REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Obowiązek podatkowy i powstanie zobowiązania podatkowego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
 Inventage
Inventage jest międzynarodową firmą specjalizującą się w optymalizacji kosztów
Obowiązek podatkowy i powstanie zobowiązania podatkowego / Fot. Fotolia
Obowiązek podatkowy i powstanie zobowiązania podatkowego / Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Dla większości przedsiębiorców, obowiązek podatkowy i zobowiązanie podatkowe - są terminami zamiennymi. W ogólnym rozrachunku, podmiot prowadzący działalność gospodarczą ocenia skutek jakim jest obowiązek płatności określonej kwoty, w wyznaczonym terminie na rzecz konkretnego organu państwa.

Polski ustawodawca, zróżnicował jednak terminy „obowiązek podatkowy” i „zobowiązanie podatkowe”. Pierwszemu z terminów dedykując art. 4, a drugiemu art. 5 Ordynacji Podatkowej. Chcielibyśmy więc, w paru słowach rozwinąć zagadki prawnych niuansów i opisując powstanie zobowiązania podatkowego, wytłumaczyć również co różni je od obowiązku podatkowego.

REKLAMA

Autopromocja

  1. Obowiązek podatkowy a zobowiązanie podatkowe

Obowiązek podatkowy i zobowiązanie podatkowe są podstawowymi pojęciami prawa podatkowego.

W wyroku NSA z 22 listopada 200 roku ( SA/Sz 1305/99), podkreślono, że pojęcie „obowiązek podatkowy” i „zobowiązanie podatkowe”, zdefiniowane w art.  4 i 5 Ordynacji Podatkowej, odnoszą się do wszystkich przepisów szeroko rozumianego prawa podatkowego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Podstawową różnicą między obowiązkiem a zobowiązaniem podatkowym jest nieskonkretyzowany charakter obowiązku podatkowego. Sytuacja w której na danym podmiocie ciąży powinność świadczenia pieniężnego, nie jest równoznaczna z tym, że podmiot ten będzie zobligowany do uiszczenia tego świadczenia. Nie zawsze bowiem obowiązek podatkowy może przekształcić się w zobowiązanie podatkowe ( wyłączenie takiej możliwości następuje w przypadku np. zastosowania ulg podatkowych, czy przedawnienia). Jednak samo istnienie obowiązku podatkowego nakłada na podmiot nim obciążony m.in. obowiązek składania deklaracji lub informacji podatkowych, czy też prowadzenia ksiąg podatkowych.

Kiedy ustają przyczyny uchybienia terminowi podatkowemu

  1. Powstanie zobowiązania podatkowego

Zawsze, warunkiem koniecznym powstania zobowiązania podatkowego jest istnienie obciążającego konkretny podmiot obowiązku podatkowego. Zobowiązanie podatkowe to forma konkretyzacji zindywidualizowanego obowiązku podatkowego i może powstać wyłącznie wtedy, gdy wcześniej bądź równocześnie powstał obowiązek podatkowy danego podmiotu (wyrok składu 7 sędziów NSA, FSA 2/02, 7 kwietnia 2003). Dodatkowo, podkreślić należy, że w art. 5 Ordynacji Podatkowej, przesądzono, że owa konkretyzacja musi opierać się na regulacjach zawartych w ustawach podatkowych i aktach do nich wykonawczych.

Konkretyzacja powinności podatnika

Konkretyzacja powinności podatnika, powinna mieć miejsce co do trzech aspektów:

- wysokości świadczenia

Która może wynikać wprost z przepisów prawa lub być ustalana w procesie przeliczenia odpowiednich danych przez samego podatnika lub odpowiedni organ podatkowy.

- terminu płatności

Który jest określony z mocy prawa ( poprzez wskazanie w ustawie podatkowej zdarzenia z którym ustawodawca wiąże powstanie takiego obowiązku, lub określnie terminu wprost w ustawie), lub poprzez doręczenie decyzji organu podatkowego ustalającego wysokość zobowiązania ( termin na uiszczenie zobowiązania wynosi 14 dni od doręczenia decyzji).

- miejsca spełnienia świadczenia

Zależne od właściwości organów podatkowych

Powstanie zobowiązania podatkowego zależy jedynie od okoliczności , które je wywołują. Jest ono niezależne od woli podatnika i jego deklaracji. Kluczowym dla ustalenia zobowiązania podatkowego jest obiektywna czynność podlegająca opodatkowaniu.

Jakie dowody można przedstawić w postępowaniu podatkowym

Relacja czasowa między powstaniem obowiązku podatkowego i zobowiązania podatkowego w literaturze przedmiotu jest różnicowana w zależności od charakteru stanu faktycznego podatku:

- podatek o otwartym stanie faktycznym

Podatki o otwartym stanie faktycznym to, te w których określony stan faktyczny, z którym ustawa łączy skutek w postaci powstania obowiązku podatkowego, rozpoczął się w danym czasie, a po określonym terminie następuje ustalenie na jego podstawie zobowiązania podatkowego (co oznacza powstanie roszczenia podatkowego).

- podatek o zamkniętym stanie faktycznym

 „W podatkach o tzw. zamkniętym stanie faktycznym obowiązek podatkowy i zobowiązanie podatkowe powstają równocześnie. W przypadku podatków o zamkniętym stanie faktycznym mówi się o tzw. prawdziwym działaniu prawa podatkowego wstecz, oznaczającym zmianę sytuacji prawnej dla czasu przyszłego”. ( Wyrok NSA IIISA2017/01)

Zobowiązanie podatkowe w praktyce staje się obowiązkiem zapłacenia przez konkretnego podatnika określonego świadczenia na rzecz państwa. „Ujęcie w definicji pojęcia zobowiązanie podatkowe, kwestii majątkowej- zapłaty podatku na rzecz Skarbu Państwa- eksponuje fakt, że środki pieniężne zapłacone przez podatnika stają się majątkiem Skarbu Państwa” ( źródło: Komentarz..). Konsekwentnie, zobowiązania podatkowego w świetle definicji zawartej w art. 5 Ordynacji Podatkowej, nie stanowi zobowiązanie do zapłacenia świadczenia pieniężnego na rzecz innej niż Skarb Państwa państwowej osoby prawnej, lub też innej niż enumeratywnie w przepisie wymienionych (województwo, powiat, gmina) samorządowych osób prawnych.

Autor: Aleksandra Miziołek

Źródło: Ordynacja Podatkowa. Komentarz. Wydanie 8; Stefan Babiarz, Boguslaw Dauter, Bogusław Gruszczyński, Roman Hauser, Andrzej Kabat, Małgorzata Niezgódka-Medek.


Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rozliczenie składki zdrowotnej w 2025 roku. Księgowa wyjaśnia jak to zrobić

Termin złożenia w ZUS deklaracji zawierającej rozliczenie wpłaconych składek zdrowotnych za 2024 rok upływa 20 maja 2025 r. Obowiązek ten dotyczy większości przedsiębiorców prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Jedynie ci rozliczający się na karcie podatkowej są z niego zwolnieni. W pozostałych przypadkach wysokość należnych składek wylicza się na podstawie przychodów bądź dochodów osiągniętych w poprzednim roku. Na co zwrócić uwagę przygotowując roczne rozliczenie składek? Wyjaśnia to Paulina Chwil, Księgowa Prowadząca oraz Ekspert ds. ZUS i Prawa Pracy w CashDirector S.A.

Trump 2.0. Rewolucja chorego rozsądku. Prof. Kołodko recenzuje politykę (nie tylko gospodarczą) obecnego prezydenta USA

W kwietniu 2025 r. nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN ukazała się najnowsza książka prof. Grzegorza W. Kołodki zatytułowana „Trump 2.0. Rewolucja chorego rozsądku”. Grzegorz W. Kołodko, wybitny ekonomista i były wicepremier, w swoim bezkompromisowym stylu analizuje trumponomikę i trumpizm, populizm, nowy nacjonalizm, publiczne kłamstwa i brutalną grę interesów. Profesor poświęca szczególną uwagę kwestiom manipulacji opinią publiczną, polityce sojuszy, a także wpływowi wojny w Ukrainie na kształt geopolityki. Zastanawia się również, jakie zagrożenia dla NATO i Unii Europejskiej niesie ze sobą „America First” – i co to wszystko oznacza dla współczesnego świata.

Zmiany w rachunkowości w 2025 r. Sprawozdawczość ESG przesunięta o 2 lata

Minister Finansów przygotował 5 maja 2025 r. projekt nowelizacji ustawy wdrażającej dyrektywę CRSD do ustawy o rachunkowości, a także ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw. Ta nowelizacja ma na celu wdrożenie unijnej dyrektywy 2025/794, przesuwającej wdrożenie obowiązku sprawozdawczości ESG o 2 lata.

Prof. Modzelewski: Większość podatników VAT może uniknąć w 2026 r. obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych w KSeF. Jak?

Zdaniem profesora Witolda Modzelewskiego, gdyby uchwalono projekt przepisów wprowadzających obowiązkowy KSeF w przedłożonym niedawno kształcie, to większość podatników VAT nie będzie musiała wystawiać faktur ustrukturyzowanych w 2026 r.

REKLAMA

Stopy procentowe NBP 2025: w maju obniżka o 0,5 pkt proc.

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 6-7 maja 2025 r. postanowiła obniżyć wszystkie stopy procentowe NBP o 0,5 punktu procentowego. Stopa referencyjna wynosi od 8 maja 2025 r. 5,25 proc. - poinformował w komunikacie Narodowy Bank Polski. Decyzja RPP była zgodna z oczekiwaniami większości analityków finansowych i ekonomistów. Stopy NBP zmieniły się pierwszy raz od 3 października 2023 r.

Przekształcenie JDG a status podatnika rozpoczynającego działalność w estońskim CIT

W świetle marcowego wyroku NSA (sygn. II FSK 1412/24) zmienia się podejście do kwalifikacji podatkowej spółek powstałych z przekształcenia jednoosobowych działalności gospodarczych. Wyrok ten przesądził, że takie podmioty mogą korzystać z przywilejów "podatnika rozpoczynającego działalność" na gruncie przepisów o estońskim CIT.

Pracujesz na zleceniu - a może to faktyczna umowa o pracę? Jak ustalić i wykazać istnienie stosunku pracy

Osoby wykonujące umowy zlecenia, czy inne umowy cywilnoprawne, mają czasem wątpliwości, czy nie jest to de facto umowa o pracę. Każdy przedsiębiorca słyszał o możliwych kontrolach, podważeniu zatrudnienia, konieczności uzasadniania dlaczego taki a nie inny typ umowy został konkretnej osobie zaproponowany. A co ze swobodą zawierania umów? Czy forma umowy na którą zgadzamy się wspólnie z nowozatrudnioną osobą nie powinna być wystarczająca dla inspekcji pracy skoro zgodnie obie strony złożyły na niej swój podpis? Na te i wiele innych pytań odpowie Czytelnikom ten artykuł.

Zmiany w podatkach od 2026 r. - wyższy limit zwolnienia z VAT, korekty deklaracji, 6 m-cy vacatio legis

Ministerstwo Finansów poinformowało, że 6 maja 2025r. Rada Ministrów przyjęła pakiet projektów ustaw dot. podatków w ramach procesu deregulacji. Nowe przepisy mają na celu m.in. ochronę podatników przed nagłymi zmianami przepisów ustaw podatkowych oraz doprecyzowanie wątpliwości interpretacyjnych zgłaszanych przez przedsiębiorców w zakresie deklaracji składanej w trakcie lub po zakończeniu kontroli celno-skarbowej. Projekty dotyczą również podwyższenia limitu zwolnienia podmiotowego w VAT oraz likwidacji obowiązku przygotowywania i publikacji informacji o realizowanej strategii podatkowej.

REKLAMA

Czego najczęściej dotyczą kontrole z urzędu skarbowego i ZUS-u?

Przedsiębiorcy mają szereg obowiązków wobec państwa - jako podatnicy muszą przestrzegać przepisów podatkowych, a jako płatnicy stosować normy z zakresu ubezpieczeń społecznych. W obu tych sferach często dochodzi do uchybień. Dlatego upoważnione organy sprawdzają, czy firmy przestrzegają obowiązujących przepisów. W naszym artykule przedstawiamy najczęstsze obszary, które podlegają kontroli organów podatkowych lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Pozwani przez PFR – jak program pomocy dla firm stał się przyczyną tysięcy pozwów? Sprawdź, jak się bronić

Ponad 16 tysięcy firm już otrzymało pozew z Polskiego Funduszu Rozwoju [i]. Kolejne są w drodze. Choć Tarcza Finansowa miała być tarczą – dla wielu stała się źródłem wieloletnich problemów prawnych.

REKLAMA