Jakie są skutki rozszerzenia zakresu działalności o czynności opodatkowane VAT?

Kluczowe przy tym może być ustalenie czy, podmiot taki korzystać będzie z prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z zakupami dotyczącymi nowego profilu działalności?

Osoba fizyczna prowadzi usługi w zakresie opieki zdrowotnej, które korzystają ze zwolnienia. Jednocześnie zamierza podjąć drugi profil działalności polegający na wynajmie lokali użytkowych. W tym celu rozpoczyna inwestycję dotyczącą budynku zawierającego lokale użytkowe. Z tymi czynnościami pojawia się zakup towarów i usług, od których osoba ta zamierza odliczyć podatek naliczony, pomimo faktu, iż wydatki w tym zakresie dotyczą przyszłych przychodów związanych z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

Dokonując oceny okoliczności przedstawionych w przykładzie warto przyjrzeć się podstawowym regulacjom dotyczącym prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Przepis art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, iż w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Co do zasady, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika:
a) z tytułu nabycia towarów i usług,
b) potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, za datku, raty), jeżeli wiązał się on z powstaniem obowiązku podatkowego,
c) od komitenta z tytułu dostawy towarów będącej przedmiotem umowy komisu – z uwzględnieniem rabatów określonych w art. 29 ust. 4.

Prawo do odliczenia przysługuje więc podatnikowi, jeśli dokonany zakup ma związek z czynnościami opodatkowanymi. Nie ma więc możliwości dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności zwolnionych od podatku bądź niepodlegających temu podatkowi.

Przedstawione powyżej przesłanki zastosowania prawa do odliczenia podatku naliczonego określić można mianem warunków pozytywnych. Ustawodawca przewidział również przesłanki negatywne, przy wystąpieniu których z prawa tego skorzystać nie można.

Określone one zostały w art. 88 ustawy o VAT. W szczególności art. 88 ust. 3a stanowi, iż nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy: