REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czek gotówkowy i rozrachunkowy w obrocie gospodarczym

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Rozrachunki: Mimo że po wprowadzeniu pieniądza elektronicznego znaczenie czeków zmalało, nadal są one stosowane w obrocie gospodarczym jako pewna forma płatności. W związku z tym warto wiedzieć, jakie są rodzaje czeków w obrocie, czym się charakteryzują i jak z nimi postępować, by nie narazić się na szkodę.
Praktycznie każdy z nas miał kiedyś do czynienia z czekiem. Jeśli nawet nie jesteśmy posiadaczami konta bankowego z wydaną do niego książeczką czekową, to jest wielce prawdopodobne, że kiedyś otrzymamy czek jako formę zapłaty. Czy zatem warto decydować się na przyjęcie czeku, czy jednak lepiej poprosić o wypłatę w gotówce lub przelew na rachunek bankowy?
Czek jest papierem wartościowym. Zawiera on skierowane do banku, bezwarunkowe polecenie wypłaty określonej sumy pieniężnej osobie wymienionej na czeku lub okazicielowi (czyli każdorazowemu posiadaczowi czeku). Wypłata pieniędzy następuję z rachunku bankowego wystawcy czeku. Aby można było posługiwać się czekami, trzeba zatem najpierw założyć odpowiednie konto w banku.
Zasady stosowania czeków, ich formy i treść reguluje ustawa z 28 kwietnia 1936 r. – Prawo czekowe oraz ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe.
W obrocie występują przede wszystkim dwa rodzaje czeków: gotówkowe i rozrachunkowe.
Zgodnie z art. 63b ust. 1 ustawy – Prawo bankowe czek gotówkowy stanowi dyspozycję wystawcy czeku udzieloną trasatowi obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony, oraz wypłaty tej kwoty okazicielowi czeku lub osobie wskazanej na czeku. Czek gotówkowy może być przedstawiony do zapłaty bezpośrednio u trasata albo w innym banku.
Czek rozrachunkowy natomiast (art. 63e ust. 1 ustawy – Prawo bankowe) stanowi dyspozycję wystawcy czeku udzieloną trasatowi do obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony, oraz uznania tą kwotą rachunku posiadacza czeku. Na wniosek wystawcy czeku bank może potwierdzić czek rozrachunkowy, rezerwując jednocześnie na rachunku wystawcy odpowiedni fundusz na pokrycie czeku.
Jak widać, z obrotem czekami jest związanych kilka „fachowych” pojęć. Wystawca to osoba fizyczna lub prawna, która wystawiła czek. Trasat to bank, który jest zobligowany do zapłaty kwoty wymienionej na czeku. Natomiast remitent to osoba, na którą czek został wystawiony.
Uczestnicząc w obrocie czekowym warto pamiętać o kilku ważnych sprawach. Po pierwsze, otrzymując czek warto się upewnić, czy podpis wystawcy czeku jest zgodny z kartą wzoru podpisów złożoną w banku. W przypadku niezgodności bank może odmówić realizacji czeku. Po drugie, otrzymując czek gotówkowy firmowy należy spytać jego wystawcę, gdzie znajduje się oddział banku firmy, ponieważ tylko w tym oddziale będzie można zrealizować czek (przykład). Ta zasada nie obowiązuje w przypadku otrzymania czeku potwierdzonego, który można zrealizować w innym banku.
Przykład
Firma X z Gdańska otrzymała czek wystawiony przez prezesa firmy Y (odbiorcy towarów z Torunia). Czek ten nie był potwierdzony. Okazało się, że aby zrealizować czek, przedstawiciel firmy X będzie musiał jechać aż do Torunia, gdyż tam znajduje się odział banku firmy Y.
Wystawiony czek musi mieć odpowiednią treść i musi zawierać określone elementy. Kwestię tę reguluje art. 1 ustawy – Prawo czekowe.
Zgodnie z tym przepisem czek musi zawierać:
• nazwę „czek” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono,
• polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej,
• nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata),
• oznaczenie miejsca płatności,
• oznaczenie daty i miejsca wystawienia czeku,
• podpis wystawcy czeku.
Czek może także zawierać oznaczenie osoby uprawnionej do odbioru określonej kwoty (remitenta).
Czek, który nie zawiera wymaganych elementów lub posiada tylko podpis wystawcy, określa się mianem czeku in blanco. Czek taki służy głównie celom gwarancyjnym i budowaniu wzajemnego zaufania między kontrahentami. Należy mieć na uwadze, że z wystawieniem czeku in blanco wiąże się ryzyko. W momencie gdy trafi on w niepowołane ręce, może doprowadzić do „wyczyszczenia” konta wystawcy.
Inna ważna klasyfikacja czeków dzieli je na czeki:
imienne – na których znajduje się nazwisko (ewentualnie inne dane) osoby uprawnionej do odbioru pieniędzy,
na okaziciela – na tego typu czeku nie ma informacji, komu ma być wypłacona dana kwota; w tym przypadku istnieje ryzyko, że w przypadku zgubienia czeku ktoś niepowołany wypłaci z konta pieniądze,
na zlecenie – jest to czek imienny z dodaniem zastrzeżenia „na zlecenie”; czek taki jest przenoszony przez indos, na mocy którego uprawnienia do jego realizacji przechodzą na inną osobę.
Czek, wystawiony i płatny w tym samym kraju, powinien być przedstawiony do zapłaty w ciągu dziesięciu dni od daty wystawienia. Czek, wystawiony w innym kraju niż ten, w którym jest płatny, powinien być przedstawiony w ciągu bądź to dwudziestu, bądź to siedemdziesięciu dni, zależnie od tego, czy miejsce wystawienia i miejsce płatności znajdują się w tej samej czy w różnych częściach świata.
Aby była możliwość realizacji czeku, na rachunku bankowym, do którego czek jest wystawiony, musi być zapewniona odpowiednia wysokość środków pieniężnych. W przypadku gdy w momencie realizacji czeku przez remitenta nie będzie wystarczających środków na rachunku, odpowiedzialność cywilna i karna spoczywa nie na banku, lecz na wystawcy czeku. W takim przypadku remitent może wystąpić o uregulowanie należności do wystawcy, indosantów albo poręczycieli.
Łukasz Kusak
odpowiadamy na pytania:
www.infor.pl/pytaniasfk
Podstawy prawne
•  ustawa z 28 kwietnia 1936 r. – Prawo czekowe – Dz.U. Nr 37, poz. 283; ost.zm. Dz.U. z 1997 r. Nr 88, poz. 554
•  ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe – Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 85, poz. 727


Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Serwis Finansowo-Księgowy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

REKLAMA

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

Akcja jak z filmu! Polskie służby rozbiły gang od kontrabandy za 31 milionów

Akcja dosłownie jak z filmu – zatrzymania w kilku województwach, przeszukania, graniczny pościg i papierosy warte fortunę. Gang działał w Polsce, Czechach, Słowacji i Wielkiej Brytanii. Wpadło już 29 osób, a służby przejęły blisko 5 mln sztuk nielegalnych papierosów. Śledztwo nabiera tempa – są kolejne tropy.

Jak uzyskać dofinansowanie z urzędu pracy do zatrudnienia pracownika - zasady w 2025 roku

Zatrudnienie pracownika przeważnie wiążę się z dużymi kosztami. Trudno się dziwić, że przedsiębiorcy szukają oszczędności i szukają rozwiązań, aby móc zapłacić jak najmniej. Istnieją różne formy wsparcia przedsiębiorców, np. dofinansowanie na zatrudnienie pracownika z Urzędu Pracy. Jak wygląda proces ubiegania się o takie dofinansowanie? Poniżej opiszę kilka możliwych dofinansowań, o które może się starać przedsiębiorca.

KSeF już za rogiem. Tysiące firm nieprzygotowanych – cyfrowe wykluczenie może kosztować fortunę

Cyfrowy obowiązek, który może zaskoczyć wielu przedsiębiorców – od 2026 r. e-fakturowanie stanie się przymusem. Problem? Rząd uznał, że „wykluczenie cyfrowe” dotyczy wyłącznie najmniejszych firm. W praktyce zagrożeni są także starsi przedsiębiorcy, mikrofirmy bez dostępu do IT, a nawet ci, którzy nie mają stabilnego internetu. Brak przygotowania oznacza paraliż działalności, karne odsetki i utratę klientów. Czas ucieka – a system nie wybacza błędów.

REKLAMA

ZUS: Przedsiębiorcy z niepełnosprawnościami z niższą roczną składką zdrowotną. Trzeba spełnić 4 warunki

Przedsiębiorcy, którzy mają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego wyjaśnia jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej ulgi.

Prawa autorskie do treści biznesowych publikowanych w social mediach. Kiedy można legalnie wykorzystać zdjęcie lub wideo? Co każda firma wiedzieć powinna

W erze cyfrowej, gdzie granice między komunikacją osobistą a firmową coraz bardziej się zacierają, prawa autorskie w social mediach stają się kluczową kwestią dla każdego biznesu. Generowanie własności intelektualnej przestało być domeną wyłącznie branż kreatywnych — dziś dotyczy praktycznie każdej firmy, która promuje swoje produkty lub usługi w internecie.

REKLAMA