Podatek od spadków i darowizn - kwoty wolne od podatku

Podatki 2019

Autopromocja

Przepisy dotyczące podatku od spadków i darowizn są szczególnie drażliwe – wymagają albo płacenia podatku od otrzymanych lub dziedziczonych od najbliższych rzeczy, albo poinformowania o tym fiskusa.

Zobacz ujednolicony tekst ustawy:Ustawa o podatku od spadków i darowizn

Co gorsze, nie każdy zdaje sobie sprawę, że zakup dla najbliżej osoby prezentu wymaga wizyty w urzędzie skarbowym.

Autopromocja

Obowiązkowy KSeF
– jak wdrożyć w firmie

Sprawdź

Z jednej strony więc wiele osób nic nie robi, co nie wynika z chęci złamania prawa, ale po prostu niewiedzy. Z drugiej strony, sam fiskus ma ograniczone możliwości, żeby faktycznie w pełni nadzorować „obrót” prezentami. Nie oznacza to jednak, że nie podejmuje działań żeby się o tym dowiedzieć.

Kwoty wolne bez zmian od ponad 9 lat

Regulacje podatku od spadków i darowizn zawierają tzw. kwoty wolne, do których podatku nie trzeba płacić, a samej czynności zgłaszać. Ich wysokość jest uzależniona od relacji łączących strony, czyli np. darczyńcę i obdarowanego.

Ustawa wyodrębnia trzy grupy podatkowe.

Autopromocja

Podatki 2024
Najnowsze zmiany i aktualne problemy

Sprawdź

Polecamy: Kalendarz 2019

Testamenty, spadki, darowizny – PDF

Autopromocja

Webinarium
VAT 2024 + certyfikat gwarantowany

Termin: 11 grudnia 2023

Sprawdź

Do grupy I zalicza się – małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki itd.), wstępnych (rodziców, dziadków itd.), pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;

Za rodziców w rozumieniu ustawy uważa się również przysposabiających, a za zstępnych także przysposobionych i ich zstępnych.

Do grupy II zalicza się  – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;

Do grupy III zalicza się innych nabywców.

Autopromocja

Instrukcje VAT
15 praktycznych procedur dla podatników

Sprawdź

Dla grupy I, w której znajduje się między innymi matka, limit wynosi 9 637 zł. Oznacza to, że matka może przyjąć od dziecka prezenty do wartości 9 637 zł i nie myśleć o fiskusie. Ale uwaga! Limit ten jest ustalony na 5 lat, które należy liczyć od roku poprzedzającego ostatnią darowiznę.

Przepis art. 9 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn wyraźnie stanowi, że jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie.

Autopromocja

Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.

Opodatkowanie darowizny w związku partnerskim

Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry

Autopromocja

Oznacza, to że dla potrzeby obliczenia limitu, mama powinna zsumować wartość  wszystkich prezentów, jakie otrzymała od dziecka  w ciągu ostatnich 5 lat.

Gdy kwota ta przekroczy 9 637 zł powinna poinformować o tym urząd skarbowy. Limit ten obowiązuje od początku 2003 roku. Od tego czasu siła nabywcza pieniądza znacznie się zmieniła. Ceny w Polsce wzrosły w tym czasie aż o 28,91%.

O ile ponad 9 lat temu nie była to niska kwota, o tyle dziś wystarczy zakup np. dwóch wycieczek zagranicznych, aby została przekroczona. A pamiętajmy, że przez 5 lat okazji do obdarowania jest wiele: np. urodziny, imieniny, święta Bożego Narodzenia, czy właśnie dzień Matki. A przecież nie trzeba trzymać się tylko takich sztywnych okoliczności, by przekazać prezent swojej Mamie.

Rozwód - opieka nad dziećmi, podział majątku

Co pół roku do urzędu?

Nie oznacza to jednak, że gdy hojność dziecka przekracza dopuszczalny ustawą limit ok. 9 tys., mama będzie płaciła podatek od każdej następnej darowizny. Dla najbliższych osób przewidziane zostało zwolnienie.

Nie zapłacą one podatku pod warunkiem, że fiskus dowie się, że taki prezent otrzymały. Dodatkowo, co ważne, gdy przekazywane są pieniądze, a nie prezent rzeczowy, to należy dokonać przelewu, a nie wręczyć osobiście gotówkę.

Tylko ten sposób przekazania, obok spełnienia wymogu informacji, pozwala na skorzystanie ze zwolnienia. Czas na zawiadomienie naczelnika urzędu o otrzymanym prezencie, który nie mieści się już w limicie 9 637 zł, to 6 miesięcy. Jeżeli ktoś ma hojne dziecko, które stać na drogie prezenty, może stać się częstym gościem urzędu skarbowego.

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Kto się o tym dowie?

Przy tak ukształtowanych regulacjach powstaje kilka problemów – po pierwsze, sama świadomość obowiązku informowania, czy przelewania pieniędzy.

Po drugie, liczenia przez 5 lat wartości otrzymywanych prezentów. Trudno sobie wyobrazić, by w tym celu założyć np.  specjalną ewidencję i dokonywać wyceny otrzymywanych prezentów od każdego, kto przekazuje prezent.

Po trzecie, nie bez znaczenia pozostaje tu pewien wewnętrzny opór i w skrajnych przypadkach lekceważenie tych regulacji, gdyż prawda jest taka, że  sam fiskus ma mocno ograniczone możliwości by się o takich okazjonalnych darowiznach dowiedzieć. Inaczej jest, gdy przedmiotem darowizny są znaczne kwoty, które przeznaczane są np. na wkład mieszkaniowy, czy zakup samochodu albo gdy darowizną jest samo mieszkanie.

Podatek od darowizny na zakup mieszkania

Wtedy, gdy zgłaszane fiskusowi w corocznym zeznaniu dochody będą nie wystarczające, by przy uwzględnieniu codziennych wydatków i kosztów utrzymania, odłożyć kwoty pozwalające na takie zakupy, to można się liczyć, że urząd skarbowy rozpocznie postępowanie wyjaśniające, żeby ustalić skąd pochodziły pieniądze na tak drogi wydatek.

Aż 20% oddasz fiskusowi

I tu mogą się zacząć problemy. W sytuacji, gdy wartość darowizny z ostatnich 5 lat przekroczy kwotę 9 637 zł, a darowizna nie została zgłoszona fiskusowi, trzeba się liczyć z sankcyjną stawką 20%.

Opodatkowanie (nadwyżki darowizny ponad 9 637 zł) przy zastosowaniu tak wysokiej stawki ma miejsce właśnie w sytuacji, gdy w trakcie np. czynności sprawdzających albo postępowania podatkowego, czy kontrolnego, obdarowany przyzna się, że otrzymał darowiznę.

Jak dokonać zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego, żeby nie zapłacić podatku?

Wysokość podatku od spadków i darowizn zależy od grupy podatkowej i wartości nabytych rzeczy i oblicza się go od nadwyżki wartości prezentu ponad kwotę wolną od podatku,  według następujących skal:

Regulacje warte zmiany

O ile trudno postulować zniesienie podatku od spadków i darowizn, to z pewnością uzasadnione byłoby podniesienie limitów kwot wolnych od podatku, tak aby dostosować je do obecnie obowiązujących realiów rynkowych.

Kontrowersyjny jest też obowiązek przekazywania informacji, jako warunku dla zastosowania zwolnienia w grupie „0”, czyli w ramach najbliższej rodziny.

Utrzymywanie rozwiązań, które dla obu stron (podatnika, który ma liczyć wartość prezentów i fiskusa, który nie wiadomo, jak ma kontrolować przekazywanie podarunków) są w wielu przypadkach wręcz nierealne do wykonania, mija się z celem. Póki co, warto jednak o tym obowiązku pamiętać, by nie narażać się na niepotrzebne problemy.

Katarzyna Rola-Stężycka