Opłata adiacencka w związku z geodezyjnym podziałem gruntu kosztem uzyskania przychodów

Czym jest opłata adiacencka

Opłata adiacencka stanowi rodzaj daniny o charakterze publiczno-prawnym, pobieranej przez organy jednostek samorządu terytorialnego, na podstawie przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (dalej ustawy o g.n.). 

Zgodnie z art. 4 pkt 11 ustawy o g.n. przez opłatę adiacencką należy rozumieć opłatę ustaloną w związku ze wzrostem wartości nieruchomości spowodowanym budową urządzeń infrastruktury technicznej z udziałem środków Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi, albo opłatę ustaloną w związku ze scaleniem i podziałem nieruchomości, a także podziałem nieruchomości.

W związku z powyższym opłata ta stanowi rodzaj rekompensaty wydatków ponoszonych przez Skarb Państwa lub samorząd terytorialny na wkład w rozwój nieruchomości. Zasadniczo ustawa o g.n. wyróżnia 3 zdarzenia dla których ten rodzaj opłat może zostać ustalony, jedną z nich jest właśnie podział nieruchomości.

Opłata adiacencka w związku z podziałem gruntu

Zgodnie z regulacjami ustawy o g.n. w przypadku geodezyjnego podziału nieruchomości może zostać ustalona opłata adiacencka. Jak wynika z art. 98a ustawy o g.n. jeżeli w wyniku podziału nieruchomości dokonanego na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego, który wniósł opłaty roczne za cały okres użytkowania tego prawa, wzrośnie jej wartość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta może ustalić, w drodze decyzji, opłatę adiacencką z tego tytułu. Wysokość stawki procentowej opłaty adiacenckiej ustala rada gminy, w drodze uchwały, w wysokości nie większej niż 30 % różnicy wartości nieruchomości. Ustalenie opłaty adiacenckiej może nastąpić w terminie 3 lat od dnia, w którym decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale stało się prawomocne. (…)

Regulacja powyższa wprowadza możliwość ustalenia opłaty adiacenckiej w przypadku, gdy podział nieruchomości dokonany m.in. na wniosek właściciela,  spowoduje, że wartość nieruchomości wzrośnie. Zobowiązanymi do uiszczenia opłaty adiacenckiej z tytułu wzrostu wartości nieruchomości jest m.in. właściciel jako ewentualny beneficjent wzrostu wartości nieruchomości. Opłatę taką powinien zatem wnieść podmiot, który w dniu wydania decyzji o podziale jest właścicielem nieruchomości. Opłata może być pobrana w ciągu 3 lat.

Opłata adiacencka a koszt uzyskania przychodów

Zgodnie z ogólna regułą wynikającą z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej zwanej ustawą o CIT) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy.

Z przepisu tego wynika zatem, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo - skutkowym z przychodami (tzn. wydatki takie są uzasadnione z ekonomicznego punktu widzenia, ponieważ w rezultacie ich poniesienia podatnik może oczekiwać zwiększenia swoich przychodów), w tym służą zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów. Co istotne również, muszą być to wydatki, dzięki którym podatnik może osiągnąć przychód podlegający opodatkowaniu.

Co za tym idzie, opłata adiacencka do zapłaty której zobowiązany jest właściciel gruntu może być potrącona w kosztach uzyskania przychodu, o ile stanowi wydatek poniesiony w celu osiągnięcia przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów (na podstawie ogólnej wynikającej z art.15 ust.1 ustawy o CIT). Co więcej, opłata taka nie została wymieniona w katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów o jakim mowa w art.16 ust.1 ustawy o CIT.

W przypadku zatem gdy wydzielenie nieruchomości będzie się wiązało dla właściciela z możliwością osiągnięcia bądź zachowania przychodu, wówczas stanowić ona będzie koszt uzyskania przychodu na zasadach ogólnych. Wskazać należy jednak, iż to na podatniku ciążyć będzie obowiązek udowodnieni a takiego związku – na co zwrócić należy szczególną uwagę w celu uniknięcia sporu z organem podatkowym. Brak możliwości udowodnia takiego związku oznaczać będzie konieczność wyłączenia opłaty adiacenckiej z kosztów uzyskania przychodu. Zatem nie każda opłata adiacencka automatycznie pomniejszy dochód podlegający opodatkowaniu.

Podstawa opodatkowania VAT 2014 – zmiana ustawy o VAT

Obowiązek podatkowy w VAT w 2014 r. - zasady ogólne

Jednocześnie należy zauważyć, iż datą ujęcia przedmiotowego wydatku w kosztach uzyskania przychodów (po spełnieniu powyższych warunków) powinna być data jego poniesienia zgodnie z zasadami właściwymi dla kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami. Zgodnie z  art. 15 ust. 4d ustawy o CIT za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku). Co za tym idzie podatnik będzie mógł zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodów opłatę adiacencką w momencie ujęcia wydatku z nią związanego w księgach rachunkowych.

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Polecamy: Zmiany 2014 - Podatki, Księgowość, Kadry, Firma, Prawo

Stanowisko takie potwierdzają również organy podatkowe np.: w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 16 stycznia 2008r. nr IP-PB3-423-352/07-2/KUKM,  Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 11 maja 2012 r. ITPB1/415-194/12/AK.

Grzegorz Wachołek

Magdalena Szczepańska

ECDDP Spółka Doradztwa Podatkowego