Jak opodatkować sprzedaż udziałów

Sprzedaż udziałów opodatkowana jest podatkiem od czynności cywilnoprawnych w wysokości 1% wartości zbywanego udziału. Obowiązek zapłacenia takiego podatku ciąży na kupującym.

Zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału w spółce z o.o. oraz jego zastawienie powinno być dokonane w formie pisemnej z notarialnie poświadczonymi podpisami - art. 180 Kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.). Zawierający umowę powinni złożyć podpisy w obecności notariusza. Za datę zawarcia umowy przyjmuje się datę poświadczenia własnoręczności podpisu przez notariusza. Warto przypomnieć, że zbycie udziałów może być uzależnione od uzyskania zgody spółki lub też być w inny sposób ograniczone w umowie spółki (art. 182 k.s.h.).

Sprzedaż udziału a PCC

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają m.in. umowy sprzedaży rzeczy i praw majątkowych - art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: ustawa o PCC). Udziały w spółce z o.o. są prawami majątkowymi. Ich sprzedaż podlega zatem opodatkowaniu PCC. Stawka podatku wynosi 1% wartości rynkowej sprzedawanych udziałów - art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o PCC. Podstawą opodatkowania jest kwota należna z tytułu zbycia - art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy o PCC. Obowiązek podatkowy będzie ciążył w tym przypadku na nabywcy - art. 4 pkt 1 ustawy o PCC. Obowiązek podatkowy powstaje w dacie zawarcia umowy sprzedaży udziałów. W terminie 14 dni od tej daty należy złożyć do naczelnika właściwego urzędu skarbowego deklarację PCC-3 w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz dokonać wpłaty podatku według stawki 1%.

Należy też wyjaśnić, że nie mamy tu do czynienia ze zmianą umowy spółki powodującą konieczność zapłaty PCC. Zmiany umowy spółki są opodatkowane, tylko jeżeli powodują podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych - art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o PCC. Wyjątek stanowi jedynie przeniesienie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim:

• rzeczywistego ośrodka zarządzania spółki kapitałowej, jeżeli jej siedziba nie znajduje się na terytorium państwa członkowskiego,

• siedziby spółki kapitałowej, jeżeli jej rzeczywisty ośrodek zarządzania nie znajduje się na terytorium państwa członkowskiego

- także wtedy, gdy czynność ta nie powoduje podwyższenia kapitału zakładowego. Poza tym wyjątkiem w przypadku spółek tylko podwyższenie kapitału zakładowego z wkładów lub ze środków spółki oraz dopłaty uważane są za zmianę umowy spółki kapitałowej.

W Państwa przypadku zmiana umowy spółki nie ma skutków w podatku od czynności cywilnoprawnych. Opodatkowana jest zatem jedynie sprzedaż udziałów.

Umowa nabycia udziałów w celu umorzenia

Na zakończenie należy zastrzec, że powyższe rozważania nie dotyczą sytuacji, w której to spółka nabywałaby udziały ustępującego wspólnika w celu ich umorzenia. Umowa nabycia udziałów w celu umorzenia jest bowiem szczególną czynnością cywilnoprawną wynikającą z praw i obowiązków udziałowca. Umowa taka jest regulowana przepisami Kodeksu spółek handlowych (art. 199 k.s.h.), a nie Kodeksu cywilnego. Nie należy jej zatem uznawać za sprzedaż. Ustawa o pcc nie wymienia jej w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (art. 1 ust. 1 ustawy o PCC). Tym samym nabycie przez spółkę udziałów w celu umorzenia nie powoduje obowiązku uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.

WAŻNE!

Nabycie przez spółkę udziałów w celu umorzenia nie powoduje obowiązku uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.

Przedstawione stanowisko podzielają także organy podatkowe. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 29 października 2008 r. (nr ILPB2/436-81/08-2/AJ) stwierdził:

(...) nabycie przez Wnioskodawcę udziałów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością od wspólnika za wynagrodzeniem w celu ich umorzenia - jest szczególnym rodzajem umowy, niewymienionym w zakresie przedmiotowym ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, a tym samym nie podlega temu podatkowi.

• art. 1, 4, 6 i 7 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych - j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 22, poz. 120

• art. 180, 182 i 199 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - Dz.U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 42, poz. 341

Sławomir Biliński

konsultant podatkowy