REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Obowiązek podatkowy i powstanie zobowiązania podatkowego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
 Inventage
Inventage jest międzynarodową firmą specjalizującą się w optymalizacji kosztów
Obowiązek podatkowy i powstanie zobowiązania podatkowego / Fot. Fotolia
Obowiązek podatkowy i powstanie zobowiązania podatkowego / Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Dla większości przedsiębiorców, obowiązek podatkowy i zobowiązanie podatkowe - są terminami zamiennymi. W ogólnym rozrachunku, podmiot prowadzący działalność gospodarczą ocenia skutek jakim jest obowiązek płatności określonej kwoty, w wyznaczonym terminie na rzecz konkretnego organu państwa.

Polski ustawodawca, zróżnicował jednak terminy „obowiązek podatkowy” i „zobowiązanie podatkowe”. Pierwszemu z terminów dedykując art. 4, a drugiemu art. 5 Ordynacji Podatkowej. Chcielibyśmy więc, w paru słowach rozwinąć zagadki prawnych niuansów i opisując powstanie zobowiązania podatkowego, wytłumaczyć również co różni je od obowiązku podatkowego.

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

  1. Obowiązek podatkowy a zobowiązanie podatkowe

Obowiązek podatkowy i zobowiązanie podatkowe są podstawowymi pojęciami prawa podatkowego.

REKLAMA

W wyroku NSA z 22 listopada 200 roku ( SA/Sz 1305/99), podkreślono, że pojęcie „obowiązek podatkowy” i „zobowiązanie podatkowe”, zdefiniowane w art.  4 i 5 Ordynacji Podatkowej, odnoszą się do wszystkich przepisów szeroko rozumianego prawa podatkowego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Podstawową różnicą między obowiązkiem a zobowiązaniem podatkowym jest nieskonkretyzowany charakter obowiązku podatkowego. Sytuacja w której na danym podmiocie ciąży powinność świadczenia pieniężnego, nie jest równoznaczna z tym, że podmiot ten będzie zobligowany do uiszczenia tego świadczenia. Nie zawsze bowiem obowiązek podatkowy może przekształcić się w zobowiązanie podatkowe ( wyłączenie takiej możliwości następuje w przypadku np. zastosowania ulg podatkowych, czy przedawnienia). Jednak samo istnienie obowiązku podatkowego nakłada na podmiot nim obciążony m.in. obowiązek składania deklaracji lub informacji podatkowych, czy też prowadzenia ksiąg podatkowych.

Kiedy ustają przyczyny uchybienia terminowi podatkowemu

  1. Powstanie zobowiązania podatkowego

Zawsze, warunkiem koniecznym powstania zobowiązania podatkowego jest istnienie obciążającego konkretny podmiot obowiązku podatkowego. Zobowiązanie podatkowe to forma konkretyzacji zindywidualizowanego obowiązku podatkowego i może powstać wyłącznie wtedy, gdy wcześniej bądź równocześnie powstał obowiązek podatkowy danego podmiotu (wyrok składu 7 sędziów NSA, FSA 2/02, 7 kwietnia 2003). Dodatkowo, podkreślić należy, że w art. 5 Ordynacji Podatkowej, przesądzono, że owa konkretyzacja musi opierać się na regulacjach zawartych w ustawach podatkowych i aktach do nich wykonawczych.

Konkretyzacja powinności podatnika

Konkretyzacja powinności podatnika, powinna mieć miejsce co do trzech aspektów:

- wysokości świadczenia

Która może wynikać wprost z przepisów prawa lub być ustalana w procesie przeliczenia odpowiednich danych przez samego podatnika lub odpowiedni organ podatkowy.

- terminu płatności

Który jest określony z mocy prawa ( poprzez wskazanie w ustawie podatkowej zdarzenia z którym ustawodawca wiąże powstanie takiego obowiązku, lub określnie terminu wprost w ustawie), lub poprzez doręczenie decyzji organu podatkowego ustalającego wysokość zobowiązania ( termin na uiszczenie zobowiązania wynosi 14 dni od doręczenia decyzji).

- miejsca spełnienia świadczenia

Zależne od właściwości organów podatkowych

Powstanie zobowiązania podatkowego zależy jedynie od okoliczności , które je wywołują. Jest ono niezależne od woli podatnika i jego deklaracji. Kluczowym dla ustalenia zobowiązania podatkowego jest obiektywna czynność podlegająca opodatkowaniu.

Jakie dowody można przedstawić w postępowaniu podatkowym

Relacja czasowa między powstaniem obowiązku podatkowego i zobowiązania podatkowego w literaturze przedmiotu jest różnicowana w zależności od charakteru stanu faktycznego podatku:

- podatek o otwartym stanie faktycznym

Podatki o otwartym stanie faktycznym to, te w których określony stan faktyczny, z którym ustawa łączy skutek w postaci powstania obowiązku podatkowego, rozpoczął się w danym czasie, a po określonym terminie następuje ustalenie na jego podstawie zobowiązania podatkowego (co oznacza powstanie roszczenia podatkowego).

- podatek o zamkniętym stanie faktycznym

 „W podatkach o tzw. zamkniętym stanie faktycznym obowiązek podatkowy i zobowiązanie podatkowe powstają równocześnie. W przypadku podatków o zamkniętym stanie faktycznym mówi się o tzw. prawdziwym działaniu prawa podatkowego wstecz, oznaczającym zmianę sytuacji prawnej dla czasu przyszłego”. ( Wyrok NSA IIISA2017/01)

Zobowiązanie podatkowe w praktyce staje się obowiązkiem zapłacenia przez konkretnego podatnika określonego świadczenia na rzecz państwa. „Ujęcie w definicji pojęcia zobowiązanie podatkowe, kwestii majątkowej- zapłaty podatku na rzecz Skarbu Państwa- eksponuje fakt, że środki pieniężne zapłacone przez podatnika stają się majątkiem Skarbu Państwa” ( źródło: Komentarz..). Konsekwentnie, zobowiązania podatkowego w świetle definicji zawartej w art. 5 Ordynacji Podatkowej, nie stanowi zobowiązanie do zapłacenia świadczenia pieniężnego na rzecz innej niż Skarb Państwa państwowej osoby prawnej, lub też innej niż enumeratywnie w przepisie wymienionych (województwo, powiat, gmina) samorządowych osób prawnych.

Autor: Aleksandra Miziołek

Źródło: Ordynacja Podatkowa. Komentarz. Wydanie 8; Stefan Babiarz, Boguslaw Dauter, Bogusław Gruszczyński, Roman Hauser, Andrzej Kabat, Małgorzata Niezgódka-Medek.


Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Mały ZUS 2026: Podwyżka może niewielka, ale składka zdrowotna znów boli

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dna 11 września 2025 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokość minimalnej stawki godzinowej w 2026 r., minimalne wynagrodzenie w 2026 roku wyniesie 4806 zł, a minimalna stawka godzinowa 31,40 zł. Minimalne wynagrodzenie wpłynie również na wysokość preferencyjnych składek ZUS, tzw. mały ZUS oraz limit dla działalności nierejestrowanej. Znaczny wzrost też nastąpi w składce zdrowotnej.

KSeF 2026 - Jeszcze można uniknąć katastrofy. Prof. Modzelewski polemizuje z Ministerstwem Finansów

Niniejsza publikacja jest polemiką prof. Witolda Modzelewskiego z tezami i argumentacją resortu finansów zaprezentowanymi w artykule: „Wystawianie faktur w KSeF w 2026 roku. Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów”. Śródtytuły pochodzą od redakcji portalu infor.pl.

Rolnicy i rybacy muszą szykować się na zmiany – nowe przepisy o pomocy de minimis już w drodze!

Rolnicy i rybacy w całej Polsce powinni przygotować się na nadchodzące zmiany w systemie wsparcia publicznego. Rządowy projekt rozporządzenia wprowadza nowe obowiązki dotyczące informacji, które trzeba będzie składać, ubiegając się o pomoc de minimis. Nowe przepisy mają ujednolicić formularze, zwiększyć przejrzystość oraz zapewnić pełną kontrolę nad dotychczas otrzymanym wsparciem.

Wystawienie faktury VAT (ustrukturyzowanej) w KSeF może naruszać tajemnicę handlową lub zawodową

Czy wystawienie faktury ustrukturyzowanej może naruszać tajemnicę handlową lub zawodową? Na to pytanie odpowiada na prof. dr hab. Witold Modzelewski.

REKLAMA

TSUE: Sąd ma ocenić, czy klauzula WIBOR szkodzi konsumentowi ale nie może oceniać samego wskaźnika

Sąd krajowy ma obowiązek dokonania oceny, czy warunek umowny dotyczący zmiennej stopy oprocentowania opartej o WIBOR, powoduje znaczącą nierównowagę ze szkodą dla konsumenta - oceniła Rzeczniczka Generalna TSUE w opinii opublikowanej 11 września 2025 r. (sprawa C‑471/24 - J.J. przeciwko PKO BP S.A.) Dodała, że ocena ta nie może jednak odnosić się do wskaźnika WIBOR jako takiego ani do metody jego ustalania.

Kiedy ZUS może przejąć wypłatę świadczeń od przedsiębiorcy? Konieczny wniosek od płatnika lub ubezpieczonego

Brak płynności finansowej płatnika składek, zatrudniającego powyżej 20 osób, może utrudniać mu regulowanie świadczeń na rzecz pracowników, takich jak zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński czy świadczenie rehabilitacyjne. ZUS może pomóc w takiej sytuacji i przejąć wypłatę świadczeń. Potrzebny jest jednak wniosek płatnika lub ubezpieczonego.

W 2026 roku 2,8 mln firm musi zmienić sposób fakturowania. Im szybciej się przygotują, tym większą przewagę zyskają nad konkurencją

W 2026 roku ponad 2,8 mln przedsiębiorstw w Polsce zostanie objętych obowiązkiem korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Dla wielu z nich będzie to największa zmiana technologiczna od czasu cyfryzacji JPK. Choć Ministerstwo Finansów zapowiada tę transformację jako krok ku nowoczesności, dla MŚP może oznaczać konieczność głębokiej reorganizacji sposobu działania. Eksperci radzą przedsiębiorcom: czas wdrożenia KSeF potraktujcie jako inwestycję.

Środowisko testowe KSeF 2.0 (dot. API) od 30 września, Moduł Certyfikatów i Uprawnień do KSeF 2.0 od 1 listopada 2025 r. MF: API KSeF 1.0 nie jest kompatybilne z API KSeF 2.0

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 10 września 2025 r., że wprowadzone zostały nowe funkcjonalności wcześniej niedostępne w API KSeF1.0 (m.in. FA(3) z węzłem Zalacznik, tryby offline24 czy certyfikaty KSeF). W związku z wprowadzonymi zmianami konieczna jest integracja ze środowiskiem testowym KSeF 2.0., które zostanie udostępnione 30 września.

REKLAMA

KSeF 2.0 już nadchodzi: Wszystko, co musisz wiedzieć o rewolucji w e-fakturowaniu

Już od 1 lutego 2026 r. w Polsce zacznie obowiązywać nowy, obligatoryjny KSeF 2.0. Ministerstwo Finansów ogłosiło, że wersja produkcyjna KSeF 1.0 zostaje „zamrożona” i nie będzie dalej rozwijana, a przedsiębiorcy muszą przygotować się do pełnej migracji. Ważne terminy nadchodzą szybko – środowisko testowe wystartuje 30 września 2025 r., a od 1 listopada ruszy Moduł Certyfikatów i Uprawnień. To oznacza prawdziwą rewolucję w e-fakturowaniu, której nie można przespać.

Te czynności w księgowości można wykonać automatycznie. Czy księgowi powinni się bać utraty pracy?

Automatyzacja procesów księgowych to kolejny krok w rozwoju tej branży. Dzięki możliwościom systemów, księgowi mogą pracować szybciej i wydajniej. Era ręcznego wprowadzania danych dobiega końca, a digitalizacja pracy biur rachunkowych i konieczność dostosowania oferty do potrzeb XXI wieku to konsekwencje cyfrowej rewolucji, której jesteśmy świadkami. Czy zmiany te niosą wyłącznie korzyści, czy również pewne zagrożenia?

REKLAMA