Zmiana stawek VAT a podwyższenie ceny w umowie - zamówienia publiczne

Zmiana wynagrodzenia wykonawcy określonego w umowie w sprawie zamówienia publicznego z powodu ustawowej zmiany stawki VAT może być dokonana w drodzezastosowania klauzul umownych powodujących zmianę wynagrodzenia bez konieczności zmiany umowy (klauzule waloryzacyjne) lub w drodze zmiany umowy (aneksowanie), bądź też w drodze konstytutywnego orzeczenia sądu.

Innymi słowy, zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego z uwagi na zmianę stawki podatku VAT jest dopuszczalna w sytuacji, gdy w ogłoszeniu o zamówieniu lub w specyfikacji istotnych warunków zamówienia zamieszczona została klauzula zmiany umowy przewidująca zmianę wynagrodzenia wykonawcy (ceny) o kwotę wynikającą ze zmienionych stawek tego podatku obowiązujących w dacie powstania obowiązku podatkowego w czasie trwania umowy.

Tak wynika z opinii Urzędu Zamówień Publicznych z 14 października 2010 r. w przedmiocie zmiany umowy w sprawie zamówienia publicznego w związku z ustawową zmianą stawki VAT:

"I. Stosownie do postanowienia art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (DzU Nr 97, poz. 1050 ze zm.), który znajduje zastosowanie do umów w sprawach zamówień publicznych na podstawie art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (DzU z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) - zwanej dalej „ustawą PZP”, cena stanowi wartość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę.

W cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym.

W świetle przywołanego przepisu podatek VAT jest jedynie składnikiem ceny, stanowiąc element cenotwórczy. Zatem sprzedawca towaru lub usługi, kalkulując cenę, uprawniony jest do wliczenia do niej podatku VAT należnego od tego towaru lub usługi. Wyżej powołany przepis nie daje jednak podstawy do uznania, że z jego mocy nabywca towaru lub usługi jest obowiązany zapłacić sprzedawcy cenę wyższą, powstałą w wyniku zmiany stawki podatku VAT (tak też uchwała SN z dnia 21 lipca 2006 r., sygn. akt III CZP 54/06, Lex nr 188835).

Powyższe oznacza, że ustawowa zmiana stawki podatku VAT nie powoduje automatycznie zmiany wynagrodzenia należnego wykonawcy.

II. Zmiana wynagrodzenia wykonawcy określonego w umowie w sprawie zamówienia publicznego z powodu ustawowej zmiany stawki podatku VAT może być dokonana:

- w drodze zastosowania klauzul umownych powodujących zmianę wynagrodzenia bez konieczności zmiany umowy (klauzule waloryzacyjne) bądź

- w drodze zmiany umowy (aneksowanie), bądź też w drodze konstytutywnego orzeczenia sądu.

III. Do zmiany wynagrodzenia określonego w umowie w sprawie zamówienia publicznego z powodu ustawowej zmiany stawki podatku VAT bez konieczności zmiany umowy dochodzi w przypadku, gdy z samej treści umowy zawartej przez strony wynika, iż wynagrodzenie należne wykonawcy podlega automatycznej waloryzacji odpowiednio o kwotę podatku VAT wynikającą ze stawki tego podatku obowiązującą w chwili powstania obowiązku podatkowego.

W takim przypadku wysokość wynagrodzenia należnego wykonawcy ustalana jest każdorazowo z uwzględnieniem aktualnej stawki podatku VAT obowiązującej na dzień wystawienia faktury (powstania obowiązku podatkowego).