REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Natychmiastowa wykonalność nieostatecznej decyzji tuż przed przedawnieniem zobowiązania podatkowego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Natychmiastowa wykonalność nieostatecznej decyzji tuż przed przedawnieniem zobowiązania podatkowego
Natychmiastowa wykonalność nieostatecznej decyzji tuż przed przedawnieniem zobowiązania podatkowego

REKLAMA

REKLAMA

Wystarczy mniej niż trzy miesiące do upływu terminu przedawnienia, aby urząd mógł egzekwować swoją nieprawomocną jeszcze decyzję. Taką możliwość działania organów podatkowych I instancji potwierdza ostatnio Naczelny Sąd Administracyjny. To diametralny zwrot w orzecznictwie. Jeszcze dwa lata temu sądy wymagały od organów dużo bardziej starannego działania.

Zasadą jest, że nieostateczna decyzja organu I instancji nie podlega wykonaniu. W tym czasie bowiem podatnik ma prawo się odwołać, a izba skarbowa może się z nim zgodzić i uchylić decyzję swojego poprzednika. Reguła ta obowiązuje zaledwie od 2009 r.

REKLAMA

Autopromocja

Natychmiast wykonalna

Wyjątkiem miała być możliwość nadania nieostatecznej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności. Muszą być jednak spełnione łącznie dwie przesłanki:

• musi zaistnieć co najmniej jeden z czterech warunków określonych w par. 1 art. 239b o.p.;

• organ podatkowy musi uprawdopodobnić, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane (art. 239b par. 2 o.p.).

Jeśli idzie o cztery wspomniane warunki, to oznaczają one, że:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

1) organ podatkowy ma informacje, że wobec podatnika toczy się postępowanie egzekucyjne w zakresie innych należności pieniężnych, lub

2) podatnik nie ma majątku, na którym można by ustanowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy, z których w pierwszej kolejności dałoby się ściągnąć zaległość podatkową wraz z odsetkami za zwłokę, lub

3) podatnik zbywa majątek znacznej wartości, lub

4) do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego zostało mniej niż 3 miesiące.

Nawet jeśli jest spełniony jeden z tych czterech warunków, to i tak musi być jeszcze druga przesłanka – urząd musi uprawdopodobnić, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane (art. 239b par. 2 o.p.).

Monitor Księgowego

Termin to za mało

REKLAMA

Urzędom najwygodniej jest sięgać po argument o rychłym upływie terminu przedawnienia. Skoro zostało mniej niż 3 miesiące, to najprawdopodobniej zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane – twierdzą i uważają, że to w zupełności wystarczy do uprawdopodobnienia.

Czasem jeszcze padają zarzuty pod adresem podatnika, że mimo dwukrotnego awizowania nie odbierał decyzji, nie zapłacił dobrowolnie podatku, nie wnioskował o ulgi podatkowe i jeszcze się odwołał (na dodatek w ostatnim dniu terminu!). Najpewniej więc działał na zwłokę, a biorąc pod uwagę, że izba skarbowa ma dwa miesiące na rozpatrzenie odwołania, z pewnością liczył na to, że do upływu terminu przedawnienia uniknie zapłaty.

REKLAMA

Przez długi czas wszystkie te argumenty, jeden po drugim, były obalane przez sądy. Wskazywano, że skoro decyzja organu I instancji nie jest wymagalna, to nie można czynić podatnikowi zarzutu, że dobrowolnie nie reguluje on zobowiązania. Jego prawem jest też nie odbierać przesyłki na poczcie – po to właśnie wprowadzono instytucję fikcyjnego doręczenia, żeby przyjąć, że przesyłkę dwukrotnie nieodebraną traktuje się jako doręczoną. Podatnik ma również prawo nie korzystać z ulg podatkowych, zwłaszcza gdy nie zgadza się z wymiarem i zamierza go obalić.

Sądy podkreślały również prawo podatnika do złożenia odwołania, choćby nawet miał on to uczynić w ostatnim dniu dopuszczalnego terminu. Tym bardziej że – jak przypominano – podatnik ma na odwołanie tylko 14 dni od otrzymania decyzji. Jeśli więc wpływa ono do izby skarbowej tuż przed upływem przedawnienia, to najpewniej nie z winy podatnika, lecz wcześniejszej opieszałości organu I instancji. „Nadanie rygoru nie byłoby konieczne, gdyby nie opieszałość organów podatkowych, która była głównym powodem zaistniałej sytuacji, a więc późnego wydania decyzji przez organ I instancji” – orzekł NSA w wyroku z 2013 r. (sygn. akt II FSK 2449/11), oddalając skargę kasacyjną od wyroku WSA we Wrocławiu z 2011 r. (sygn. akt I SA/Wr 456/11).

Sądy zarzucały przy tym dyrektorowi izby, że – licząc termin do przedawnienia – za regułę przyjmuje dwumiesięczny termin na rozpatrzenie odwołania podatnika. A przecież, zgodnie z art. 139 par. 3 ordynacji, jest to czas maksymalny. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby dyrektor izby wydał decyzję wcześniej.

Liczy się czas

Niemal identyczne stwierdzenia padły w sprawie rozpatrywanej w 2013 r. (sygn. akt I SA/Wr 419/13). Riposta WSA na twierdzenia organów była identyczna.

Wydawało się, że NSA i tym razem podzieli tę argumentację. Stało się inaczej. Tym razem NSA uznał, że aby uprawdopodobnić, że zobowiązanie nie zostanie wykonane, wystarczy stwierdzić, że zostało mało czasu. Skoro do upływu terminu przedawnienia pozostał bardzo krótki okres, „to w aspekcie prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania podatkowego nie mają żadnego znaczenia okoliczności faktyczne dotyczące wielkości majątku podatnika, jego zasobów finansowych czy dotychczasowej postawy w zakresie uiszczania danin publicznoprawnych. Nawet przy bardzo dużym majątku, przekraczającym wielokrotnie wartość zobowiązań podatkowych określonych w decyzji organu pierwszej instancji, zobowiązanie to nie zostanie bowiem wykonane bez nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, albowiem wygaśnie na skutek przedawnienia” – stwierdził NSA (sygn. akt II 2903/13).

W tej sprawie organ I instancji wydał swoją decyzję na niespełna dwa miesiące przed upływem terminu przedawnienia. NSA uznał jednak, że takie postępowanie, „wprawdzie niepożądane, znajduje jednak oparcie w obowiązujących przepisach i nie może być rozpatrywane w kategorii zawinienia czy opieszałości organu podatkowego”.

Podobnie NSA orzekł 13 stycznia 2016 r. w innej sprawie (sygn. akt II FSK 2317/15).

IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

Nie taki był cel tej regulacji

Dariusz Malinowski partner i doradca podatkowy w KPMG

Stanowisko zaprezentowane w najnowszych wyrokach NSA oznacza, że inne przesłanki warunkujące możliwość nadania nieostatecznej decyzji podatkowej rygoru natychmiastowej wykonalności w praktyce nie mają znaczenia – do nadania takiego rygoru wystarczy tylko, że okres do dnia upływu terminu przedawnienia jest krótszy niż 3 miesiące.

Takie stanowisko podważa sens całej regulacji. Może także budzić zdziwienie w świetle powszechnie przyjętych w nauce prawa zasad wykładni norm prawnych – w tym przede wszystkim zakazu wykładni per non est, czyli zakazu interpretowania przepisów tak, aby pewne ich fragmenty okazywały się zbędne. Gdyby zamiarem ustawodawcy było, żeby decyzja pierwszoinstancyjna podlegała wykonaniu zawsze wtedy, gdy do upływu terminu przedawnienie pozostało mniej niż 3 miesiące, to ustawodawca w taki właśnie prosty sposób sformułowałby przepis, rezygnując ze wskazywania pozostałych – niepotrzebnych w takiej sytuacji – przesłanek nadania rygoru natychmiastowej wykonalności.

Również sama zasada niewykonalności decyzji organów podatkowych I instancji traci przy takiej wykładni praktyczne znaczenie. Decyzje pierwszoinstancyjne, pomimo że nieostateczne i teoretycznie niewykonalne, będą niewykonalne tylko przejściowo – do czasu zbliżenia się terminu przedawnienia. Jeżeli tylko do upływu tego terminu zostanie mniej niż 3 miesiące, decyzje te będę podlegały wykonaniu, bez względu na pozostałe okoliczności wynikające z przepisów ordynacji.


Sposób uprawdopodobnienia musi być adekwatny do przesłanki

Maciej Zborowski adwokat i doradca podatkowy w Kancelarii Podatkowej Irena Ożóg Sp.k.

Najnowsze orzecznictwo NSA przecina spór co do znaczenia uprawdopodobnienia niewykonania decyzji. Przy takim rozumieniu uprawdopodobnienia, w kontekście przesłanki bliskiego upływu terminu przedawnienia, rzeczywiście bez znaczenia wydają się okoliczności odnoszące się zwłaszcza do sytuacji majątkowej podatnika. Zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane, ponieważ niebawem ulegnie przedawnieniu i to zdaniem NSA jest adekwatna okoliczność uprawdopodobniająca, że krótszy niż 3 miesiące okres do upływu przedawnienia stwarza ryzyko, że decyzja nie zostanie wykonana.

Katarzyna Jędrzejewska

katarzyna.jedrzejewska@infor.pl

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Załączniki w KSeF tylko dla wybranych? Nowa funkcja może wykluczyć małych przedsiębiorców

Nowa funkcja w Krajowym Systemie e-Faktur (KSeF) pozwala na dodawanie załączników do faktur, ale wyłącznie w ściśle określonej formie i po wcześniejszym zgłoszeniu. Eksperci ostrzegają, że rozwiązanie dostępne będzie głównie dla dużych firm, a mali przedsiębiorcy mogą zostać z dodatkowymi obowiązkami i bez realnej możliwości skorzystania z tej opcji.

Kontrola podatkowa - fiskus ma 98% skuteczności. Adwokat radzi jak się przygotować i ograniczyć ryzyko kary

Choć liczba kontroli podatkowych w Polsce od 2023 roku spada, ich skuteczność jest wyższa niż kiedykolwiek. W 2024 roku aż 98,1% kontroli podatkowych oraz 94% kontroli celno-skarbowych zakończyło się wykryciem nieprawidłowości. Urzędy skarbowe, dzięki wykorzystaniu narzędzi analitycznych takich jak STIR, JPK czy big data, trafnie typują podmioty do weryfikacji, skupiając się na firmach obecnych na rynku i rzeczywiście dostępnych dla egzekucji zobowiązań. W efekcie kontrola może spotkać każdego podatnika, który nieświadomie popełnił błąd lub padł ofiarą nieuczciwego kontrahenta.

Rewolucja w podatkach i inwestycjach! Sejm przegłosował pakiet deregulacyjny – VAT do 240 tys. zł, łatwiejszy dostęp do kapitału dla MŚP

Sejm uchwalił przełomowy pakiet ustaw deregulacyjnych. Wyższy limit zwolnienia z VAT (do 240 tys. zł), tańszy dostęp do kapitału dla małych firm, koniec obowiązkowego pośrednictwa inwestycyjnego przy ofertach do 1 mln euro i uproszczenia w kontrolach celno-skarbowych – wszystko to z myślą o przedsiębiorcach i podatnikach. Sprawdź, co się zmienia od 2026 roku!

Sejm zdecydował. Fundamentalna zmiana w ustawie o podatku od spadków i darowizn

Sejm uchwalił właśnie nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Celem nowych regulacji jest ograniczenie obowiązków biurokratycznych m.in. przy sprzedaży rzeczy uzyskanych w drodze spadku.

REKLAMA

Fiskus przegrał przez własny błąd. Podatnik uniknął 84 tys. zł podatku, bo urzędnicy nie znali terminu przedawnienia

Fundacja wygrała przed WSA w Gliwicach spór o 84 tys. zł podatku, bo fiskus nie zdążył przed upływem terminu przedawnienia. Kontrola trwała ponad 5 lat, a urzędnicy nie przestrzegali procedur. Sprawa pokazuje, że przepisy podatkowe działają w obie strony – także na korzyść podatnika.

W 2026 r. wdrożenie obowiązkowego KSeF - czy pamiętamy o VIDA? Czym jest VIDA i jakie zmiany wprowadza?

W 2026 roku wdrożymy w końcu w Polsce Krajowy System e-Faktur (KSeF) w wersji obowiązkowej. Prace nad KSeF trwają od wielu lat. Na początku tych prac Polska była w awangardzie państw unijnych pod względem e-fakturowania, wyprzedzaliśmy rozmachem i pomysłem inne państwa, jedni z pierwszych wnioskowaliśmy w 2021 r. o pozwolenie na obowiązkowy KSeF dla wszystkich podatników i transakcji. Administracja utknęła jednak w realizacji swojego pomysłu, reszta jest historią. W międzyczasie pojawiły się nowe, niezwykle istotne okoliczności, a więc VIDA (VAT in the Digital Age). Pojawia się zatem fundamentalne pytanie: czy obecne wdrożenie KSeF nie powinno już dziś uwzględniać przyszłych wymogów VIDA?

Minister finansów zapowiada nowy podatek: W kogo uderzy?

Ministerstwo Finansów pracuje nad podatkiem dotyczącym odsetek od rezerwy obowiązkowej utrzymywanej przez banki w Narodowym Banku Polskim - poinformował minister finansów Andrzej Domański. Dodał, że przychody do budżetu w 2026 r. z tego tytułu mogłyby sięgnąć 1,5-2 mld zł.

Zwrot VAT: Tylko organ I instancji może przedłużyć termin – przełomowy wyrok WSA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi orzekł, że termin zwrotu VAT może zostać przedłużony wyłącznie przez organ I instancji i tylko w trakcie trwającego postępowania. Przedłużenie nie jest dopuszczalne po uchyleniu decyzji i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia.

REKLAMA

Prowizja w kryptowalutach bez podatku – do chwili wymiany? Ważny wyrok WSA

Rynek kryptowalut wciąż działa w cieniu nie zawsze jednoznacznych regulacji podatkowych. Zdarza się, że firmy technologiczne muszą podejmować decyzje biznesowe bez jasnych odpowiedzi na pytania o moment powstania przychodu, zasady wyceny aktywów czy klasyfikację źródeł dochodu. Wiele osób sądzi, że rozporządzenie MICA kompleksowo reguluje cały rynek kryptoaktywów, podczas gdy w rzeczywistości nie dotyczy kwestii podatkowych. Wydawałoby się, że postępująca legislacja europejska rozwiązuje obecnie więcej problemów niż dotychczas, ale niestety nadal jeszcze pozostają pewne niejasne strefy. Jednym z takich obszarów jest rozliczanie prowizji pobieranych w kryptowalutach, szczególnie gdy nie towarzyszy im bezpośrednia płatność. Właśnie ten problem trafił pod ocenę Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Gdańsku.

Obowiązkowy KSeF: podatnicy zwolnieni z VAT nie będą chcieli faktur ustrukturyzowanych?

Podatnicy zwolnieni od VAT nie będą zainteresowani ”udostępnianiem” im w KSeF faktur ustrukturyzowanych – pisze profesor Witold Modzelewski. I wyjaśnia dlaczego.

REKLAMA