REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Cesja wierzytelności (przelew) - VAT czy PCC?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Cesja wierzytelności a VAT, PCC
Cesja wierzytelności a VAT, PCC
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Cesja wierzytelności może być z VAT lub PCC w zależności od tego, czy należność jest łatwo odzyskać, czy przeciwnie. W tym leży zasadniczy problem, który sprawia, że fiskus nie zawsze jest tego samego zdania co podatnicy i sądy. Rozstrzygające w tej sprawie będzie stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Cesja wierzytelności - co to jest?

Cesja wierzytelności (cesja - od łacińskiego słowa cessio oznaczającego „dobrowolne ustąpienie”), to instytucja prawa cywilnego, uregulowana w przepisach art. 509-517 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 509 kc wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Na skutek przelewu wierzytelności, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Zbywający wierzytelność nazywany jest cedentem a nabywca - cesjonariuszem.

REKLAMA

Autopromocja

Cesja wierzytelności w różnych branżach

REKLAMA

Problem z prawidłowym rozliczeniem cesji wierzytelności dotyka wielu firm, w tym m.in. z branż leasingowej i motoryzacyjnej. Przykładowo dealerzy samochodowi prowadzący serwis blacharsko-lakierniczy decydują się na zbycie swoich wierzytelności z powodu zaniżania przez towarzystwa ubezpieczeniowe kwot odszkodowania z tytułu szkód komunikacyjnych.

- Dealerzy sprzedają więc przysługujące im wierzytelności wyspecjalizowanym podmiotom, które następnie dochodzą pełnego odszkodowania od firmy ubezpieczeniowej - wyjaśnia Łukasz Andruszkiewicz, doradca podatkowy i menedżer w Gekko Taxens.

Często jednak - jak mówi - pozostała należna część odszkodowania nie jest znana w chwili cesji. Jest ona określana przez zakład ubezpieczeń w wyniku zawartej ugody lub wyroku sądowego.

- Problem dotyczy zarówno sprzedaży wierzytelności wymagalnych, których windykacja może być procesem długotrwałym i absorbującym, jak i wierzytelności przyszłych w ramach usług faktoringowych - dodaje Łukasz Andruszkiewicz.

Cesja wierzytelności trudnych lub łatwych do egzekucji - VAT, czy PCC?

REKLAMA

Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości i Naczelnego Sądu Administracyjnego wynika, że kluczowe jest ustalenie, czy wierzytelność, która jest cedowana na inny podmiot, jest trudna, czy nie ma problemów z jej wyegzekwowaniem. Ekspert wskazuje tu na wyrok TSUE z 27 października 2011 r. (sygn. C-93/10) i uchwałę NSA z 19 marca 2012 r. (I FPS 5/11). Można w nich znaleźć wytyczne co do rozumienia art. 8 ust. 1 ustawy o VAT w odniesieniu właśnie do cesji wierzytelności.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- Gdy cesjonariusz nabywa wierzytelność od cedenta za cenę, która jest niższa od nominalnej wartości wierzytelności i nie towarzyszy temu żadne wynagrodzenie z tytułu nabycia długu, a przy tym umowa zawarta jest na własne ryzyko nabywcy (czyli cesjonariusza), to nie mamy do czynienia z odpłatną usługą w rozumieniu przepisów VAT - wskazuje Łukasz Andruszkiewicz.

Brak VAT skutkuje koniecznością opodatkowania tej transakcji podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 4 ustawy o PCC podatkowi nie podlegają czynności cywilnoprawne inne niż umowa spółki i jej zmiany:

a) w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,

b) jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności (z pewnymi wyjątkami, które w tym wypadku nie mają znaczenia).

W przypadku cesji nie dochodzi do wyłączenia, o którym mowa w art. 2 pkt 4 ustawy o PCC, a więc cesja, która nie jest objęta VAT, jest opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Inaczej jest, gdy wierzytelność nie ma charakteru trudnej, bo nie ma wątpliwości, że jest ona należna lub zagrożona, a wynagrodzeniem nabywcy jest dyskonto. - W takiej sytuacji nabywca uwalnia zbywcę wierzytelności od potencjalnych trudności związanych z odzyskaniem długu, a dodatkowo uzyskuje z tego tytułu wynagrodzenie (dyskonto). Dlatego, w świetle orzecznictwa TSUE i NSA, takie świadczenie może zostać zaklasyfikowane jako odpłatna usługa, która podlega VAT - wskazuje Łukasz Andruszkiewicz.

Opodatkowanie cesji - interpretacje podatkowe i orzecznictwo sądów administracyjnych. Fiskus czasem przegrywa ...

Fiskus ocenia to inaczej, co pokazuje wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 23 września 2022 r. (sygn. akt VIII SA/Wa 357/22, nieprawomocny). Chodziło o firmę, która zajmowała się kupowaniem od poszkodowanych wierzytelności z tytułu szkód rzeczowych, głównie dotyczących pojazdów, maszyn lub urządzeń. Kupowała je po cenie niższej od wartości nominalnej. Następnie dochodziła ich we własnym imieniu od towarzystw ubezpieczeniowych. Chciała się upewnić, że od takich cesji nie ma VAT, bo - jak twierdziła - wierzytelności są "trudne".

Innego zdania był dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji podatkowej z 8 lutego 2022 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.804.2021.1.RK)

Stwierdził, że w tym wypadku spełnione są przesłanki z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT (definiującego pojęcie świadczenia usług), bo celem cesji jest uwolnienie kontrahenta od ciężaru egzekwowania wierzytelności, a działania spółki zmierzają do odzyskania odszkodowania w pełnej kwocie. To, że ich wysokość wierzytelności jest sporna, nie powoduje, że należy je uznać za trudne - stwierdził fiskus.

Co prawda nadal nie ma pisemnego uzasadnienia wyroku WSA w tej sprawie, ale jak relacjonuje go Łukasz Andruszkiewicz, warszawski sąd nie zgodził się z fiskusem. Stwierdził, że wcale nie ma pewności, jaka będzie finalna wysokość wierzytelności, którą nabywa cesjonariusz, a skoro tak, to nie ma też podstaw do twierdzenia, że wierzytelność nie jest trudna.

WSA podkreślił, że sama umowa i zawarcie transakcji pomiędzy cedentem a cesjonariuszem nie przesądzają o istnieniu wynagrodzenia z tytułu nabycia długu (uwolnienia kontrahenta od ciężaru egzekwowania wierzytelności). Z całą pewnością nie można uznać, że takim wynagrodzeniem jest zakup wierzytelności po cenie niższej od nominalnej - stwierdził sąd.

Podobnie orzekł WSA w Gliwicach w wyroku z 13 maja 2021 r. (sygn. akt I SA/Gl 471/21, nieprawomocny). Również w tym przepadku fiskus nie uważał, by wierzytelność była trudna, z czym jednak nie zgodził się sąd. Orzekł, że od spornej transakcji nie ma VAT i - w odróżnieniu od warszawskiego WSA - wprost stwierdził, że należało zapłacić PCC.

…ale też wygrywa

Następnego dnia inny skład WSA w Gliwicach orzekł po myśli fiskusa, ale dlatego, że stan faktyczny był odmienny (wyrok z 14 maja 2021 r., sygn. akt I SA/Gl 455/21, nieprawomocny). Chodziło o spółkę, która nabyła wierzytelność za 89 proc. wartości. Zarobiła na dyskoncie między zapłaconą ceną a wartością nominalną wierzytelności.

Sąd uznał, że w tym przypadku wierzytelność nie była trudna, bo spółka zagwarantowała sobie wynagrodzenie (dyskonto), a zbywca wierzytelności został wyręczony z prowadzenia czynności zmierzających do odzyskania długu. W związku z tym - jak orzekł WSA - cesja była usługą, od której należało zapłacić VAT.

©℗ Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A. Kup licencję

Agnieszka Pokojska

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zasada wielokrotności opodatkowania wyrobów akcyzowych w przypadku wtórnego obowiązku podatkowego a zmiana podatkowego przeznaczenia wyrobu akcyzowego

Istotnym problemem prawnym i praktycznym jest możliwość wielokrotnego opodatkowania tego samego wyrobu akcyzowego na etapie wtórnego obowiązku podatkowego (zwanego również obowiązkiem podatkowym drugiego stopnia.) – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

KSeF 2026: Pożegnanie z papierowymi fakturami. Jak przygotować się na rewolucję w rozliczeniach VAT i uniknąć kar i problemów z fiskusem [branża TSL]

Niecały rok dzieli podatników VAT (w tym branżę transportową) od księgowej rewolucji. Ministerstwo Finansów potwierdziło w komunikacie z kwietnia 2025 r., że początek 2026 roku to ostateczny termin wejścia w życie Krajowego Systemu e-Faktur dla większości przedsiębiorców. Oznacza to, że już niedługo sektor TSL, zdominowany przez rozliczenia papierowe, musi stać się cyfrowy. To wyzwanie zwłaszcza dla spedycji, które rozliczają się z wieloma podmiotami równocześnie. Jak przygotować się do wdrożenia KSeF, by uniknąć problemów i kar?

Co myślą księgowi o przyszłości swojej branży? Barometr nastrojów księgowych 2025 ujawnia kulisy rynku

Czy zawód księgowego przechodzi kryzys, czy może ewoluuje w stronę większego znaczenia strategicznego? Nowo opublikowany Barometr nastrojów księgowych 2025 to pierwsze tego typu badanie w Polsce, które w kompleksowy sposób analizuje wyzwania, emocje i kierunki rozwoju zawodu księgowego.

Zmiany w opodatkowaniu fundacji rodzinnych prawdopodobnie od 2026 r. Koniec obecnych korzyści? Co planuje Ministerstwo Finansów?

Fundacje rodzinne miały być długo oczekiwanym narzędziem sukcesji i ochrony majątku polskich przedsiębiorców. W Polsce działa około 800 tysięcy firm rodzinnych, które odpowiadają za nawet 20% PKB. To właśnie dla nich fundacje miały stać się mechanizmem zapewniającym ciągłość, bezpieczeństwo i porządek w zarządzaniu majątkiem. Choć ich konstrukcja budzi zainteresowanie i daje realne korzyści, to już po dwóch latach funkcjonowania szykują się poważne zmiany prawne. O ich konsekwencjach mówi adwokat Michał Pomorski, specjalista w zakresie prawa podatkowego z kancelarii Pomorski Tax Legal Finance.

REKLAMA

Korygowałeś deklaracje podatkowe po otrzymaniu subwencji z PFR? Możesz być bezpodstawnie pozwany – sprawdź, co zrobić w takiej sytuacji

Wśród ponad 16 tys. pozwów, które Polski Fundusz Rozwoju (PFR) złożył przeciwko przedsiębiorcom w ramach programu „Tarcza Finansowa”, około 2700 dotyczy firm (wg danych z 2023 r.), które po złożeniu wniosku o subwencję dokonały korekty deklaracji podatkowych.

Kiedy Krajowy System e-Faktur stanie się obowiązkowy? – Stan legislacyjny i wyzwania przed przedsiębiorcami

11 kwietnia 2025 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt ustawy dotyczący obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), który reguluje wdrożenie tego systemu w Polsce. Choć przepisy nie zostały jeszcze ostatecznie zatwierdzone, większość kluczowych kwestii jest już znana, co daje przedsiębiorcom czas na rozpoczęcie przygotowań do nadchodzących zmian.

Dlaczego dokumentacja pochodzenia towarów to filar bezpiecznego handlu międzynarodowego?

Brak odpowiedniej dokumentacji pochodzenia towarów może kosztować firmę czas, pieniądze i reputację. Dowiedz się, jak poprawnie i skutecznie prowadzić dokumentację, by uniknąć kar, ułatwić odprawy celne i zabezpieczyć interesy swojej firmy w handlu międzynarodowym.

Podatek od prezentów komunijnych w 2025 r. Są 3 limity kwotowe zwolnień podatkowych: 5733 zł (osoby spoza rodziny), 27 090 zł (dalsza rodzina), 36 120 zł (najbliższa rodzina)

Mamy maj, a więc i sezon komunijny – czas uroczystości, rodzinnych spotkań i… (często bardzo drogich) prezentów. Ale czy wręczone dzieciom upominki mogą wiązać się z obowiązkiem podatkowym? Wyjaśniamy, kiedy komunijny prezent staje się darowizną, którą trzeba zgłosić fiskusowi.

REKLAMA

Webinar: KSeF – na co warto przygotować firmę? + certyfikat gwarantowany

Ekspert wyjaśni, jak przygotować firmę na nadchodzący obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur i oraz na co zwrócić uwagę, aby proces przejścia na nowy system fakturowania przebiegł sprawnie i bez zbędnych trudności. Każdy z uczestników webinaru otrzyma certyfikat, dostęp do retransmisji oraz materiały dodatkowe.

Jest kilka sposobów na uniknięcie obowiązkowego KSeF. Przykład: uzyskanie statusu podatnika zagranicznego działającego w Polsce wyłącznie na podstawie rejestracji

Obowiązkowy model Krajowego Systemu e-Faktur nie będzie obowiązywał zagraniczne firmy działające jako podatnicy VAT na polskim rynku wyłącznie na podstawie rejestracji. Profesor Witold Modzelewski pyta dlaczego wprowadza się taki przywilej dla zagranicznych konkurentów polskich firm. Wskazuje ponadto kilka innych legalnych sposobów uniknięcia obowiązkowego KSeF, wynikających z projektu nowych przepisów.

REKLAMA