REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Jak zaniechanie inwestycji wpływa na prawo do odliczenia VAT od poniesionych wydatków

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Adrian Meclik
Ekspert podatkowy

REKLAMA

REKLAMA

Zdarza się, że podatnicy realizujący projekty inwestycyjne ze względów gospodarczych postanawiają zrezygnować z inwestycji. Najczęściej przy podejmowaniu takiej decyzji nie zastanawiają się nad konsekwencjami podatkowymi. Warto jednak wiedzieć jak taka sytuacja wpłynie na prawo do odliczenia VAT naliczonego od wydatków już poniesionych.

Rozważmy taki przykład:

REKLAMA

Podatnik VAT świadczący usługi stolarskie zamierza przenieść swój zakład do nowego budynku. Po uzyskaniu odpowiednich zezwoleń rozpoczyna inwestycję. Nowo budowany budynek służyć ma wyłącznie celom prowadzonej działalności. Dokonując zakupów towarów i usług związanych z realizowaną inwestycją dokonuje odliczenia podatku naliczonego z tytułu poniesionych wydatków. Z uwagi na zmianę sytuacji rynkowej – zmniejszenie liczby klientów – podatnik ten podejmuje decyzję o zaprzestaniu inwestycji.

Czy w opisanym stanie faktycznym podatnik jest zobowiązany do skorygowania uprzednio odliczonego podatku VAT z tytułu wydatków poniesionych na tę inwestycję?

REKLAMA

Prawo do odliczenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego sformułowano w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu: „w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.”

Innymi słowy prawo do odliczenia VAT naliczonego przysługuje, gdy usługi i towary są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Nie budzi wątpliwości fakt, że chodzi tu o takie czynności, które w rzeczywistości zostały objęte opodatkowaniem.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jak natomiast przepis ten ma zastosowanie do czynności, które opodatkowaniem zostaną objęte w przyszłości? Co się dzieje, gdy towary i usługi nigdy nie zostaną wykorzystane do wykonywania czynności opodatkowanych, bo jak to ma miejsce w przedstawionym przykładzie zaniechano inwestycji?

REKLAMA

Przedstawiony problem był przedmiotem orzekania sądów administracyjnych.
Odnosząc się do zapisów art. 86 ust. 1 ustawy o VAT wskazywano na fakt, iż przepis ten stanowi implementację prawa do odliczenia wyrażonego w przepisach wspólnotowych. te zaliczają do fundamentalnych cech podatku od wartości dodanej zasadę neutralności, zgodnie z którą podatek nie powinien obciążać podmiotów biorących udział w obrocie towarami i usługami, niebędących ich ostatecznymi odbiorcami.

Ograniczenie prawa do odliczenia podatku powinno zaś mieć charakter wyjątkowy i wynikać z przepisów prawa. Konstrukcja przepisów unijnych zakłada, że wartość podatku zapłacona w cenie nabytego towaru lub usługi w związku z wykonywanymi czynnościami nie będzie stanowić dla podatnika ostatecznego kosztu i podatnik musi mieć zapewnioną możliwość odzyskania podatku naliczonego związanego ze swoją działalnością.

Polecamy: Amortyzacja podatkowa

Wspomniana powyżej zasada neutralności podatku VAT traktowana jest jako fundamentalne prawo podatnika, a nie jego przywilej. Potwierdzeniem realizacji neutralności podatku VAT jest przyjęta linia orzecznicza Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

W jednym z wyroków ETS stwierdził, że obowiązujący system podatku od wartości dodanej zapewnia, że obciążenie podatkiem VAT jest neutralne dla każdego przedsiębiorstwa, niezależnie od celów i wyników jego działalności, pod warunkiem, że samo podlega temu podatkowi (sprawa C-268/83 D. A. Rompelman i E. A. Rompelman-Van).

Przedmiotem orzekania Trybunału była również kwestia prawa do odliczenia podatku w sytuacji zaniechania inwestycji. Odnosząc się do takich sytuacji stwierdzono, że w przypadku, gdy nabycie towarów i usług zostało dokonane z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów niezależnych od podatnika nie nastąpiło ich wykorzystanie, prawo do odliczenia zostaje zachowane.

Opisana wyżej koncepcja podatku VAT opierająca się na zasadzie neutralności tego podatku utrwalona linią orzeczeń ETS przyjęta została na grunt prawa polskiego, w tym orzecznictwa sądów administracyjnych. W konsekwencji ma zastosowanie do sytuacji przedstawionej w opisanym na wstępie przykładzie.

Warunkiem zachowania prawa do odliczenia podatku naliczonego będzie więc założenie, że:
1. nabycie towarów i usług ma związek z działalnością opodatkowaną,
2. zaniechanie inwestycji nastąpiło z przyczyn pozostających poza kontrolą podatnika.

W analizowanym przypadku oba warunki zostały spełnione. Budowa kolejnego warsztatu, w którym kontynuowana będzie działalność w zakresie świadczonych usług stolarskich nie pozostawia wątpliwości co do jej związania z działalnością opodatkowaną. Natomiast czynnik ekonomiczny jaki zdecydował o zaniechaniu inwestycji pozostaje poza kontrolą podatnika i nie ma on na to wpływu.

Polecamy: Faktura VAT od A do Z

Powyższe wnioski dotyczące prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zaniechanej inwestycji na gruncie obecnie obowiązujących przepisów oraz orzeczeń sądów administracyjnych nie budzą już wątpliwości.

Sytuacja prawna do grudnia 2008 r.

Wspomnieć jednakże należy, że do końca listopada 2008 r., obowiązywał przepis art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, który był brany pod uwagę przy ocenie omawianego prawa. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu: „Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika: […] 2) towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, z wyjątkiem przypadków, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego [...]”

Dokonując wykładni cytowanego przepisu oraz biorąc pod uwagę treść art. 86 ust. 1 ustawy o VAT i art. 16 ust. 1 pkt 141 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w wydawanych interpretacjach indywidualnych Minister Finansów stał na stanowisku, iż zaniechanie inwestycji wymaga korekty podatku naliczonego w rozliczeniu za miesiąc, w którym nastąpiło przedmiotowe zaniechanie.

Jak bowiem podnoszono, dla zrealizowania prawa do odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego konieczny jest warunek istnienia zawiązku wydatków z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług, zaś w sytuacji podjęcia decyzji o zaniechaniu inwestycji nastąpił brak związku dokonanych zakupów z planowaną sprzedażą.

Z prezentowanym stanowiskiem Ministra Finansów nie godziły się sądy administracyjne. W szczególności w wydawanych orzeczeniach uchylających interpretacje indywidualne w analizowanym zakresie stwierdzano, że art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, na którym opierano stanowisko organów podatkowych jest niezgodny z zasadami i normami prawa wspólnotowego.

Sądy przy tym wskazywały, że przepisy zakazujące odliczania podatku w przypadku, gdy wydatek na ich nabycie nie może być zaliczony do kosztów uzyskania przychodu, naruszają zasadę proporcjonalności.

W konsekwencji odmówiono zastosowania art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT z uwagi na sprzeczność tego przepisu z prawem wspólnotowym. W sytuacji zaniechania inwestycji i oceny czy przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego czy też konieczna jest korekta takiego odliczenia zastosowanie mają jedynie zapisy art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.

To natomiast oznacza, że prawo takie podatnikowi przysługuje przy spełnieniu opisanych już wyżej przesłanek.

Reasumując stwierdzić należy, iż zarówno na gruncie obowiązującego prawa, jak również w stanie prawnym obowiązującym przed dniem 1 grudnia 2008 r. podatnikowi, który zaniechał inwestycji z przyczyn na które nie miał wpływu przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych na zakup towarów bądź usług w związku z prowadzoną działalnością.

Źródła:
- interpretacja indywidualna z 25.02.2010 r. nr IBPP3/443-929/09/PII
- wyrok WSA z 29.10.2008 r. sygn. akt III SA/Wa 1278/08

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Własne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

Akcja jak z filmu! Polskie służby rozbiły gang od kontrabandy za 31 milionów

Akcja dosłownie jak z filmu – zatrzymania w kilku województwach, przeszukania, graniczny pościg i papierosy warte fortunę. Gang działał w Polsce, Czechach, Słowacji i Wielkiej Brytanii. Wpadło już 29 osób, a służby przejęły blisko 5 mln sztuk nielegalnych papierosów. Śledztwo nabiera tempa – są kolejne tropy.

REKLAMA

Jak uzyskać dofinansowanie z urzędu pracy do zatrudnienia pracownika - zasady w 2025 roku

Zatrudnienie pracownika przeważnie wiążę się z dużymi kosztami. Trudno się dziwić, że przedsiębiorcy szukają oszczędności i szukają rozwiązań, aby móc zapłacić jak najmniej. Istnieją różne formy wsparcia przedsiębiorców, np. dofinansowanie na zatrudnienie pracownika z Urzędu Pracy. Jak wygląda proces ubiegania się o takie dofinansowanie? Poniżej opiszę kilka możliwych dofinansowań, o które może się starać przedsiębiorca.

KSeF już za rogiem. Tysiące firm nieprzygotowanych – cyfrowe wykluczenie może kosztować fortunę

Cyfrowy obowiązek, który może zaskoczyć wielu przedsiębiorców – od 2026 r. e-fakturowanie stanie się przymusem. Problem? Rząd uznał, że „wykluczenie cyfrowe” dotyczy wyłącznie najmniejszych firm. W praktyce zagrożeni są także starsi przedsiębiorcy, mikrofirmy bez dostępu do IT, a nawet ci, którzy nie mają stabilnego internetu. Brak przygotowania oznacza paraliż działalności, karne odsetki i utratę klientów. Czas ucieka – a system nie wybacza błędów.

ZUS: Przedsiębiorcy z niepełnosprawnościami z niższą roczną składką zdrowotną. Trzeba spełnić 4 warunki

Przedsiębiorcy, którzy mają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego wyjaśnia jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej ulgi.

Prawa autorskie do treści biznesowych publikowanych w social mediach. Kiedy można legalnie wykorzystać zdjęcie lub wideo? Co każda firma wiedzieć powinna

W erze cyfrowej, gdzie granice między komunikacją osobistą a firmową coraz bardziej się zacierają, prawa autorskie w social mediach stają się kluczową kwestią dla każdego biznesu. Generowanie własności intelektualnej przestało być domeną wyłącznie branż kreatywnych — dziś dotyczy praktycznie każdej firmy, która promuje swoje produkty lub usługi w internecie.

REKLAMA

Zwierzęta w firmie a koszty uzyskania przychodu. Jak argumentować przed urzędem skarbowym? Interpretacje fiskusa: pies, akwarium i inne przypadki

Czy pies w firmie może być kosztem uzyskania przychodu? A akwarium – elementem budującym wizerunek? Coraz więcej przedsiębiorców zadaje sobie te pytania, zwłaszcza w czasach, gdy granica między przestrzenią zawodową a prywatną bywa płynna. Praktyka i interpretacje podatkowe pokazują, że... to zależy.

Czy będzie likwidacja JPK VAT? Prof. Modzelewski: nieoficjalnie mówi się o redukcji obowiązków

Od samego początku (można sprawdzić) byłem krytykiem wprowadzenia powszechnych „jotpeków”, czyli zmuszania ogółu podatników do systematycznego wysyłania urzędom skarbowym ich ewidencji podatkowych. Po co zaśmiecać archiwa tych organów bilionami zbędnych informacji, do których nigdy nie sięgnie i nie można ich racjonalnie zinterpretować?

REKLAMA