Czy kaucje podlegają VAT

ROBERT MRÓWKA

doradca podatkowy w Kancelarii Doradztwa Podatkowego i Rachunkowości Dominus

Nie

Zgodnie z generalną zasadą kaucje nie podlegają opodatkowaniu VAT. Jednak w przypadku zaliczenia kaucji na poczet zapłaty obowiązki w VAT powstaną.

Kaucja ze swej istoty jest świadczeniem o charakterze zwrotnym, pobieranym celem zabezpieczenia należytego wykonania przez stronę czynności prawnej ciążących na niej powinności.

Natomiast zgodnie z przepisami ustawy o VAT podstawą opodatkowania tym podatkiem jest obrót. Obrotem z kolei jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Jeśli pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Wobec tego oczywiste jest, że kaucja nie może być utożsamiana z zaliczką czy przedpłatą, które na gruncie VAT rodzą obowiązek podatkowy. Pamiętać należy, że w VAT powstanie obowiązku podatkowego powodują zaliczki stanowiące część należności z tytułu wykonania usługi lub dostawy towarów, związane z konkretną dostawą lub wykonaniem usługi. Kaucja nie spełnia takiego warunku i nie stanowi tym samym części ceny. Istotne jest jednak to, że w razie zawarcia w umowie postanowień powodujących automatyczne zaliczenie kaucji na poczet zapłaty za określone czynności opodatkowane (np. zapłata czynszu za ostatni okres użytkowania przedmiotu najmu) powinna zostać uznana za zaliczkę w momencie jej pobrania.

Kwestią, która wzbudza znacznie więcej wątpliwości, jest to, w którym momencie powstaje obowiązek podatkowy w przypadku zaliczenia kaucji na poczet np. nieuiszczonego w terminie czynszu. Zdecydowana większość organów podatkowych stoi na stanowisku, że w takim przypadku ustalenia tego momentu należy dokonać w oparciu o art. 19 ust. 11 ustawy o VAT, tj. z momentem otrzymania części należności. Jako odosobnione należy uznać przypadki odmiennej interpretacji (np. interpretacja Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego z 29 sierpnia 2006 r., nr PP II 443/1/407/06/492). Obowiązek podatkowy powstaje z momentem, w którym najemca nabywa uprawnienie do zaliczenia pobranej uprzednio kaucji na poczet niezaspokojonej należności, chyba że wcześniej upłynął termin płatności określony w umowie lub na fakturze, powodujący wówczas wcześniejsze powstanie obowiązku podatkowego. Należy podkreślić, że upowszechniony przez organy podatkowe pogląd zakłada wsteczną zmianę kwalifikacji kaucji oraz retroaktywność obowiązku podatkowego w VAT. Poza tym uznanie w tej sytuacji, że obowiązek podatkowy powstaje z momentem otrzymania kaucji prowadzi do sytuacji, w której wynajmujący najprawdopodobniej naruszy przepis określający siedmiodniowy termin na wystawienie faktury VAT.

Autopromocja

Szkolenie: Jak przygotować się do KSeF?

Sprawdź

(EM)

PODSTAWA PRAWNA

• Par. 13 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 95, poz. 798 z późn. zm.).

• Art. 19 ust. 11, art. 29 ust. 1-2, art. 106 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).