Ewidencja księgowa wynagrodzeń (cz. I)

Prawidłowe naliczenie wynagrodzeń, ich ewidencja oraz naliczenie i ewidencja składek na ubezpieczenie społeczne sprawia pracownikom służb finansowo-księgowych niemało kłopotów. Od 1 styczna 2005 r. doszedł nowy: kwalifikowanie wynagrodzeń oraz składek na ubezpieczenie społeczne do kosztów niestanowiących koszty uzyskania przychodów (pod datą naliczenia) oraz do kosztów uzyskania przychodów (pod datą zapłaty).

Księgi rachunkowe muszą bowiem wykazywać informacje w dotychczasowym zakresie oraz w zakresie umożliwiającym prawidłowe określenie podstawy opodatkowania. Pierwsze jest konsekwencją memoriałowego ujęcia zdarzeń gospodarczych, co wynika z ustawy o rachunkowości. Drugie wynika z przepisów prawa podatkowego: ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Równocześnie należy mieć na uwadze przepisy o ubezpieczeniach społecznych. Wszystkie te dane liczbowe muszą wynikać z prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych.

Księgi rachunkowe spełniają istotną funkcję: są nie tylko narzędziem prowadzenia działalności gospodarczej, ale są równocześnie podstawowym źródłem danych ekonomiczno-finansowych. Zawierają zgromadzone w porządku chronologicznym ważne informacje o rodzajach i wysokości obciążeń wyniku finansowego, m.in. o kosztach wynagrodzeń oraz wysokości składek na ubezpieczenia społeczne pokrywanych, w odpowiedniej części, przez zakład pracy.

Księgi dostarczają informacji o danych liczbowych w zakresie aktywów i pasywów, w tym: rozrachunków z tytułu wynagrodzeń, ubezpieczeń społecznych, podatku dochodowego od osób fizycznych oraz innych potrąceń z wynagrodzeń. Zachodzi więc konieczność zapewnienia wiarygodnych danych liczbowych, zgodności ksiąg rachunkowych z ustawą o rachunkowości i prawem podatkowym. Musimy zapewnić wewnętrzną zgodność urządzeń księgowych – niezależnie od sposobu i formy, w jakiej są one prowadzone – z innymi urządzeniami wykorzystywanymi np. do tworzenia list płac.

Ewidencjonowanie wynagrodzeń, potrąceń z wynagrodzeń oraz składek na ubezpieczenie społeczne pracowników i pracodawców jest obligatoryjną i stałą czynnością przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą. Realizowanie zadań przedsiębiorstwa wymaga nakładów pracy, co oczywiście związane jest z obowiązkiem ujęcia w księgach rachunkowych poniesionych kosztów wynagrodzeń (zawsze w kwotach brutto) oraz składek na ubezpieczenie społeczne. Prawidłowe wykazanie wartości liczbowych jest skomplikowane nawet z wykorzystaniem technik komputerowych. Jest pracochłonne na etapie organizowania ewidencji oraz uzgadniania danych liczbowych uzyskiwanych z różnych programów. Wiarygodność ksiąg rachunkowych i przydatność danych zapewnia prawidłowo zorganizowana i prowadzona ewidencja. Dobrze zorganizowana ewidencja usprawnia zarządzanie kosztami oraz aktywami finansowymi firmy. O prawidłowości i przydatności ewidencji w znacznej mierze stanowią konta analityczne.