Błędne wyjaśnienia Ministerstwa Finansów nie mogą szkodzić podatnikom

Odliczenia od dochodu z tytułu darowizn

Sprawa dotyczyła małżonków, którzy złożyli w urzędzie skarbowym wspólne zeznanie podatkowe PIT-37 o wysokości osiągniętego dochodu za 2006 r., w którym to dokonali odliczeń od dochodu z tytułu darowizn na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą.

Naczelnik urzędu skarbowego nie uwzględnił tych odliczeń i określił małżonkom zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych. W uzasadnieniu stwierdził, że przedmiotowe darowizny zostały wręczone w gotówce proboszczowi, a zatem małżonkowie nie spełnili warunku określonego w art. 26 ust. 6d i ust. 7 ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym w 2006 r. - nie dokonali wpłaty darowizny za pośrednictwem rachunku bankowego obdarowanego, a tym samym nie uzyskali prawa do pomniejszenia podstawy opodatkowania o kwotę dokonanej darowizny.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, po rozpoznaniu odwołania, utrzymał tę decyzję w mocy. W uzasadnieniu zaznaczył, że ustawa wymienia dokumenty, na podstawie których podatnik może dokonać odliczenia. W przypadku darowizn pieniężnych, bezwzględnym warunkiem jest posiadanie dowodu wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego. Ponadto organ odwoławczy podkreślił, że ustawodawca dopuścił możliwość odliczania darowizn, których podstawę stanowią przepisy innych ustaw. W tej sprawie takim przepisem jest art. 55 ust. 7 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154, z późn. zm.).

Polecamy: Nowe umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2017 r.

Obowiązek dokumentowania darowizn kościelnych

Warto przypomnieć, że do 31 grudnia 2005 r. art. 26 ust. 7 ustawy o PIT nie nie stanowił podstawy wymagania od darczyńcy świadczącego na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą, o której mowa w ustawie o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP, udokumentowania wpłaty darowizny pieniężnej na rachunek bankowy obdarowanego. Sytuacja uległa zmianie z dniem 1 stycznia 2006 r., na mocy dodanego art. 26 ust. 6d ustawy o PIT, gdzie obowiązkiem takiego dokumentowania dokonania darowizny objęto także darowizny odliczane na podstawie odrębnych ustaw (czyli także na podstawie ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP).

Broszura informacyjna MF jako zaufane źródło informacji dla podatników

 

WSA w Poznaniu, do którego odwołali się małżonkowie stwierdził jednak (wyrok z 20 czerwca 2013 r. – sygn. I SA/Po 164/13), że zaskarżona decyzja narusza zasady postępowania podatkowego, a w szczególności wyrażoną w art. 121 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa zasadę zaufania do organów podatkowych.

WSA podkreślił, że powszechnym źródłem wiedzy o obowiązkach podatkowych dla podatników jest corocznie opracowany w Ministerstwie Finansów informator, stanowiący pomoc w wypełnianiu zeznania PIT-37. Broszura informacyjna nie stanowi źródła prawa, ale w praktyce ma  bardzo duże znaczenie dla podatników, które wynika z faktu, że została opracowana przez Ministerstwo Finansów.

Zdaniem WSA przeciętny podatnik nie posiada fachowej wiedzy, więc broszura MF stanowi ważne źródło informacji o sposobie wypełniania zeznań podatkowych, do którego podatnicy już przyzwyczaili się i nabrali zaufania. Wobec tego należy wziąć pod uwagę argumentację skarżących małżonków, którzy regularnie dokonywali darowizn na cele charytatywne i kierowali się w tym zakresie określoną praktyką.

Broszura na 2006 r. nie uwzględniała informacji o dodatkowym obowiązku dot. darowizn - stosowna adnotacja znalazła się jednak w treści broszury w latach kolejnych. Co więcej, fragment ten został wówczas wyróżniony pogrubionym drukiem.

Zdaniem WSA zasadne więc było stwierdzenie skarżących małżonków, że treść broszury informacyjnej Ministerstwa Finansów, z której czerpali wiedzę o stanie prawnym w zakresie obowiązków podatkowych, była myląca i ugruntowała ich przekonanie, że praktyka podatkowa, co do odliczania dokonywanych darowizn na działalność charytatywno-opiekuńczą nie uległa zmianie. '

Dlatego WSA uchylił niekorzystne dla małżonków decyzje podatkowe.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu złożył skargę kasacyjną od wyroku WSA w Poznaniu.

Naczelny Sąd Administracyjny poparł jednak argumentację WSA.

---

Zdaniem NSA broszury MF dotyczące rozliczania PIT, wydawane od wielu już lat, autoryzowane przez Ministerstwo Finansów, stanowią dla podatników, którzy w zdecydowanej większości nie posiadają w tym zakresie fachowej wiedzy, ważne źródło informacji o obowiązkach podatkowych, w tym także o wymogach formalnych pozwalających skorzystać z nielicznych już ulg podatkowych. Nie oznacza to oczywiście, że stanowią one kompendium wiedzy podatkowej zastępujące przepisy podatkowe, niemniej są ważnym źródłem informacji o sposobie wypełniania zeznań podatkowych, do którego podatnicy już przyzwyczaili się i nabrali zaufania. Informacje zawarte w tych broszurach są szczególnie ważne w przypadku zmian w prawie podatkowym.

NSA wziął pod uwagę fakt, że informacji o nowowprowadzonym wymogu (dokonania wpłaty darowizny na rachunek bankowy obdarowanego – przypisek autora) nie zamieszczono w pierwszej, po wprowadzeniu zmian, broszurze informacyjnej, a ponadto "wadliwość udokumentowania darowizny" nie została dostrzeżona w toku przeprowadzonych przez organ podatkowy już w 2007 r. czynności sprawdzających. (…)

Fakt ten dodatkowo mógł utwierdzać Skarżących w usprawiedliwionym poczuciu, że dokonali zgodnego z prawem rozliczenia podatkowego. Stanowi też zarazem dodatkowy argument przemawiający za przyjęciem, że w rozpoznawanej sprawie doszło do istotnego naruszenia art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej.

Dodatkowo NSA zauważył, że wprowadzona zmiana, ze względu na zastosowaną technikę legislacyjną, mogła być trudna do „wychwycenia”, ponieważ poprzez system odesłań, zmiany wprowadzone w ustawie podatkowej - ustawie o PIT, wywoływały konsekwencje na gruncie ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego. Kwestia tego, czy taki zabieg legislacyjny był dopuszczalny budziła wątpliwości.

Zdaniem NSA uchybienia w działaniu administracji podatkowej nie powinny powodować ujemnych następstw dla podatników, którzy działali w dobrej wierze i zaufaniu do treści otrzymanej informacji. Stanowi to o istocie zasady wynikającej z art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej.
Jakkolwiek wymóg udokumentowania dokonanej na cele kościelnej działalności charytatywno-opiekuńczej darowizny wynika z przepisów prawa materialnego, a art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej jest przepisem regulującym postępowania podatkowe, naruszenie tego ostatniego przepisu przez organy podatkowe, co miało miejsce w rozpoznawanej sprawie, może być podstawą do skorygowania przez organy podatkowe negatywnych skutków niezachowania przez Skarżących powyższego wymogu (por. wyrok NSA z dnia 12 czerwca 2013 r. sygn. akt II FSK 2059/11).

Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu.

Opracowała Iga Kucharska