Czym jest fundacja rodzinna? Czy służy do unikania opodatkowania? Czym różni się od spółki z o.o.?

Fundacja rodzinna to instytucja, na której wprowadzenie do porządku prawnego polskie firmy rodzinne czekały od dziesięcioleci. W dobie konieczności przeprowadzenia w szeregu przedsiębiorstw rodzinnych zmiany pokoleniowej, fundacja rodzinna jawi się jako narzędzie, które przy odpowiednim ułożeniu ładu rodzinnego pozwoli zabezpieczyć firmę na pokolenia. Wokół nowej instytucji już krążą mity na temat jej funkcjonowania. Mity, które mogą jej zaszkodzić.
Zanim jednak rozprawimy się z niektórymi z nich, określmy czym jest fundacja rodzinna.

Autopromocja

Czym jest fundacja rodzinna?

Przede wszystkim fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej. 

Przez świadczenie rozumie się składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa, przeniesione na beneficjenta albo oddane beneficjentowi do korzystania przez fundację rodzinną albo fundację rodzinną w organizacji, zgodnie ze statutem i listą beneficjentów. 

A co z informacjami o fundacji rodzinnej nie do końca zbieżnymi z prawdą? Rozpocznijmy tym wpisem serię, która pokaże oczywiste fakty i rozprawi się z nieoczywistymi mitami związanymi z fundacją rodzinną.

Czy fundacja rodzinna jest wehikułem do unikania opodatkowania?

Fundacje rodzinna ma na celu zabezpieczenie na pokolenia i pomnażanie majątków firm rodzinnych. O ile ustawodawca wprowadził pozytywne rozwiązania w zakresie opodatkowania fundacji (m.in. zwolnienie z opodatkowania wniesienia do fundacji funduszu założycielskiego) to jednak fundacji w żadnej mierze nie można traktować jako instrumentu służącemu unikaniu opodatkowania. Fundacje prywatne, funkcjonujące na świecie od setek lat, pozwalały przetrwać wielu firmom rodzinnym, chroniąc tym samym wpływy do budżetu i miejsca pracy. Teraz z tej możliwości będą mogły skorzystać polskie firmy. Fundacja rodzinna ma być spoiwem dla gospodarki. Świadczyć może o tym chociażby fakt, że jako nieliczna z ustaw w ostatniej kadencji Sejmu została przyjęta tak ogromną większością.

Czy fundacja rodzinna jest najlepszą formą prowadzenia działalności gospodarczej?

Celem fundacji jest zabezpieczenie majątku oraz wypłata świadczeń na rzecz beneficjentów. Ustawa przyznaje fundacji rodzinnej możliwość prowadzenia w określonym zakresie działalności gospodarczej. Nie jest to jednak cel sam w sobie. Prowadzenie działalności gospodarczej takiej jak np. nabywanie czy zbywanie nieruchomości, udziałów w spółkach, ma na celu powiększanie majątku rodzinnego i zdolności inwestycyjnej firmy rodzinnej. Mądrze wykorzystany mechanizm możliwości prowadzenia działalności gospodarczej przez fundacje rodzinną pomoże w jeszcze bardziej efektywny sposób korzystać z możliwości jakie daje ta instytucja. Zakres tej działalności jest jednak w ustawie określony, a wyjście poza katalog skutkować będzie sankcyjnym opodatkowaniem w wysokości 25 %.

Po co mi fundacja rodzinna skoro mam już spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością?

Zarówno spółka jak fundacja rodzinna posiadają odrębną osobowość prawną, podlegają wpisowi do rejestru, są podatnikami CIT. Warto skupić się jednak na celu w jakim powstają te podmioty. Jeśli uważasz, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zabezpiecza cele budowania firm na pokolenia, może warto przyjrzeć się jednak strukturze biznesu i… rodzinie. Celem spółki prawa handlowego jest prowadzenie przez nią działalności gospodarczej. W przypadku fundacji rodzinnej celem jest gromadzenie mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na ich rzecz. W określonych przypadkach fundacji rodzinna może ponadto prowadzić działalność gospodarczą, ale w określonym zakresie.

Ciężko jest postawić znak równości pomiędzy tymi dwoma podmiotami. Fundację rodzinną można określić jako parasol, który może znajdować się ponad strukturą rodzinnych spółek w tym sp. z o.o. chroniąc je przed tarciami rodzinnymi i podziałem. Spółka nigdy nie będzie pełnić takiej funkcji, jako podmiot „udziałowy” i nastawiony na prowadzenie działalności gospodarczej.

Autor: Anita Pardej, Radca prawny w Mariański Group

Artykuł pochodzi z bloga doradcafirmrodzinnych.pl.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź