Odsetki od zaległości podatkowych i zaległych składek ZUS - stawki w 2025 roku. Uwaga! Zmiana od 9 października

• Odsetki podatkowe i odsetki ZUS zależą od stopy lombardowej NBP
• Odsetki od zaległości podatkowych (odsetki podatkowe) w 2025 r.
• Zaokrąglanie odsetek podatkowych
• Minimalna wysokość naliczanych odsetek za zwłokę
• Odsetki od składek na ubezpieczenia społeczne (odsetki ZUS) w 2025 roku

Odsetki podatkowe i odsetki ZUS zależą od stopy lombardowej NBP

Przez wiele miesięcy (od października 2023 r. do maja 2025 r.) przyzwyczailiśmy się do niezmiennych stóp procentowych NBP, a więc i niezmiennych odsetek od zaległości podatkowych, które zależą od poziomu stopy lombardowej. Dlatego tym bardziej trzeba zwrócić uwagę na cztery tegoroczne decyzje Rady Polityki Pieniężnej:
- z 7 maja 2025 r., która obniżyła od 8 maja br. wszystkie stopy procentowe NBP o 0,5 pkt proc.
- z 2 lipca 2025 r., która obniżyła od 3 lipca br. wszystkie stopy procentowe NBP o 0,25 pkt proc.
- z 3 września 2025 r., która obniżyła od 4 września br. wszystkie stopy procentowe NBP o 0,25 pkt proc.
- z 8 października 2025 r., która obniżyła od 9 października br. wszystkie stopy procentowe NBP o 0,25 pkt proc.

Od 9 października 2025 r. podstawowe stopy procentowe NBP wynoszą:
- stopa referencyjna 4,50% w skali rocznej;
- stopa lombardowa 5,00% w skali rocznej;
- stopa depozytowa 4,00% w skali rocznej;
- stopa redyskontowa weksli 5,55% w skali rocznej;
- stopa dyskontowa weksli 4,60% w skali rocznej.

Stopy te nie zmienią się na pewno do 5 listopada 2025 r., kiedy to zakończy się następne decyzyjne posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej.

Wysokość stopy lombardowej NBP ma wpływ na stawkę odsetek od zaległości podatkowych i odsetek od składek ZUS.

Odsetki od zaległości podatkowych (odsetki podatkowe) w 2025 r.

Stawki od 9 października 2025 r.

Od 9 października 2025 roku obowiązują następujące stawki odsetek od zaległości podatkowych:

12,00% w skali roku - stawka podstawowa odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, 

6,00% w skali roku - stawka obniżona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (50% stawki podstawowej), 

6,00% w skali roku - stawka opłaty prolongacyjnej (50% stawki podstawowej), 

18,00% w skali roku - stawka podwyższona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (150% stawki podstawowej). 

Na podstawie art. 56 § 1 Ordynacji podatkowej stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%. Aktualnie suma 200% stopy lombardowej i 2% wynosi 12% (200% x 5,00% + 2% = 12,00%) w skali roku. 

Natomiast zgodnie z art. 56a § 1 Ordynacji podatkowej, obniżona stawka odsetek za zwłokę wynosi 50% podstawowej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych określonej w art. 56 § 1 Ordynacji podatkowej. 

Zaś na podstawie art. 57 § 2 Ordynacji podatkowej, stawka opłaty prolongacyjnej jest równa obniżonej stawce odsetek za zwłokę. 

Wyżej wskazane stawki zostaną jeszcze potwierdzone w obwieszczeniu Ministra Finansów. Ale bez względu na datę wydania, czy publikacji tego obwieszczenia - te stawki odsetek podatkowych obowiązują od 3 lipca 2025 r. tj. od dnia wejścia w życie uchwały Rady Polityki Pieniężnej zmieniającej stopę lombardową NBP.

Stawki te nie zmienią się przynajmniej do końca najbliższego posiedzenia Rady Polityki Pieniężnej, tj. do 5 listopada 2025 r.

Stawki odsetek od 4 września do 8 października 2025 r.

Od 4 września do 8 października 2025 roku obowiązywały następujące stawki odsetek od zaległości podatkowych:
12,50% w skali roku - stawka podstawowa odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, 

6,25% w skali roku - stawka obniżona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (50% stawki podstawowej), 

6,25% w skali roku - stawka opłaty prolongacyjnej (50% stawki podstawowej), 

18,75% w skali roku - stawka podwyższona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (150% stawki podstawowej). 

Wyżej wskazane stawki zostały potwierdzone w obwieszczeniu Ministra Finansów z 6 września 2025 r. w sprawie stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, obniżonej stawki odsetek za zwłokę - Monitor Polski z 12 września 2025 r. Poz. 950. Ale bez względu na datę wydania, czy publikacji tego obwieszczenia - te stawki odsetek podatkowych obowiązują od 4 września 2025 r. tj. od dnia wejścia w życie uchwały Rady Polityki Pieniężnej zmieniającej stopę lombardową NBP.

Stawki odsetek od 3 lipca do 3 września 2025 r.

Od 3 lipca do 3 września 2025 roku obowiązywały następujące stawki odsetek od zaległości podatkowych:

13,00% w skali roku - stawka podstawowa odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, 

6,50% w skali roku - stawka obniżona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (50% stawki podstawowej), 

6,50% w skali roku - stawka opłaty prolongacyjnej (50% stawki podstawowej), 

19,50% w skali roku - stawka podwyższona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (150% stawki podstawowej). 

Wyżej wskazane stawki zostały potwierdzone w obwieszczeniu Ministra Finansów z 10 lipca 2025 r. w sprawie stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, obniżonej stawki odsetek za zwłokę - Monitor Polski z 16 lipca 2025 r. Poz. 647. Ale bez względu na datę wydania, czy publikacji tego obwieszczenia - te stawki odsetek podatkowych obowiązują od 3 lipca 2025 r. tj. od dnia wejścia w życie uchwały Rady Polityki Pieniężnej zmieniającej stopę lombardową NBP.

Stawki od 8 maja do 2 lipca 2025 r.

Od 8 maja do 2 lipca 2025 roku obowiązywały następujące stawki odsetek od zaległości podatkowych:

13,50% w skali roku - stawka podstawowa odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, 

6,75% w skali roku - stawka obniżona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (50% stawki podstawowej), 

6,75% w skali roku - stawka opłaty prolongacyjnej (50% stawki podstawowej), 

20,25% w skali roku - stawka podwyższona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (150% stawki podstawowej). 

Wyżej wskazane stawki zostały potwierdzone w obwieszczeniu Ministra Finansów z dnia 9 maja 2025 r. w sprawie stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, obniżonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych oraz podwyższonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych - Monitor Polski 2025 r. poz. 457. Ale bez względu na datę wydania, czy publikacji tego obwieszczenia - te stawki odsetek podatkowych obowiązują od 8 maja 2025 r., czyli od dnia wejścia w życie uchwały Rady Polityki Pieniężnej zmieniającej stopę lombardową NBP.

Stawki do 7 maja

Warto pamiętać, że do 7 maja 2025 roku obowiązywały następujące stawki odsetek od zaległości podatkowych (stawki te obowiązywały od 5 października 2023 r.):

14,50% w skali roku - stawka podstawowa odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, 

7,25% w skali roku - stawka obniżona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (50% stawki podstawowej), 

7,25% w skali roku - stawka opłaty prolongacyjnej (50% stawki podstawowej), 

21,75% w skali roku - stawka podwyższona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (150% stawki podstawowej). 

Wyżej wskazane stawki zostały potwierdzone w obwieszczeniu Ministra Finansów (z 10 października 2023 r. w sprawie stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, obniżonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych oraz podwyższonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, opublikowanym w Monitorze Polskim z 12 października 2023 r. - poz. 1101). 

Jednak bez względu na datę wydania, czy publikacji tego obwieszczenia - te stawki odsetek podatkowych obowiązywały od 5 października 2023 r. tj. od dnia wejścia w życie uchwały Rady Polityki Pieniężnej zmieniającej stopę lombardową NBP - do 7 maja 2025 r (bo od 8 maja 2025 r. weszła w życie nowa uchwała RPP).

Zaokrąglanie odsetek podatkowych

Na podstawie art. 63 § 1 Ordynacji podatkowej odsetki za zwłokę i opłatę prolongacyjną zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych.

Minimalna wysokość naliczanych odsetek za zwłokę

Zgodnie z art. 54 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekraczałaby trzykrotności wartości opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej. 

Opłata pobierana przez Pocztę Polską (tj. aktualnego operatora wyznaczonego do pełnienia powszechnych usług pocztowych - do końca 2025 roku) za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej, wynosi od dłuższego czasu (także i w 2025 roku) - 2,90 zł. Zatem trzykrotność tej opłaty wynosi (3 x 2,90 zł) 8,70 zł.

Jak obliczyć i zaokrąglić odsetki od zaległości podatkowych powstałych od 1 stycznia 2016 r.

Jak obliczyć i zaokrąglić odsetki od zaległości podatkowych powstałych przed 1 stycznia 2016 r.

Kalkulator odsetek od zaległości podatkowych

Odsetki od składek na ubezpieczenia społeczne (odsetki ZUS) w 2025 roku

W myśl art. 23 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa z wyłączeniem art. 56a. 

Stąd również stawka odsetek od zaległości składkowych wynosi od 9 października 2025 roku 12,00% w skali roku tyle samo, co podstawowa stawka odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych. 

A wcześniej:
- od 4 września 2025 r. do 8 października 2025 r. stawka ta wynosiła: 12,5% w skali roku,
- od 3 lipca 2025 r. do 3 września 2025 r. stawka ta wynosiła: 13,00% w skali roku,
- od 8 maja 2025 r. do 2 lipca 2025 r. stawka ta wynosiła: 13,5% w skali roku,
- od 5 października 2023 r. do 7 maja 2025 r. stawka ta wynosiła: 14,5% w skali roku.

Przy czym (od 18 września 2021 r.) zgodnie z ust. 1a ww. art. 23 odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekraczałaby 1% kwoty minimalnego wynagrodzenia, z zastrzeżeniem ust. 1b–1f. 
W 2025 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wzrosło od 1 stycznia do kwoty 4666 zł brutto.
A zatem od 1 stycznia 2025 r. graniczną kwotą dla naliczania odsetek ZUS jest kwota 46,66 zł (4666 zł × 1%).

Poradnik ZUS: "Zasady naliczania odsetek za nieterminowe opłacenie składek"

Kalkulator odsetkowy dla płatników składek

Oprac. Paweł Huczko