Czy bezumowne korzystanie z lokalu jest opodatkowane VAT

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Przez dostawę o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT).

Autopromocja

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę w jakiej dokonano czynności prawnej,

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przez „tolerowanie czynności lub sytuacji” należy rozumieć świadczenie, które polega na zaniechaniu, czyli na nieczynieniu lub znoszeniu danej sytuacji.

O tym, czy opłaty za bezumowne korzystanie z lokalu podlegają opodatkowaniu VAT zależy od okoliczności danej sprawy. W takiej sytuacji należy również ustalić, czy między wynajmującym a najemcą istnieje domniemany stosunek prawny, w ramach którego ponoszone są świadczenia wzajemne.

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

Jeśli właściciel lokalu dąży do odzyskania lokalu i złoży przeciwko najemcy pozew o wydanie lokalu lub też podejmuje inne kroki prawne w celu odzyskania lokalu wówczas trzeba przyjąć, że pomiędzy właścicielem i korzystającym bezumownie z tej nieruchomości nie istnieje żaden ani jawny, ani domniemany stosunek prawny, w ramach którego spełnione są świadczenia wzajemne.

Polecamy: Faktura VAT od A do Z

Autopromocja

Kasowy PIT 2025 – webinar.
Nowe przepisy

Sprawdź

W takim wypadku opłaty ponoszone przez osobę, która zajmuje lokal nie można uznać za płatność za świadczenie usługi, ale za rekompensatę za pozbawienie właściciela prawa do dysponowania swoim lokalem.

Jeśli natomiast właściciel nie podejmuje żadnych kroków prawnych w celu wydania mu zajmowanego przez najemcę bez umowy lokalu, godząc się z zajmowaniem lokalu przez najemcę oznacza to, że opłaty za bezumowne korzystanie z lokalu podlegają opodatkowaniu VAT, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Omawiając kwestie związane z opodatkowaniem VAT świadczeń polegających na zobowiązaniu do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji warto odwołać się też do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 września 2008 r., sygn. akt III SA/Wa 550/08.

Polecamy: Podatki 2011

W wyroku tym WSA, przywołując art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT orzekł, że nieczynienie będzie uważane za świadczenie usług tylko wówczas, gdy wynika z zobowiązania cywilnoprawnego, a więc z woli strony świadczącej usługę.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie podkreślił, że ustanowienie przez sąd na działce podatnika służebności gruntowej - nawet odpłatnej - nie wynika z woli podatnika, a zatem nie jest świadczeniem usługi i nie polega opodatkowaniu VAT.