Jak wybrać metodę rozliczania VAT
REKLAMA
SPIS TREŚCI
- Czym się kierować przy wyborze metody rozliczeń VAT - aspekty finansowe
PORADY PRAWNE
- Rozliczenie VAT metodą kasową - mały podatnik
- Rozliczanie VAT za okresy kwartalne - mały podatnik
- Rozliczanie VAT za okresy kwartalne podatników niebędących małymi podatnikami
- Deklaracje kwartalne
- Wybór metody kwartalnej
- Zaliczki na VAT
- Rozliczenie zaliczek za I kwartał po przejściu z metody miesięcznej na kwartalną
- Zaliczki w faktycznej wysokości
- Zawiadomienie o wpłacaniu zaliczek w faktycznej wysokości - wzór
- Rezygnacja z zaliczek w faktycznej wysokości
- Przykład wniosku o zaliczenie nadpłaty na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych
- Nadpłata zaliczek w VAT
- Zalety i wady kwartalnej metody rozliczania przez podatników nieposiadających statusu małego podatnika
Możliwe metody rozliczania VAT
Należy podkreślić, że korzyści dla jednostki z wyboru odpowiedniej metody w dużej mierze zależą też od dyscypliny panującej w jednostce oraz od jej ogólnej płynności. Te metody umożliwiają uniknięcie sytuacji, gdy jednostki muszą uregulować zobowiązania z tytułu VAT przed wpływem ze sprzedaży. W przypadku jednostek mających trudności z regulowaniem zobowiązań nie tylko wobec dostawców, ale także wobec innych wierzycieli, np. pracowników, wybór metody rozliczania VAT nie oznacza rozwiązania problemów.
W zależności od wielkości przedsiębiorstwo może dokonać wyboru spośród kilku metod.
Schemat 1. Metody rozliczania VAT
Rozliczanie VAT przez małych podatników
Podatnicy mający status małego podatnika mogą wybrać jedną z trzech metod rozliczania VAT. Na czym one polegają?
Od 1 stycznia 2009 r. limit obrotów uprawniający do korzystania ze statusu małego podatnika został podwyższony. Zmiana limitu wynika z dostosowania ustawy o VAT do zapisów znowelizowanej ustawy o rachunkowości. W rezultacie w 2009 r. status małego podatnika VAT przysługuje podmiotowi:
• u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą VAT) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro, tj. 4 053 000 zł według kursu średniego NBP z 1 października 2008 r. (do końca 2008 r. limit ten wynosił 800 000 euro),
• prowadzącemu przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzającemu funduszami inwestycyjnymi, będącemu agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu - jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 45 000 euro, tj. 152 000 zł (do końca 2008 r. limit ten wynosił 30 000 euro).
Tabela 1. Metody rozliczania VAT dla małych podatników
Metoda kasowa
Stosowanie metody kasowej oznacza zmianę terminu powstania obowiązku podatkowego, który nastąpi z dniem uregulowania należności. Wybór tej metody wymaga ścisłego planowania i kontrolowania wpływów ze sprzedaży oraz płatności za zobowiązania na przestrzeni kwartalnej. Przydatnym narzędziem planowania jest cykl konwersji gotówki.
Schemat 2. Cykl gotówkowy
W metodzie kasowej różnica między zapłatą zobowiązań i wpływem należności nie może być większa niż 90 dni w ramach jednego kwartału. Wtedy jednostka może terminowo regulować swoje zobowiązania wobec budżetu. Należy też pamiętać, że podatnik może odliczyć VAT naliczony w kwartale, w którym otrzymuje fakturę.
Wyznaczenie długości poszczególnych okresów cyklu konwersji gotówkowej powinno nastąpić za pomocą wskaźników obrotowości określonych w dniach.
Tabela 2. Wskaźniki obrotowości
Cykl konwersji gotówki = okres obrotu zapasami + okres obrotu należnościami - okres obrotu zobowiązaniami
Metoda kwartalna
W przypadku stosowania metody kwartalnej obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych. Istotą tej metody jest możliwość przesunięcia obowiązku zapłaty VAT. Dlatego jest ona korzystna dla jednostek, które wykazują nadwyżkę VAT należnego nad VAT naliczonym. Ponieważ jednostka nie ma prawa dowolnie zmieniać stosowanej metody rozliczenia, decyzję o metodzie kwartalnej powinna podjąć na postawie analizy kształtowania zobowiązań z tytułu VAT oraz wolumenu planowanych zakupów i sprzedaży.
Tabela 3. Możliwość stosowania metody kwartalnej
Wybór metody kwartalnej daje możliwość przesunięcia w czasie obowiązku podatkowego. Odpowiednie dostosowanie polityki kredytowania, tj. maksymalne skrócenie okresu uzyskania należności oraz wydłużenie okresu ściągania zobowiązań, pozwala na efektywne zarządzanie obrotem gotówkowym. Dlatego podstawowym narzędziem również przy stosowaniu metody kwartalnej jest określenie cyklu gotówkowego opisanego wcześniej.
Metoda miesięczna
Jest to metoda funkcjonująca na zasadach ogólnych. Nie oznacza to jednak, że jednostka nie powinna monitorować struktury wiekowej należności oraz okresu obrotów należnościami i zobowiązaniami. Ponieważ w przypadku tej metody płatność z tytułu VAT nastąpi co miesiąc, otrzymanie zapłaty za należności oraz regulowanie zobowiązań powinny być zharmonizowane.
Podsumowując, należy stwierdzić, że niezależnie od wybranej metody rozliczenia VAT jednostki powinny stosować różne narzędzia zarządzania obrotami gotówkowymi. Podstawą monitorowania płynności jest rachunek przepływów pieniężnych. Brak płynności na dłuższą metę doprowadzi do braku wypłacalności, co w ostateczności oznacza upadłość.
Rozliczanie VAT przez podatników niebędących małymi podatnikami
Nowelizowana ustawa o VAT od 1 stycznia 2009 r. wprowadziła możliwość składania deklaracji kwartalnych nie tylko dla małych podatników, ale również dla podatników niebędących małymi podatnikami. Oznacza to pewne ułatwienie dla większych jednostek. Zasady kwartalnego rozliczenia VAT przez małych podatników różnią się od zasad dotyczących dużych podatników.
Tabela 4. Metody rozliczania dla podatników niebędących małymi podatnikami
Schemat 3. Metoda kwartalna
W przypadku małych podatników rozliczanie kwartalne odbywa się na zasadach ogólnych z możliwością przesunięcia zapłaty zobowiązań podatkowych. W przypadku podatników niebędących małymi podatnikami rozliczanie kwartalne oznacza zaliczkowe regulowanie zobowiązań podatkowych za pierwszy i drugi miesiąc kwartału, wynikających z deklaracji podatkowej VAT złożonej za poprzedni kwartał.
Tabela 5. Zaliczkowa metoda kwartalna
Z tabeli wynika więc, że trudno znaleźć korzyści tej metody. Dlatego opłaca się ona tylko tym jednostkom, u których regularnie powstają zobowiązania z tytułu VAT.
Podstawa prawna:
• art. 2 pkt 25, art. 21, art. 86 ust. 16, art. 99 i 103 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1320,
• art. 9 ustawy z 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. Nr 209, poz. 1320.
• art. 73 § 2 pkt 4, art. 76, art. 77 § 1 pkt 7 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1320
Gyöngyvér Takáts
specjalista ds. rachunkowości
Źródło: Biuletyn Rachunkowości
Wybór metody kasowej
Korzystanie przez podatnika VAT z kasowej metody rozliczania VAT wymaga terminowego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o wyborze tej metody. Mały podatnik może stosować tę metodę, pod warunkiem że do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który będzie stosowana metoda kasowa, pisemnie zawiadomi o tym naczelnika urzędu skarbowego (art. 21 ust. 1 ustawy).
Zawiadomienie o wyborze metody kasowej nie wymaga od podatnika napisania odrębnego pisma.
Wyboru metody kasowej podatnik dokonuje bowiem na druku VAT-R(8), zaznaczając w poz. 38 formularza kwadrat 1:
oraz zaznaczając kwadrat poz. 50 w dziale informacji dotyczących składania deklaracji:
Moment powstania obowiązku podatkowego
Dla małego podatnika, który wybrał kasową metodę rozliczania podatku, art. 21 ustawy o VAT określa szczególny moment powstania obowiązku podatkowego. Przy stosowaniu tej metody obowiązek podatkowy powstaje z dniem uregulowania całości lub części należności, jednak nie później niż 90. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.
Prawo do odliczenia VAT naliczonego
Z kolei prawo do odliczenia podatku naliczonego zawartego w cenach zakupionych towarów i usług podatnik ten nabywa, jeżeli:
• uregulował całą należność, która wynika z faktury otrzymanej od kontrahenta,
• dokonał zapłaty podatku, który wynika z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot określonych w decyzjach, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz w art. 34 ustawy o VAT.
Odliczenie podatku naliczonego nie może nastąpić wcześniej niż z dniem otrzymania faktury lub dokumentu celnego. Dlatego podatnik rozliczający VAT metodą kasową może odliczyć VAT naliczony w rozliczeniu za kwartał, w którym otrzyma fakturę zakupową i ureguluje całą należność wykazaną na tej fakturze.
Rezygnacja ze stosowania metody kasowej
Dokonując wyboru metody kasowej, podatnik zobowiązuje się do stosowania tej metody przez okres co najmniej 12 miesięcy. Oznacza to, że podatnik może zrezygnować ze stosowania metody kasowej, ale nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy, w których rozliczał się tą metodą.
Rezygnacja ze stosowania metody kasowej wymaga pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego. Jest ona skuteczna, gdy podatnik złoży zawiadomienie o rezygnacji w terminie do końca kwartału, w którym stosował metodę kasową. Zawiadomienie to podatnik składa na formularzu VAT-R.
Utrata prawa do stosowania metody kasowej
Mały podatnik może utracić prawo do stosowania metody kasowej. Powodem jest utrata statusu małego podatnika. Jeżeli mały podatnik przekroczy określony na dany rok limit obrotów (limity na 2009 r. patrz str. 33), to traci prawo do rozliczania podatku metodą kasową. Po przekroczeniu limitu obrotów uprawniających do korzystania ze statusu małego podatnika VAT podatnik ma prawo zastosować metodę kasową po raz ostatni za kwartał, w którym przekroczył ten limit. Natomiast począwszy od rozliczenia za miesiąc następujący po tym kwartale, w którym przekroczył kwotę limitu, podatnik ma obowiązek stosować zasady ogólne rozliczenia VAT. O utracie prawa do stosowania metody kasowej podatnik powinien zawiadomić urząd skarbowy, składając zgłoszenie aktualizacyjne VAT-R (poz. 38 pkt 2 i poz. 39 lub 41).
W 2009 r. limit obrotów uprawniający do korzystania ze statusu małego podatnika VAT został podwyższony. Dlatego ustawodawca przewidział możliwość zachowania prawa do stosowania metody kasowej przez podatników, którzy przekroczyli limit na 2008 r. w kwocie 3 014 000 zł i jednocześnie nie przekroczyli podwyższonego limitu 4 053 000 zł. Taka sytuacja ma miejsce, gdy obrót podatnika jest następujący (patrz wzór):
3 014 000 zł < obrót brutto podatnika d 4 053 000 zł
Możliwość stosowania metosy kasowej w takiej sytuacji przewiduje art. 9 ustawy z 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 209, poz. 1320). Jednak aby podatnik mógł nadal stosować metodę kasową w 2009 r., musiał złożyć pisemne zawiadomienie naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie do 31 grudnia 2008 r. (na formularzu VAT-R).
Zalety i wady wynikające z wyboru kasowej metody rozliczania VAT
Zalety:
+
przesunięcie momentu powstania obowiązku podatkowego do dnia otrzymania należności (jednak nie dłużej niż do 90. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi,
+
częściowe odroczenie terminu zapłaty zobowiązania podatkowego do urzędu skarbowego, dzięki czemu środki pieniężne dłużej pozostają do dyspozycji firmy.
Wady:
-
w przypadku utraty płynności finansowej przez podatnika nie będzie on mógł odliczać VAT naliczonego zawartego w niezapłaconych fakturach zakupu,
-
konieczność monitorowania płatności z tytułu należności i zobowiązań pod kątem terminu rozliczenia VAT.
Podstawa prawna:
• art. 2 pkt 25, art. 21, art. 86 ust. 16, art. 99, art. 103 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1320
• art. 9 ustawy z 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. Nr 209, poz. 1320
• art. 73 § 2 pkt 4, art. 76, art. 77 § 1 pkt 7 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1320
Aneta Szwęch
konsultant podatkowy
Źródło: Monitor Księgowego
Stosowanie metody rozliczeń kwartalnych
Podatnik, który posiada status małego podatnika, może wybrać możliwość składania deklaracji VAT za okresy kwartalne, nie wybierając jednocześnie metody kasowej. Wybór rozliczeń kwartalnych nie będzie modyfikował zasad powstawania obowiązku podatkowego oraz odliczania VAT naliczonego, co ma miejsce w przypadku wyboru kasowej metody rozliczania VAT. Jeżeli mały podatnik zadecyduje wyłącznie o stosowaniu metody kwartalnego rozliczania VAT, to będzie miał obowiązek zapłaty VAT należnego oraz prawo do odliczania VAT naliczonego na zasadach ogólnych.
Wybór tej metody rozliczania VAT skutkuje składaniem deklaracji VAT raz na kwartał. Deklaracja VAT składana jest wówczas za okresy kwartalne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale. W tym samym terminie płacone jest również zobowiązanie podatkowe wynikające z deklaracji.
Zaletą wyboru tej metody, w porównaniu z rozliczeniem miesięcznym VAT, jest przesunięcie obowiązku zapłaty VAT. Ten sposób rozliczania podatku nie powoduje obniżenia zobowiązania podatkowego w VAT, ale przesuwa termin jego zapłaty. Metoda ta nie jest jednak korzystna dla podatników, którzy nie płacą VAT, tj. tych podatników, którzy wykazują nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym i występują o zwrot VAT. W ich przypadku stosowanie kwartalnej metody rozliczania VAT będzie powodowało wydłużenie procedury uzyskania zwrotu bezpośredniego.
Wybór kwartalnych deklaracji
Aby mały podatnik mógł korzystać z rozliczania VAT za okresy kwartalne, musi dokonać terminowego, pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego. Dotychczas podatnik, który w związku z posiadaniem statusu małego podatnika zdecydował o stosowaniu kwartalnego rozliczania VAT, musiał złożyć zawiadomienie do naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca kwartału poprzedzającego kwartał, za który po raz pierwszy rozliczał się na podstawie kwartalnej deklaracji podatkowej. Od 1 stycznia 2009 r. termin złożenia tego zawiadomienia uległ wydłużeniu (art. 99 ust. 3 ustawy). Podatnik o wyborze tej metody powinien pisemnie powiadomić naczelnika urzędu skarbowego najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie po raz pierwszy złożona kwartalna deklaracja podatkowa (terminy zawiadamiania urzędu skarbowego o wyborze metody kwartalnej przedstawia tabela).
Podatnik, który rozpoczyna wykonywanie czynności opodatkowanych w trakcie roku podatkowego, powinien złożyć zawiadomienie w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczął wykonywanie tych czynności.
Tabela. Terminy wyboru metody kwartalnej w 2009 r.
Wyboru metody kwartalnej podatnik dokonuje na druku VAT-R(8), zaznaczając w poz. 43 kwadrat 1:
oraz zaznaczając kwadrat poz. 50 w dziale informacji dotyczących składania deklaracji:
Rezygnacja z metody kwartalnej
Podatnik, który będzie chciał zrezygnować ze stosowania kwartalnego sposobu rozliczania VAT, będzie mógł to uczynić dopiero po upływie 4 kwartałów, w których rozliczał podatek za okresy kwartalne. Od 2009 r. rezygnacja ze stosowania tej metody i powrót do składania deklaracji VAT za okresy miesięczne wymaga pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego (na formularzu VAT-R). Zawiadomienie o rezygnacji z metody kwartalnej podatnik powinien złożyć w terminie do dnia złożenia deklaracji podatkowej za pierwszy miesięczny okres rozliczeniowy, jednak nie później niż z dniem upływu terminu złożenia tej deklaracji, np. gdy podatnik zamierza zrezygnować z metody kwartalnej od kwietnia 2009 r., powinien zawiadomić o tym naczelnika urzędu skarbowego na formularzu VAT-R najpóźniej w terminie złożenia deklaracji za kwiecień, ale nie później niż 25 maja 2009 r. (terminy rezygnacji z metody kwartalnej w 2009 r. przedstawia tabela).
Tabela. Terminy rezygnacji z metody kwartalnej w 2009 r.
Utrata prawa do stosowania metody kwartalnej
Podatnik może utracić prawo do kwartalnego rozliczania VAT według zasad przysługujących małemu podatnikowi z powodu przekroczenia limitu obrotów określonych w art. 2 pkt 25 ustawy. Od 1 stycznia 2009 r., pomimo utraty statusu małego podatnika, podatnik może nadal rozliczać VAT kwartalnie. W 2009 r. z formy rozliczeń kwartalnych może bowiem skorzystać każdy podatnik. Różnica polega na tym, że podatnik ma obowiązek kwartalnego rozliczania VAT na zasadach przewidzianych dla podatników niebędących małymi podatnikami (zasady rozliczeń VAT za okresy kwartalne przez podatników niebędących małymi podatnikami zostały opisane na str. 39). Podatnicy niebędący małymi podatnikami, którzy składają kwartalne deklaracje, mają obowiązek wpłaty miesięcznych zaliczek na VAT, począwszy od miesiąca następującego po kwartale, w którym przekroczą limit obrotów powodujący utratę statusu małego podatnika. Mały podatnik, który korzystał z metody kwartalnej, po utracie prawa do stosowania tej metody powinien złożyć zgłoszenie aktualizacyjne VAT-R i wybrać dogodną dla siebie metodę rozliczeń VAT (miesięczną lub kwartalną).
Zalety i wady kwartalnej metody rozliczania VAT
Zalety:
+
częściowe odroczenie terminu zapłaty zobowiązania podatkowego do urzędu skarbowego.
Wady:
-
metoda ta jest niekorzystna dla tych podatników VAT, u których okresowo, sezonowo bądź systematycznie występuje nadwyżka podatku naliczonego nad należnym, a podatnik występuje o zwrot bezpośredni VAT.
Podstawa prawna:
• art. 2 pkt 25, art. 21, art. 86 ust. 16, art. 99, art. 103 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1320
• art. 9 ustawy z 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. Nr 209, poz. 1320
• art. 73 § 2 pkt 4, art. 76, art. 77 § 1 pkt 7 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1320
Aneta Szwęch
konsultant podatkowy
Źródło: Monitor Księgowego
Deklaracje kwartalne
Podatnicy, którzy nie posiadają statusu małego podatnika, ale mają zamiar rozliczać VAT kwartalnie, mogą składać deklaracje za okresy kwartalne, tj. w terminie do 25. dnia miesiąca po zakończeniu kwartału. W tym terminie są też zobowiązani do zapłaty VAT, który wynika ze złożonej deklaracji. Rozliczeniu temu będzie służył formularz VAT-7D.
Wybór metody kwartalnej
O wyborze metody kwartalnej podatnik powinien pisemnie powiadomić naczelnika urzędu skarbowego. Zawiadomienie na druku VAT-R podatnik powinien złożyć najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie po raz pierwszy złożona kwartalna deklaracja podatkowa, czyli np. do 25 lutego 2009 r. w przypadku wyboru metody kwartalnej od I kwartału 2009 r. Podatnicy rozpoczynający wykonywanie czynności opodatkowanych w trakcie roku podatkowego powinni złożyć zawiadomienie na druku VAT-R o wyborze tej metody rozliczania podatku w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczęli wykonywanie tych czynności, czyli np. rozpoczynając działalność opodatkowaną VAT w lutym 2009 r., powinni dokonać zawiadomienia o wyborze metody kwartalnej do 25 marca 2009 r.
Wyboru metody kwartalnej duży podatnik VAT dokonuje na druku VAT-R(8), zaznaczając w poz. 43 kwadrat 1:
oraz zaznaczając kwadrat poz. 51 w dziale informacji dotyczących składania deklaracji:
Zaliczki na VAT
W odróżnieniu od małych podatników rozliczających się kwartalnie duzi podatnicy VAT rozliczający się kwartalnie mają obowiązek wpłacania zaliczek za pierwszy i drugi miesiąc kwartału.
Zaliczki na VAT za pierwszy i drugi miesiąc kwartału wynoszą 1/3 kwoty należnego VAT wynikającej z deklaracji podatkowej VAT złożonej za poprzedni kwartał (art. 103 ust. 2a ustawy). Zaliczkę miesięczną na VAT podatnicy są zobowiązani wpłacać w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym z kolejnych miesięcy, za które jest wpłacana zaliczka.
Jeżeli w rozliczeniu za poprzedni kwartał u podatnika wystąpi zerowe zobowiązanie podatkowe lub nadwyżka podatku naliczonego nad należnym, to nie powstaje obowiązek wpłacania zaliczek na podatek za rozliczany kwartał.
Rozliczenie zaliczek za I kwartał po przejściu z metody miesięcznej na kwartalną
Podatnik, który zdecydował się na kwartalne rozliczenie VAT, natomiast wcześniej rozliczał VAT za okresy miesięczne, zaliczki za pierwszy i drugi miesiąc pierwszego kwartału rozlicza na podstawie danych z ostatniego kwartału, w którym rozliczał się miesięcznie (art. 103 ust. 2e ustawy).
Podatnik ten w pierwszym kwartale, za który będzie się rozliczać za okresy kwartalne na podstawie deklaracji VAT-7D, zaliczki za pierwszy i drugi miesiąc rozliczanego kwartału wpłaci w następujący sposób:
• za pierwszy miesiąc tego kwartału - w wysokości należnego zobowiązania podatkowego za pierwszy miesiąc ostatniego kwartału, w którym rozliczał się za okresy miesięczne (np. gdy podatnik wybierze rozliczenie kwartalne od I kwartału 2009 r., pierwszą zaliczkę zapłaci w wysokości podatku należnego za październik 2008 r.),
• za drugi miesiąc tego kwartału - w wysokości należnego zobowiązania podatkowego za drugi miesiąc ostatniego kwartału, w którym rozliczał się za okresy miesięczne (np. gdy podatnik wybierze rozliczenie kwartalne od I kwartału 2009 r., zaliczkę za drugi miesiąc I kwartału zapłaci w wysokości podatku należnego za listopad 2008 r.).
Jeżeli w rozliczeniu za ostatni kwartał, w którym podatnik rozliczał się miesięcznie, wystąpi zerowe zobowiązanie podatkowe lub nadwyżka podatku naliczonego nad należnym, to nie powstaje obowiązek wpłacania zaliczek na podatek za rozliczany kwartał.
Zaliczki w faktycznej wysokości
Dla podatnika nie zawsze korzystne jest odprowadzanie zaliczek na podatek na podstawie kwot podatku należnego odprowadzonych za poprzedni kwartał. Korzystniejsze może być odprowadzanie zaliczek na podatek w wysokości faktycznego zobowiązania podatkowego za dany miesiąc.
Przepisy znowelizowanej ustawy o VAT wprowadzają taką możliwość, tzn. umożliwiają podatnikowi wpłacanie zaliczek w wysokości faktycznego rozliczenia. Pozwoli to uniknąć nadpłat w sytuacji znacznych rozbieżności w wysokości zobowiązań podatkowych w poszczególnych kwartałach. Takie uprawnienie wynika z art. 103 ust. 2f ustawy. Podatnik może wpłacać zaliczki na podatek w wysokości faktycznego rozliczenia za miesiąc, za który wpłacana jest zaliczka. Warunkiem jest pisemne zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego. Należy je złożyć najpóźniej z chwilą wpłaty zaliczki za pierwszy miesiąc pierwszego kwartału, od którego zaliczki będą ustalane w wysokości faktycznego rozliczenia, jednak nie później niż z upływem terminu do jej zapłaty.
Zawiadomienie o wpłacaniu zaliczek w faktycznej wysokości - wzór
Rezygnacja z zaliczek w faktycznej wysokości
Podatnik będzie mógł zrezygnować z obliczania zaliczek w wysokości faktycznego rozliczenia nie wcześniej niż po upływie dwóch kwartałów (art. 103 ust. 2g ustawy). Rezygnacja z tej metody nie wymaga już złożenia zawiadomienia do naczelnika urzędu skarbowego. Za rezygnację z metody obliczania wysokości zaliczek w wysokości faktycznego rozliczenia jest uznawane wpłacenie zaliczki za pierwszy miesiąc kwartału w wysokości 1/3 kwoty należnego zobowiązania podatkowego wynikającej z deklaracji podatkowej złożonej za poprzedni kwartał.
Przykład wniosku o zaliczenie nadpłaty na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych
Nadpłata zaliczek w VAT
W praktyce rozliczania VAT metodą kwartalną przez tzw. dużych podatników VAT może wystąpić sytuacja, w której suma zaliczek wpłaconych za pierwszy i drugi miesiąc kwartału przekroczy kwotę zobowiązania podatkowego, wynikającą z deklaracji VAT-7D za dany kwartał. W takim przypadku istnieje kilka możliwości rozdysponowania nadpłaty. Może ona zostać z urzędu zaliczona przez pracownika skarbowego na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami lub na bieżące zobowiązania podatkowe (art. 76 § 1 Ordynacji podatkowej). Podatnik może również zadecydować o zaliczeniu nadpłaty na poczet przyszłych zobowiązań (poz. 60 deklaracji VAT-7D). Wówczas do składanej deklaracji powinien załączyć wniosek w tej sprawie (wzór wniosku - str. 42).
Natomiast w przypadku braku zaległości podatkowych oraz bieżących zobowiązań, jeśli podatnik nie zadeklaruje zaliczenia nadpłaty na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych, podlega ona z urzędu zwrotowi na rachunek bankowy podatnika. Nadpłata powstanie z dniem złożenia deklaracji kwartalnej dla podatku od towarów i usług i powinna zostać zwrócona w terminie 30 dni, licząc od tego dnia. Wynika to z art. 73 § 2 pkt 4 i art. 77 § 1 pkt 7 Ordynacji podatkowej.
Zalety i wady kwartalnej metody rozliczania przez podatników nieposiadających statusu małego podatnika
Zalety:
+
brak potrzeby comiesięcznego sporządzania i składania deklaracji VAT, oszczędność czasu,
+
elastyczność metody; jeżeli wysokość zaliczek na VAT za pierwszy i drugi miesiąc kwartału, wyliczona na podstawie kwoty zobowiązania podatkowego za poprzedni kwartał, będzie przekraczać faktyczną wysokość zobowiązania zaliczkowego za dany miesiąc - podatnik może wpłacać miesięczne zaliczki w wysokości faktycznego rozliczenia (i odwrotnie).
Wady:
-
metoda ta nie da oczekiwanych korzyści podatkowych w przypadku trwałego spadku sprzedaży (np. zmiana koniunktury na rynku). Wynika to z faktu, że zaliczki na podatek zasadniczo są ustalane na bazie kwartału poprzedzającego rozliczany kwartał.
III. Rozliczanie VAT na ogólnych zasadach
Jeżeli podatnik nie zdecyduje się na żadną z wcześniej wymienionych metod rozliczania VAT i nie złoży zawiadomienia do urzędu skarbowego o składaniu deklaracji VAT za okresy kwartalne, z mocy prawa rozlicza podatek na zasadach ogólnych, na podstawie miesięcznej deklaracji VAT. Jest to podstawowa metoda rozliczania VAT, dotychczas najczęściej stosowana. Konsekwencją stosowania tej metody jest obowiązek składania deklaracji w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu oraz opłacanie w tych samych terminach zobowiązania podatkowego, które wynika z rozliczenia.
Najczęściej o przesłankach wyboru miesięcznego ustalania zobowiązania w VAT decyduje:
• systematyczność, regularność rozliczenia (zwłaszcza przy większej ilości dokumentów), która wynika z konieczności dokonania rozliczenia VAT w stosunkowo niewielkim przedziale czasowym,
• zapobieżenie kumulacji zobowiązania podatkowego (w porównaniu z metodą kwartalną).
Przed podjęciem decyzji o stosowaniu danej metody rozliczania VAT należy mieć na uwadze, że u podstaw wyboru metody leżą przede wszystkim priorytety określone przez podatnika. Miesięczne rozliczanie VAT nie musi się okazać gorsze od rozliczenia kwartalnego (i odwrotnie). Podatek ostatecznie i tak trzeba zapłacić, ale poprzez wybór metody (miesięcznej lub kwartalnej) można wpływać na przedłużenie terminu zapłaty VAT (metoda kwartalna) lub uzależnić rozliczenie VAT od otrzymania/dokonania zapłaty za faktury (metoda kasowa).
Podstawa prawna:
• art. 2 pkt 25, art. 21, art. 86 ust. 16, art. 99, art. 103 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1320
• art. 9 ustawy z 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. Nr 209, poz. 1320
• art. 73 § 2 pkt 4, art. 76, art. 77 § 1 pkt 7 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1320
Aneta Szwęch
konsultant podatkowy
Źródło: Monitor Księgowego
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat