Wolny zawód a forma opodatkowania - jaką wybrać?

 

 

 

 

 

Karta podatkowa i ryczałt a wolne zawody

Niektóre osoby wykonujące określoną profesję na własny rachunek są określane w przepisach jako przedstawiciele wolnych zawodów i mogą rozliczać się ryczałtem lub kartą podatkową. Wybór tych dwóch form opodatkowania nie zawsze jest jednak opłacalny.

Wolny zawód według fiskusa

Definicja wolnego zawodu znajduje się w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym. Wspomniany akt prawny przewiduje, że przedstawicielami wolnych zawodów są:

- lekarze,

- lekarze stomatolodzy,

- technicy dentystyczni,

- felczerzy,

- położne,

- pielęgniarki,

- weterynarze,

- tłumacze,

- korepetytorzy.

Wykonywanie jednej z powyższych profesji nie wystarcza jednak, aby uzyskać prawo do rozliczania się za pomocą uproszczonych form opodatkowania (karty podatkowej lub ryczałtu). Fiskus wymaga dodatkowo, by przedstawiciele omawianych profesji: 

świadczyli usługi tylko na rzecz osób fizycznych,

nie zatrudniali osób wykonujących ten sam zawód na podstawie umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych.

Przedstawiciele każdego z wymienionych zawodów, którzy spełniają powyższe warunki, są uprawieni do prowadzenia rozliczeń wedle najwyższej stawki ryczałtu lub karty podatkowej. Wyjątek stanowią tłumacze, dla których ustawodawca przewidział tylko jeden wariant - ryczałt ewidencjonowany (stawka 20%).

Opodatkowanie w formie karty podatkowej lub ryczałtu jest opcjonalne. Przedstawiciele wolnych zawodów, którzy z niego nie skorzystają, mają takie same możliwości, jak pozostali przedsiębiorcy. Mogą wybrać:

- rozliczenie na zasadach ogólnych (stawka 18% lub 32% w zależności od kwoty uzyskiwanego dochodu; w rozliczeniu bierze się pod uwagę kwotę wolną od podatku),

- opodatkowanie stawką liniową (stawka 19% - niezależnie od uzyskiwanego dochodu; kwota wolna od podatku nie obowiązuje)

Ustawowa lista wolnych zawodów jest zamknięta, w związku z tym ryczałtu oraz karty podatkowej nie mogą opłacać przedstawiciele innych profesji, które zwyczajowo są określane jako wolne zawody. Mowa tutaj m.in. o:

- adwokatach,

- architektach,

- brokerach ubezpieczeniowych,

- notariuszach,

- doradcach inwestycyjnych,

- doradcach podatkowych,

- psychologach.

Kiedy karta podatkowa lub ryczałt są opłacalne dla wolnych zawodów?

Niezależnie od tego czy przedsiębiorca wykonuje wolny zawód, czy zajmuje się inną działalnością, ryczałt i karta podatkowa zwykle nie są opłacalne przy wysokich kosztach. W obu przypadkach bowiem podczas wyliczania kwoty podatku nie bierze się pod uwagę kosztów uzyskania przychodu. W przypadku ryczałtu, podatek dochodowy wylicza się jako procent od przychodu, natomiast w przypadku karty podatkowej jest to zwykle stała kwota,  uzależniona od wykonywanej profesji, miejsca zamieszkania i liczby zatrudnionych pracowników.

Warto pamiętać, że podatek wynikający z karty podatkowej zwykle płaci się także wówczas, gdy działalność nie przynosi żadnych zysków. Natomiast w przypadku niektórych wolnych zawodów, przepisy przewidują opłaty liczone od godziny pracy (zwykle przy działalności na niewielką skalę). Dzięki temu, podatku nie trzeba opłacać, jeśli działalność nie przynosi zysków.

Jeśli koszty na początku działalności gospodarczej są wysokie (np. związane z jednorazowym zakupem sprzętu do gabinetu), a później niskie, to warto rozważyć rozpoczęcie działalności korzystając z zasad ogólnych, a następnie przejście na kartę podatkową. Wówczas trzeba pamiętać, że takiej zmiany można dokonać tylko raz w roku, składając odpowiedni wniosek w urzędzie skarbowym do 20 stycznia na dany rok podatkowy.

 

Stawka ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych dla wolnych zawodów wynosi 20%. W związku z wysoką stawką, ryczałt dla wolnych zawodów rzadko jest korzystniejszy od zasad ogólnych, podatku liniowego lub karty podatkowej. Natomiast stawki wynikające z karty podatkowej są dla niektórych wolnych zawodów opłacalne.

Oczywiście, należy także wziąć pod uwagę fakt, że karta podatkowa i ryczałt od przychodów ewidencjonowanych zwalniają z konieczności prowadzenia księgowości w formie KPiR. Dla wielu osób z pewnością jest to zaletą.

Profesje medyczne a karta podatkowa

Dla pielęgniarek i położnych, fiskus przewidział niską stawkę podatku rozliczanego godzinowo, w wysokości 1,3 zł za godzinę. Co więcej, stawka nie zależy od liczby godzin przepracowanych w danym miesiącu. W przypadku pielęgniarek oraz położnych, koszty uzyskania przychodu zwykle nie są wysokie, a to znacząco zwiększa atrakcyjność korzystania z karty podatkowej.

Lekarze i stomatolodzy na karcie podatkowej płacą:

- 11,10 zł za godzinę, jeśli pracują do 48 godzin w miesiącu,

- 532,8 zł + 14,90 za każdą godzinę powyżej 48 godzin, jeśli pracują od 48 do 96 godzin w miesiącu,

- 1248 zł - jeśli pracują powyżej 96 godzin w miesiącu.

Oprócz kwestii kosztów działalności, które w przypadku lekarzy mogą być wysokie, rozpatrując kartę podatkową należy wziąć pod uwagę stawkę godzinową oraz liczbę przepracowanych godzin w miesiącu. Niska stawka godzinowa przy dużej liczbie godzin w miesiącu może sprawić, że karta nie jest opłacalna.

Karta podatkowa dla weterynarza

Z karty podatkowej może także skorzystać weterynarz. Stawki podatku dochodowego wynoszą 5 zł za godzinę przy działalności do 48 godzin w miesiącu. Przy pracy od 48 do 96 godzin weterynarz płaci 240 zł + 6 zł za każdą godzinę powyżej 48 godzin, zaś jeśli przekracza 96 godzin miesięcznie, stawka wynosi 528 zł.

Nauczyciele udzielający lekcji na godziny

Korepetytorzy mają możliwość wyboru karty podatkowej. W ich przypadku minimalna stawka wynosi 3 zł za godz, jeśli pracują do 48 godz. w miesiącu. Jeśli pracują od 48 do 96 godzin, płacą 144 zł + 6 zł za każdą godzinę powyżej 48 godzin. Jeśli zaś przekraczają 96 godzin pracy w miesiącu, podatek wynosi 432 zł. Oczywiście i tym razem, opłacalność karty podatkowej zależy od natężenia pracy korepetytora oraz wysokości stawek godzinowych. Przy niewielkiej liczbie godzin, z pewnością jest to dobre rozwiązanie.

Karta podatkowa a współpracownicy

Minusem karty podatkowej w przypadku wolnych zawodów, jest ograniczona możliwość współpracy z innymi osobami. W przypadku lekarzy, pielęgniarek, weterynarzy czy nauczycieli, zastosowanie karty podatkowej nie jest możliwe jeśli działalność prowadzona jest w formie spółki. Ponadto, profesje medyczne korzystające z karty mogą zatrudniać maksymalnie jedną osobę, jako „pomoc fachowa lub przyuczona”, ale nie może to być inny lekarz, położna czy weterynarz. Korepetytor nie może zatrudniać żadnych pracowników.

Inne wolne zawody

Adwokat, notariusz, radca prawny, doradca inwestycyjny, architekt czy psycholog to wolne zawody, które silnie kojarzą się z tym pojęciem. Jednak wspomniana Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym nie pozwala im na korzystanie z karty podatkowej lub ryczałtu. Takie osoby powinny skorzystać z zasad ogólnych. Przyjmuje się bowiem, że podatek liniowy jest opłacalny tylko wówczas, gdy przedstawiciel wolnego zawodu osiąga dochód przekraczający 100 tys. zł. Podatek liniowy wyklucza możliwość korzystania z kwoty wolnej od podatku i wielu ulg, w tym możliwość rozliczania wspólnie z małżonkiem.