Cena znacznie odbiegająca od wartości rynkowej w CIT

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przychodem są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne w tym różnice kursowe.

Autopromocja

Natomiast art. 14 ust. 1 ustawy o CIT, stanowi iż przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie.

Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten może zostać określony przez organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej.

Zgodnie z ust. 2 powyższego artykułu wartość rynkową, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

Jeżeli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, organ podatkowy może wezwać strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej.

W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość określona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych obciążą podatnika.

Ponieważ przepisy nie precyzują co należy uznać za cenę znacznie odbiegającą od cen rynkowych, niekiedy posiłkując się brzmieniem ostatniego zdania w art. 21 ust. 3 ustawy o CIT, przyjmuje się, że jest to cena niższa lub wyższa o 33 % od przeciętnej ceny rynkowej stosowanej w danych okolicznościach.

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Elastyczna organizacja czasu pracy

Kontrola podatkowa - prawa i obowiązki podatnika

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Zgodnie z powyższymi regulacjami organy podatkowe są uprawnione do zakwestionowania ceny określonej w umowie. Jeżeli podatnik w związku z wezwaniem organu podatkowego nie będzie w stanie udowodnić, iż nie był w stanie uzyskać ceny wyższej, a cena sprzedaży jest ceną rynkową, organy podatkowe mogą same określić wartość transakcji. Jednak organ podatkowy dokonując korekty będzie zobowiązany udowodnić, że zbywający mógł uzyskać wyższą cenę.

Jak wskazał m. in. WSA w Szczecinie w wyroku z dnia 24 listopada 2011 r. ( sygn. I SA/Sz 808/11 ), „organ podatkowy musi wpierw udowodnić, że cena w znaczącym stopniu odbiega od cen rynkowych, wykazać brak uzasadnionej przyczyny ustalenia ceny poniżej wartości rynkowej. Oznacza to konieczność udowodnienia, że sprzedający miał możliwość uzyskania ceny w wyższej wysokości.

Należy tu indywidualnie oceniać każdą transakcję, w szczególności uwzględnić konkretne okoliczności sprawy. Dotyczy to konieczności wykazania sytuacji, że podatnik miał realne możliwości uzyskania ceny wyższej od transakcyjnej”.

Biorąc pod uwagę powyższe orzeczenie należy podkreślić, iż organ podatkowy ma obowiązek uwzględnić także inne aspekty wpływające na cenę, czyli np. stan w jakim dana rzecz się znajdowała w momencie sprzedaży, przydatność rzeczy, stopień jej zużycia, miejsce i czas sprzedaży. Ponieważ przepisy określają tylko te elementy, które organ powinien uwzględnić „w szczególności”, należy pamiętać że także inne uwarunkowania mogą mieć wpływ na szacowanie ceny.

Joanna Litwińska

 ECDDP Spółka Doradztwa Podatkowego