Osobami najbliższymi spadkodawcy uprawnionymi do zachowku są zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy. Tym osobom należy się połowa wartości udziału w spadku, gdyby byli powołani do spadku z ustawy. Jeśli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni, wówczas ten udział wzrasta do dwóch trzecich wartości udziału spadkowego.

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

Jak to roszczenie może wyglądać w praktyce?

Wyobraźmy sobie rodzinę miliarderów – Nowaków. Firma rodzinna będąca spółką z ograniczoną odpowiedzialnością produkuje podzespoły do produkcji topowego sprzętu elektronicznego. Nestor ma dwóch synów. Jeden z nich jest zaangażowany w życie firmy. Ukończył studia inżynierskie i od lat pracuje w spółce. Drugi z synów nigdy nie pracował w firmie, a po wyjeździe do szkoły średniej w Anglii pozostał za granicą i nie interesują go losy firmy i rodziny. Nestor sporządził testament i powołał do całości spadku syna pracującego w firmie. Udziały w firmie wyceniane są na 100 mln złotych. Po śmierci Nestora udziały w firmie objął starszy syn. Młodszy syn w związku z wyłączeniem dziedziczenia ustawowego występuje z roszczeniem o zachowek wobec brata. W przypadku dziedziczenia ustawowego objąłby w wyniku spadkobrania połowę udziałów o wartości 50 mln złotych. W przypadku wystąpienia z roszczeniem o zapłatę zachowku wartość roszczenia będzie wynosić 25 mln złotych. To, że udziały w spółce są wyceniane na 100 mln zł nie oznacza, że w spółce znajduje się „gotówka” na spłatę roszczenia z tytułu zachowku. Konieczność spłaty takiego zobowiązania może istotnie zachwiać sytuacją finansową zobowiązanego do spłaty brata, ale i sytuacją finansową spółki. Zobowiązany do zapłaty zachowku brat w efekcie być może będzie musiał sprzedać część aktywów.

Jakie rozwiązanie wynika z ustawy o fundacji rodzinnej

Zasadnicza zmiana jaka zostaje wprowadzona do kodeksu cywilnego w związku z realizacją roszczenia o zapłatę zachowku przewiduje, że przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku funduszu założycielskiego fundacji rodzinnej wniesionego przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, chyba że fundacja rodzinna jest spadkobiercą.

Przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej otrzymanego przez osoby niebędące spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku.

Ustawa zakłada również możliwość m.in. zrzeczenia się prawa do zachowku czy rozłożenia świadczenia z jego tytułu na raty, co może być istotne z punktu widzenia powstania roszczenia o wypłatę zachowku.

Dlaczego ten elementu ustawy o fundacji rodzinnej budzi takie emocje?

Założeniem zachowku jest ochrona osób najbliższych spadkodawcy przed niekorzystnym rozporządzeniem przez spadkodawcę na wypadek śmierci. Pierwotny projekt ustawy o fundacji rodzinnej nie zakładał w zakresie zachowku daleko idących zmian. Aktualne rozwiązanie wynikające z ustawy o fundacji rodzinnej zakłada brak zaliczenia do spadku mienia wniesionego do fundacji rodzinnej więcej niż przed 10 laty. Powoduje to de facto wyjęcie spod dziedziczenia tych składników majątku po upływie wskazanego 10 letniego okresu. Pojawiają się opinie wskazujące na krzywdzące skutki jakie mogą wynikać z tego rozwiązania.

Wskazane rozwiązanie należy rozpatrzyć pozytywnie z perspektywy zachowania integralności udziałów w firmach rodzinnych

Po pierwsze należy wskazać, że o ile fundator może wnieść cały swój majątek do fundacji i „wyjąć” go spod dziedziczenia po 10 latach to główną ideą jest, aby do fundacji rodzinnej wnieść przede wszystkim udziały w rodzinnych firmach. Nie oznacza to zatem, że cały majątek zostanie wyłączony spod dziedziczenia. 

Po drugie, mienie które potencjalnie uprawniony z tytułu zachowku otrzymuje od fundacji rodzinnej np. jako beneficjent jest zaliczane na poczet zachowku, gdyby do dziedziczenia doszło przed upływem 10 letniego terminu. Cała koncepcja związana ze zmianami w prawie do zachowku sprowadza się do ograniczenia sytuacji jak powyżej w przykładzie firmy Nowaków. Aby mówić o budowie firmy na pokolenia i ustabilizować sytuację w polskich przedsiębiorstwach należy zapobiegać sytuacjom, które mogłoby powodować rozdrobnienie udziałów albo co gorsze konieczności sprzedaży części firmy tylko po, aby zaspokoić roszczenia przysługujące z tytułu realizacji prawa do zachowku.

Rozwiązanie wynikające z ustawy zmierza do poprawy stabilności finansowej firm rodzinnych. Aby zrozumieć ideę tych zmian trzeba zrobić krok do przodu i zrozumieć dlaczego rola zachowku może być destrukcyjna. Dopiero w następnej kolejności można skonfrontować się z twierdzeniem, że rozwiązania z ustawy o fundacji rodzinnej będą krzywdzące dla spadkobierców.

Przedstawione rozwiązania należy ocenić przede wszystkim z perspektywy zabezpieczenia zachowania integralności firm rodzinnych tworzonych w Polsce w trakcie ostatniego trzydziestolecia. Ich celem nie jest z pewnością pokrzywdzenie uprawnionych do zachowku, ale wyważenie interesów dotyczących realizacji obowiązków alimentacyjnych i zabezpieczenia trwałości polskiego rodzinnego kapitału. Ma to istotne znaczenie z perspektywy zapewnienia możliwości kontynuacji prowadzenia działalności gospodarczej.

REKLAMA

Autor: Anita Pardej, Radca prawny w Mariański Group

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej - Dz.U. 2023 poz. 326 - wchodzi w życie 22 maja 2023 r.

Artykuł pochodzi z bloga doradcafirmrodzinnych.pl.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowe limity podatkowe na 2026 rok - co musisz wiedzieć już dziś? Wyliczenia i konsekwencje

Rok 2026 przyniesie przedsiębiorcom realne zmiany – limity podatkowe zostaną obniżone w wyniku przeliczenia według niższego kursu euro. Granica przychodów dla małego podatnika spadnie do 8 517 000 zł, a limit jednorazowej amortyzacji do 212 930 zł. To pozornie drobna korekta, która w praktyce może zdecydować o utracie ulg, uproszczeń i korzystnych form rozliczeń.

Samofakturowanie w KSeF – jakie warunki trzeba spełnić i jak przebiega cały proces?

Samofakturowanie pozwala nabywcy wystawiać faktury w imieniu sprzedawcy, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dowiedz się, jakie warunki trzeba spełnić i jak przebiega cały proces w systemie KSeF.

SmartKSeF – jak bezpiecznie wystawiać e-faktury

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) zmienia sposób dokumentowania transakcji w Polsce. Od 2026 r. e-faktura stanie się obowiązkowa, a przedsiębiorcy muszą przygotować się na różne scenariusze działania systemu. W praktyce oznacza to, że kluczowe staje się korzystanie z rozwiązań, które automatyzują proces i minimalizują ryzyka. Jednym z nich jest SmartKSeF – narzędzie wspierające firmy w bezpiecznym i zgodnym z prawem wystawianiu faktur ustrukturyzowanych.

Integracja KSeF z PEF, czyli faktury w zamówieniach publicznych. Wyjaśnienia MF

Od 1 lutego 2026 r. wchodzi w życie pełna integracja Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) z Platformą Elektronicznego Fakturowania (PEF). Zmiany te obejmą m.in. zamówienia publiczne, a także relacje B2G (Business-to-Government). Oznacza to, że przedsiębiorcy realizujący kontrakty z administracją publiczną będą zobowiązani do wystawiania faktur ustrukturyzowanych w KSeF. Ministerstwo Finansów w Podręczniku KSeF 2.0 wyjaśnia, jakie zasady będą obowiązywać i jakie rodzaje faktur z PEF będą przyjmowane w KSeF.

REKLAMA

Testy otwarte API KSeF 2.0 właśnie ruszyły – sprawdź, co zmienia się w systemie e-Faktur, dlaczego integracja jest konieczna i jakie etapy czekają podatników w najbliższych miesiącach

30 września Ministerstwo Finansów uruchomiło testy otwarte API KSeF 2.0, które pozwalają sprawdzić, jak systemy finansowo-księgowe współpracują z nową wersją Krajowego Systemu e-Faktur. To kluczowy etap przygotowań do obowiązkowego wdrożenia KSeF 2.0, który już od lutego 2025 roku stanie się codziennością przedsiębiorców i księgowych.

Miliony do odzyskania! Spółki Skarbu Państwa mogą uniknąć podatku PCC dzięki zasadzie stand-still

Wyrok WSA w Gdańsku otwiera drogę spółkom pośrednio kontrolowanym przez Skarb Państwa do zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych przy strategicznych operacjach kapitałowych. Choć decyzja nie jest jeszcze prawomocna, firmy mogą liczyć na milionowe oszczędności i odzyskanie wcześniej pobranych podatków.

Rezerwa na zaległe urlopy pracowników - koszt, który może zaskoczyć na zamknięciu roku

Zaległe dni urlopowe stanowią realne i narastające ryzyko finansowe dla firm — szczególnie w sektorze MŚP. W mniejszych przedsiębiorstwach, gdzie często brakuje dedykowanych działów HR czy zespołów płacowych, łatwiej o kumulację niewykorzystanych dni. Z mojego doświadczenia jako CFO na godziny wynika, że problem jest niedoszacowany. Firmy często nie uświadamiają sobie skali zobowiązania. - tłumaczy Marta Kobińska, CEO Create the Flow, dyrektor finansowa, CFO na godziny.

Tryb awaryjny w KSeF – jak działa i kiedy z niego skorzystać?

Obowiązkowy KSeF od 2026 r. budzi emocje, a jedną z najczęściej zadawanych obaw jest: co stanie się, gdy system po prostu przestanie działać?Odpowiedzią ustawodawcy jest tryb awaryjny. Jest to rozwiązanie, które ma zabezpieczyć przedsiębiorców przed paraliżem działalności w razie oficjalnie ogłoszonej awarii KSeF.

REKLAMA

Ruszyły masowe kontrole kart lunchowych. Co sprawdza ZUS?

Karty lunchowe od kilku lat są jednym z najczęściej wybieranych pozapłacowych benefitów pracowniczych. Do września 2023 r. karty mogły być wykorzystywane wyłącznie w restauracjach i innych punktach gastronomicznych. Od tego momentu ich popularność dodatkowo wzrosła – z uwagi na możliwość korzystania z nich również w sklepach spożywczych i supermarketach. Ta zmiana, choć dla pracowników korzystna, wywołała lawinę kontroli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który coraz uważniej przygląda się temu, w jaki sposób firmy stosują zwolnienie ze składek.

30.09.2025: ważny dzień dla KSeF - Krajowego Systemu eFaktur. Ministerstwo Finansów udostępnia testową wersję systemu

30 września Ministerstwo Finansów udostępnia testową wersję Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF 2.0). To sygnał dla firm, że czas intensywnych przygotowań właśnie się rozpoczął. Jak ten czas na testowanie należy optymalnie wykorzystać?

REKLAMA