Wydatki na doradztwo związane z podniesieniem kapitału zakładowego

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w ustnym uzasadnieniu wyroku z 11 września 2012 r. (sygn. I SA/Kr 865/12).

W styczniu 2011 roku NSA wydał uchwałę w sprawie kosztów związanych z podniesieniem kapitału zakładowego. Wydawało się, że po tej uchwale wszystko będzie jasne. Tymczasem jesteśmy świadkami nowej fali sporów – o to, jak rozumieć uchwałę NSA.

Podniesienie kapitału poprzedzające wejście na New Connect

Sprawa rozpatrywana przez WSA w Krakowie dotyczyła spółki z o.o. z siedzibą w Krakowie, która zamierzała wejść na rynek New Connect – platformę finansowania i obrotu wtórnego dla małych spółek, stworzoną przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie.

Wejście na ten rynek miało być poprzedzone różnymi operacjami prawno-finansowymi, w tym także podwyższeniem kapitału. Zgodnie z planami dotychczasowych udziałowców, podniesienie kapitału miałoby nastąpić przez pozyskanie nowego inwestora, który objąłby mniejszościowy pakiet udziałów.

Dla zrealizowania tego celu spółka wynajęła firmę doradczą, której zadaniem było pozyskanie takiego właśnie inwestora.

Które wydatki związane z podwyższeniem kapitału nie są kosztem podatkowym?

W kontekście powyższego stanu faktycznego przedstawiciele spółki zastanawiali się, czy wydatki poniesione na usługi doradztwa finansowego będą zaliczane do kosztów podatkowych. Celem wyjaśnienia tej kwestii, spółka złożyła wniosek o interpretację do Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, działającego w imieniu Ministra Finansów.

We wniosku przedstawiła własne stanowisko, wedle którego poniesione wydatki będą zaliczane do kosztów uzyskania przychodów przy założeniu, że środki pozyskane od nowego inwestora zostaną przeznaczone na działalność generującą przychody podatkowe.

Formułując takie stanowisko spółka powołała się na uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 stycznia 2011 r. (sygn. II FPS 6/10). Zdaniem spółki, w świetle wspomnianej uchwały, wydatki na doradztwo finansowe związane z podniesieniem kapitału mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów.

Jak rozumieć uchwałę?

W odpowiedzi na wniosek, dyrektor IS wydał interpretację, w której uznał, że stanowisko spółki było nieprawidłowe.

Zdaniem dyrektora wydatki, o których była mowa we wniosku, nie mogą być zaliczane do kosztów podatkowych. Dyrektor zastosował linię rozumowania, która przewijała się w licznych niekorzystnych interpretacjach, które zapadały do tej pory w podobnych sprawach.

Dyrektor zauważył, że środki pozyskane z podniesienia kapitału zostały wprost wyłączone z przychodów podatkowych na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o CIT. Tymczasem w świetle art. 15 ust. 1 tej samej ustawy, do kosztów podatkowych zalicza się tylko takie wydatki, które zostały poniesione w celu uzyskania przychodów powiększających podstawę opodatkowania.

Wobec tego dyrektor wywiódł, że wydatki, o które pytała spółka nie są kosztami podatkowymi. Co ciekawe, dyrektor również powołał się na wspomnianą powyżej uchwałę NSA z 24 stycznia 2011 r., choć – jak widać – rozumiał ją inaczej niż przedstawiciele spółki.

Spółka nie zgodziła się z interpretacją i zaskarżyła ją do WSA w Krakowie. Podczas rozprawy, każda ze stron pozostała przy swoim stanowisku. Jak dodatkowo wyjaśniała przedstawicielka dyrektora IS, stanowisko organów podatkowych jest uzasadnione tym, że wydatki na usługi doradcze są kosztami bezpośrednio związanymi z podniesieniem kapitału, a więc przysporzeniem, które zostało wyłączone z przychodów podatkowych.

Dlatego - podobnie jak to przysporzenie - nie mają znaczenia podatkowego. Z kolei przedstawiciel spółki dziwił się, że organ podatkowy powołuje się na uchwałę, która – jego zdaniem – wprost pozwala na zaliczanie spornych wydatków do kosztów podatkowych, a mimo to wywodzi z niej odmienne wnioski.

Powołał też wyrok WSA w Poznaniu z 18 października 2011 r. (sygn. I SA/Po 624/11), który zapadł już po wydaniu uchwały. W wyroku tym potwierdzono, że koszty doradztwa finansowego związanego z podniesieniem kapitału zakładowego mogą być potrącane na gruncie ustawy o CIT.

Jak korzystnie podatkowo podwyższyć kapitał zakładowy?

Podatnik ma rację

Po zamknięciu rozprawy WSA wydał wyrok, w którym stwierdził, że rację ma podatnik. Sąd zauważył, że – w świetle uchwały NSA, powołanej przez obie strony – argumentacja dyrektora IS idzie obok istoty sprawy.

Na początku sąd przypomniał, że uchwała dotyczyła spółek akcyjnych, ale cała argumentacja NSA, jak też jego zasadnicza teza – mogą być odniesione także do spółek z o.o. Tymczasem główna teza uchwały brzmiała, jak następuje: „Tylko wydatki związane z emisją nowych akcji, bez których nie jest możliwe podwyższenie (…) kapitału zakładowego, nie są kosztami uzyskania przychodów (…).”

Oznacza to, że wydatki, bez których podniesienie kapitału jest możliwe – mogą być zaliczane do kosztów jako wydatki związane z ogólnym funkcjonowaniem spółki. Sąd podkreślił zatem, że drugorzędne znaczenie ma kwestia akcentowana przez dyrektora, który wywodził, że sporne wydatki są bezpośrednio związane z podniesieniem kapitału.

Kluczowe znaczenie ma to, że podniesienie kapitału może być przeprowadzone bez tych wydatków, a nie to, czy te wydatki są związane z podniesieniem kapitału w sposób bezpośredni.

Na marginesie wyroku można też zauważyć, że – jak się wydaje – drugorzędne znaczenie ma też sposób przeznaczenia środków pozyskanych dzięki podniesieniu kapitału. Podczas postępowania interpretacyjnego spółka podkreślała, że środki te zostaną wykorzystane na rozwój działalności generującej przychody podatkowe. Tymczasem, w świetle uchwały NSA, nie jest to warunkiem koniecznym potrącania kosztów, które były przedmiotem sporu.

Piotr Kaim, doradca podatkowy