REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak można przestać być wspólnikiem spółki osobowej? Czym różni się wystąpienie ze spółki od sprzedaży ogółu praw i obowiązków?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Mariański Group
Profesjonalizm & Pasja
Jak można przestać być wspólnikiem spółki osobowej?
Jak można przestać być wspólnikiem spółki osobowej?

REKLAMA

REKLAMA

Czasem trzeba rozstać się ze spółką osobową (np. ze spółką jawną). Na czym polega i jakie skutki prawne wywołuje wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika? Czym różni się to od sprzedaży ogółu praw i obowiązków wspólnika?

Zmiana składu wspólników spółki osobowej, czyli nic nie może przecież wiecznie trwać

REKLAMA

Jedną z podstaw tworzenia spółek osobowych jest wzajemne zaufanie wspólników i chęć prowadzenia działalności z konkretnymi osobami. Ale oczywiście nie ma prawnych przeszkód dla zmiany składu osobowego wspólników i w praktyce zmiany takie są dość częste. Odbywają się one najczęściej w trybie sprzedaży czy darowizny udziału albo wystąpienia ze spółki.  Przeniesienie ogółu praw i obowiązków oraz wypowiedzenie umowy spółki, dopuszczalne jest przy zachowaniu wymogów określonych przepisami Kodeksu spółek handlowych.

REKLAMA

Aktualna sytuacja gospodarcza sprzyja sporom wspólników, a w konsekwencji rozstaniom wspólników ze spółką. „Wyjście” wspólnika ze spółki wiąże się z koniecznością dokonania stosownych rozliczeń pomiędzy występującym wspólnikiem a spółką. Niezmiernie ważne jest więc, by z wyprzedzeniem – zanim wystąpi spór – przewidzieć mechanizmy prawne „wyjścia” wspólnika ze spółki.

Sposoby rozstania się wspólnika ze spółką osobową

Zmiana składu osobowego wspólników spółki jawnej jest możliwa w następujących sytuacjach:

  1. przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika w spółce na inna osobę (art. 10 Kodeksu spółek handlowych, dalej jako: „k.s.h.”),
  2. przystąpienia nowego wspólnika (art. 32 k.s.h.),
  3. wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika (art. 61 k.s.h.),
  4. wypowiedzenia umowy spółki przez wierzyciela wspólnika, po spełnieniu określonych warunków (art. 62 § 2 k.s.h.),
  5. śmierć wspólnika przy założeniu dalszego trwania spółki (art. 60 k.s.h. w zw. z art. 64 § 1 k.s.h.),
  6. wyłączenie wspólnika na mocy orzeczenia sądu gdy po stronie wspólnika wystąpi tzw. „ważny powód”, (art. 63 § 2 k.s.h.),
  7. ogłoszenia upadłości wspólnika przy założeniu dalszego trwania spółki (art. 64 k.s.h.),
  8. możliwość umownego wypowiedzenia udziału przez wspólnika za zgodą pozostałych wspólników (art. 353[1] Kodeksu cywilnego w związku z art. 2 k.s.h.).

Wystąpienie wspólnika ze spółki skutkuje koniecznością rozliczenia się z ustępującym wspólnikiem na podstawie osobnego bilansu, uwzględniającego wartość zbywczą majątku spółki. Wspólnik może z własnej inicjatywy rozstać się ze spółką osobową w wyniku zawarcia umowy zbycia ogółu praw i obowiązków (dalej: OPiO) wspólnika w spółce oraz wskutek ustawowego lub umownego wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika spółki. W przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki konieczne będzie dokonanie spłaty udziału kapitałowego przypadającego na ustępującego wspólnika przez spółkę.

Sprzedaż ogółu praw i obowiązków wspólnika. Na czym polega? Jakie warunki muszą być spełnione?

REKLAMA

OPiO to stosunek prawny uczestnictwa wspólnika w spółce osobowej, na którego treść składają się wszystkie przysługujące mu prawa (do prowadzenia spraw, reprezentacji, udziału w zyskach, prawo do dywidendy, prawo do niewypłaconych zysków, prawo głosu itd.), a także obowiązki (prowadzenie spraw, udział w stratach itp.). Reguła nierozszczepialności OPiO wspólnika oznacza, że nabywcy przypadnie całość OPiO wspólnika. Nie można dzielić, jednak możliwe jest nabycie OPiO przez kilka podmiotów łącznie, np. w przypadku jego nabycia przez małżonków pozostających w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, czy też do nabycia na zasadach współwłasności ułamkowej, np. w drodze spadkobrania czy też sprzedaży kilku sprzedającym. Takie osoby stają się wówczas wspólnikiem zbiorowym.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Podkreślenia wymaga, że co do zasady niedopuszczalne jest przeniesienie OPiO przysługujących wspólnika spółki osobowej. Dopuszczalność ich przeniesienia uzależniona jest od odpowiednich postanowień umowy spółki
Pierwszą przesłanką warunkującą dopuszczalność rozporządzenia jest odpowiednie postanowienie w treści umowy spółki.

Drugą przesłanką dopuszczalności rozporządzenia OPiO wspólnika jest uzyskanie pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników na dokonanie tej czynności. Umowa spółki może jednak zawierać odmienne postanowienie. Wspólnicy w umowie spółki mogą zrezygnować z wymogu zgody wszystkich pozostałych wspólników na przeniesienie OPiO wspólnika spółki osobowej.

Chwilą utraty członkostwa w spółce osobowej jest data zawarcia skutecznej i ważnej umowy sprzedaży OPiO, a nie chwila wpisu zmiany danych we właściwym rejestrze. Wpis przystępującego wspólnika do rejestru przedsiębiorców KRS ma charakter deklaratoryjny.

Na przystępującego wspólnika przechodzi zespół praw i obowiązków w zakresie, który przysługuje wspólnikowi występującemu w momencie dokonywania czynności przeniesienia. Wspólnik przystępujący do spółki przystępuje również do zobowiązań występującego wspólnika związanych z jego uczestnictwem w spółce oraz zobowiązań tej spółki jako współdłużnik solidarny. Odpowiedzialność wspólnika ustępującego za zobowiązania spółki nie ustaje z chwilą zbycia OPiO. Wspólnik ten odpowiada nadal za zobowiązania już istniejące w chwili jego wystąpienia ze spółki.

Wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika - zasady, warunki

Kolejną możliwością dobrowolnego „wyjścia” wspólnika ze spółki osobowej jest złożenie oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy spółki. Stosownie do art. 61 § 1 k.s.h. jeżeli spółkę zawarto na czas nieoznaczony, wspólnik może wypowiedzieć umowę spółki na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego. Wypowiedzenie jest jednostronną czynnością skutkującą ustaniem stosunku członkowska wspólnika w spółce. Wspólnik, który złożył wypowiedzenie przestaje być wspólnikiem z chwilą upływu terminu wypowiedzenia. Wspólnik występujący ze spółki powinien złożyć wypowiedzenie pozostałym wspólnikom albo wspólnikowi uprawnionemu do reprezentowania spółki.

Złożenie oświadczenia o wypowiedzeniu może skutkować rozwiązaniem spółki. Zgodnie z art. 58 § 1 pkt 5 k.s.h. wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika stanowi traktowane jest jako przyczyna jej rozwiązania. Regulacja ta ma charakter względnie obowiązujący, co w praktyce oznacza że wspólnicy mogą przedłużyć trwanie spółki poprzez podjęcie stosownej uchwały. 

Rozwiązanie to jest jak najbardziej racjonalne, ponieważ pozostali wspólnicy mogą wyrażać chęć dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa spółki

Ważne

Możliwość dalszej kontynuacji działalności spółki nie dotyczy spółki dwuosobowej, z uwagi na fakt że nie jest możliwe istnienie jednoosobowej spółki osobowej. Uzgodnienie wspólników co do dalszego jej trwania powinno być dokonane przez pozostałych wspólników przed upływem terminu wypowiedzenia. 

Dopuszczalne jest również wydłużenie lub skrócenie okresu wypowiedzenia lub określenie w umowie formę wypowiedzenia w treści umowy spółki, np. na piśmie z podpisem notarialnie poświadczonym.

Dowolność wspólników nie jest jednak nieograniczona, nie można bowiem wyłączać prawa wspólnika do wypowiedzenia umowy spółki.

Wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika powoduje obowiązek rozliczenia przez spółkę udziału kapitałowego wspólnika. Rozliczenie następuje na podstawie osobnego bilansu, uwzględniającego wartość zbywczą majątku spółki. Wspólnicy mogą także ustalić inne zasady rozliczeń, w tym ustalenie spłaty udziału kapitałowego w ratach. Takie rozwiązanie pozwoli zabezpieczyć możliwość swobodnej spłaty wspólnika przez spółkę.

Dodać również należy, że orzecznictwo dopuszcza możliwość umownego wypowiedzenia udziału przez wspólnika spółki jawnej za zgodą pozostałych wspólników. Możliwość ta choć nie wyrażona wprost w Kodeksie spółek handlowych, jest dopuszczalna zgodnie z zasadą swobody umów na podstawie art. 353 [1] Kodeksu cywilnego w związku z art. 2 Kodeksu spółek handlowych (tak: postanowienie Sądu Okręgowego w Łodzi – XIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy z dn. 08.01. 2020 r., XIII Ga 658/19). W przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki osobowej  za porozumieniem dochodzi do świadomego porozumienia wszystkich wspólników. Z uwagi na fakt, że to rozwiązanie akceptowane przez zainteresowane strony, to brak jest podstawy prawnej do nierespektowania ich woli.

Warto już przy zawieraniu umowy spółki uregulować zasady wsystąpienia wspólnika

Podsumowując, wspólnicy już na etapie konstruowania umowy spółki powinni uregulować możliwość wystąpienia wspólnika ze spółki. Pozwoli to uniknąć negatywnych konsekwencji dla samej spółki, w postaci chociażby rozwiązania spółki. „Wyjście” wspólnika ze spółki rodzi konieczność rozliczenia się wspólnika ze spółką, czyli zdarzenie to implikuje skutki dla spółki również  w sferze finansowej. Precyzyjna regulacja w umowie spółki pozwoli zatem zniwelować negatywne skutki spółki na wielu płaszczyznach oraz zabezpieczy możliwość dalszego niezakłóconego prowadzenia przedsiębiorstwa spółki przez pozostałych wspólników.

Podstawowa różnica pomiędzy wystąpieniem ze spółki o sprzedażą ogółu praw i obowiązków wynika ze źródła finansowania. W przypadku sprzedaży do spółki dołączy zwykle osoba, która nie była wcześniej jej wspólnikiem. O ile sprzedaż nie obciąży finansowo spółki, to może wpłynąć na wzajemne relacje, zwłaszcza z przystępującym wspólnikiem. Konstruując postanowienia umowy spółki wspólnicy z jednej strony powinni się zabezpieczyć na możliwość sprawnego wypowiedzenia i wystąpienia ze spółki, a z drugiej powinni zastanowić się nad możliwością określenia zasad zbycia ogółu praw i obowiązków.

Aneta Chałat, Adwokat w Zespole Doradztwa Prawnego w Mariański Group. Specjalizuje się w prawie gospodarczym i handlowym, w szczególności w prowadzeniu procesów restrukturyzacyjnych. Doradza klientom w zakresie prawa umów, w tym kontraktów budowlanych oraz prawa własności intelektualnej. Reprezentuje klientów w postępowaniach sądowych i administracyjnych.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Ulga dla spadkobierców i przejrzystość dla podatników. Nowości w ustawie podatku od spadków i darowizn już wkrótce

Jest projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który umożliwi przywrócenie terminu zgłoszenia spadku w wyjątkowych przypadkach oraz doprecyzuje moment powstania obowiązku podatkowego. Zmiany mają uprościć procedury, zwiększyć przejrzystość i wspierać sukcesję firm rodzinnych.

KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co trzeba zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia a co pozostaje bez zmian [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

REKLAMA

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

REKLAMA

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

REKLAMA