Czy środki z funduszu socjalnego można przeznaczyć na pokrycie długów spółki

Działalność socjalna, a w szczególności jej cele, jak również rodzaje zwiększeń oraz wydatkowanie środków funduszu zostały uregulowane w ustawie o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z funduszu oraz zasady przeznaczania środków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie zakładowej działalności socjalnej. Zapisy regulaminu nie mogą być sprzeczne z zapisami ustawy. Uprawnionymi do korzystania ze środków funduszu są pracownicy wraz z rodzinami, emeryci i renciści oraz byli pracownicy, natomiast pracodawca jest administratorem środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Nie dopuszcza się wydatkowania środków funduszu na cele niemieszczące się w zakresie przedmiotowej działalności socjalnej.

Wydatkowanie środków z funduszu jest uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu. Wszelkie świadczenia z ZFŚS są pomocą i mogą być wydatkowane m.in. na:

n pomoc materialną w formie rzeczowej, takiej jak zakup konkretnych towarów, np. wyprawek szkolnych dla dzieci, paczek żywnościowych,

n pomoc materialną w formie finansowej,

n udzielanie zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe itp.

Warto zwrócić uwagę na to, że wydatki te nie są kosztami w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kosztem podatkowym jest równowartość odpisu na ZFŚS oraz wartość zwiększeń funduszu wpłacona na wyodrębniony rachunek bankowy ZFŚS. Odpis do momentu wpłaty środków na rachunek bankowy ZFŚS nie stanowi kosztu uzyskania przychodów. Kosztem podatkowym staje się dopiero w momencie zasilenia rachunku funduszu.

Jeśli spółka nie przestrzega zapisów ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych i wycofa środki z bankowego rachunku ZFŚS oraz przeznaczy je na bieżącą działalność gospodarczą, to musi się liczyć z koniecznością wyłączenia kosztów w tej wysokości z kosztów uzyskania przychodów. Stanowisko to potwierdza wyrok NSA z 21 czerwca 2005 r. (sygn. akt FSK 1811/2004), z którego wynika, że wpłacone na rachunek ZFŚS środki, które następnie zostały wycofane, nie były faktycznie poniesione, ponieważ nie przekazano ich na cele socjalne wskazane w ustawie oraz regulaminie zakładowej działalności socjalnej.

W związku z powyższym nie zostanie spełniony warunek wpłacenia środków stanowiących równowartość odpisów w świetle ustawy o podatku dochodowym, dlatego nie będą one mogły być uznane za koszty podatkowe.

Gdyby nie skorygowano kosztów, w wysokości wycofanych środków, mogłoby dojść do sytuacji, w której podatnik zaliczyłby do kosztów uzyskania przychodów ten sam wydatek dwa razy.

l art. 16 ust. 1 pkt 9 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 217, poz. 1589

l art. 8 ust. 2, art. 10 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych - j.t. Dz.U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 249, poz. 2104

Joanna Gawrońska

biegły rewident