REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czek gotówkowy i rozrachunkowy w obrocie gospodarczym

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Rozrachunki: Mimo że po wprowadzeniu pieniądza elektronicznego znaczenie czeków zmalało, nadal są one stosowane w obrocie gospodarczym jako pewna forma płatności. W związku z tym warto wiedzieć, jakie są rodzaje czeków w obrocie, czym się charakteryzują i jak z nimi postępować, by nie narazić się na szkodę.
Praktycznie każdy z nas miał kiedyś do czynienia z czekiem. Jeśli nawet nie jesteśmy posiadaczami konta bankowego z wydaną do niego książeczką czekową, to jest wielce prawdopodobne, że kiedyś otrzymamy czek jako formę zapłaty. Czy zatem warto decydować się na przyjęcie czeku, czy jednak lepiej poprosić o wypłatę w gotówce lub przelew na rachunek bankowy?
Czek jest papierem wartościowym. Zawiera on skierowane do banku, bezwarunkowe polecenie wypłaty określonej sumy pieniężnej osobie wymienionej na czeku lub okazicielowi (czyli każdorazowemu posiadaczowi czeku). Wypłata pieniędzy następuję z rachunku bankowego wystawcy czeku. Aby można było posługiwać się czekami, trzeba zatem najpierw założyć odpowiednie konto w banku.
Zasady stosowania czeków, ich formy i treść reguluje ustawa z 28 kwietnia 1936 r. – Prawo czekowe oraz ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe.
W obrocie występują przede wszystkim dwa rodzaje czeków: gotówkowe i rozrachunkowe.
Zgodnie z art. 63b ust. 1 ustawy – Prawo bankowe czek gotówkowy stanowi dyspozycję wystawcy czeku udzieloną trasatowi obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony, oraz wypłaty tej kwoty okazicielowi czeku lub osobie wskazanej na czeku. Czek gotówkowy może być przedstawiony do zapłaty bezpośrednio u trasata albo w innym banku.
Czek rozrachunkowy natomiast (art. 63e ust. 1 ustawy – Prawo bankowe) stanowi dyspozycję wystawcy czeku udzieloną trasatowi do obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony, oraz uznania tą kwotą rachunku posiadacza czeku. Na wniosek wystawcy czeku bank może potwierdzić czek rozrachunkowy, rezerwując jednocześnie na rachunku wystawcy odpowiedni fundusz na pokrycie czeku.
Jak widać, z obrotem czekami jest związanych kilka „fachowych” pojęć. Wystawca to osoba fizyczna lub prawna, która wystawiła czek. Trasat to bank, który jest zobligowany do zapłaty kwoty wymienionej na czeku. Natomiast remitent to osoba, na którą czek został wystawiony.
Uczestnicząc w obrocie czekowym warto pamiętać o kilku ważnych sprawach. Po pierwsze, otrzymując czek warto się upewnić, czy podpis wystawcy czeku jest zgodny z kartą wzoru podpisów złożoną w banku. W przypadku niezgodności bank może odmówić realizacji czeku. Po drugie, otrzymując czek gotówkowy firmowy należy spytać jego wystawcę, gdzie znajduje się oddział banku firmy, ponieważ tylko w tym oddziale będzie można zrealizować czek (przykład). Ta zasada nie obowiązuje w przypadku otrzymania czeku potwierdzonego, który można zrealizować w innym banku.
Przykład
Firma X z Gdańska otrzymała czek wystawiony przez prezesa firmy Y (odbiorcy towarów z Torunia). Czek ten nie był potwierdzony. Okazało się, że aby zrealizować czek, przedstawiciel firmy X będzie musiał jechać aż do Torunia, gdyż tam znajduje się odział banku firmy Y.
Wystawiony czek musi mieć odpowiednią treść i musi zawierać określone elementy. Kwestię tę reguluje art. 1 ustawy – Prawo czekowe.
Zgodnie z tym przepisem czek musi zawierać:
• nazwę „czek” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono,
• polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej,
• nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata),
• oznaczenie miejsca płatności,
• oznaczenie daty i miejsca wystawienia czeku,
• podpis wystawcy czeku.
Czek może także zawierać oznaczenie osoby uprawnionej do odbioru określonej kwoty (remitenta).
Czek, który nie zawiera wymaganych elementów lub posiada tylko podpis wystawcy, określa się mianem czeku in blanco. Czek taki służy głównie celom gwarancyjnym i budowaniu wzajemnego zaufania między kontrahentami. Należy mieć na uwadze, że z wystawieniem czeku in blanco wiąże się ryzyko. W momencie gdy trafi on w niepowołane ręce, może doprowadzić do „wyczyszczenia” konta wystawcy.
Inna ważna klasyfikacja czeków dzieli je na czeki:
imienne – na których znajduje się nazwisko (ewentualnie inne dane) osoby uprawnionej do odbioru pieniędzy,
na okaziciela – na tego typu czeku nie ma informacji, komu ma być wypłacona dana kwota; w tym przypadku istnieje ryzyko, że w przypadku zgubienia czeku ktoś niepowołany wypłaci z konta pieniądze,
na zlecenie – jest to czek imienny z dodaniem zastrzeżenia „na zlecenie”; czek taki jest przenoszony przez indos, na mocy którego uprawnienia do jego realizacji przechodzą na inną osobę.
Czek, wystawiony i płatny w tym samym kraju, powinien być przedstawiony do zapłaty w ciągu dziesięciu dni od daty wystawienia. Czek, wystawiony w innym kraju niż ten, w którym jest płatny, powinien być przedstawiony w ciągu bądź to dwudziestu, bądź to siedemdziesięciu dni, zależnie od tego, czy miejsce wystawienia i miejsce płatności znajdują się w tej samej czy w różnych częściach świata.
Aby była możliwość realizacji czeku, na rachunku bankowym, do którego czek jest wystawiony, musi być zapewniona odpowiednia wysokość środków pieniężnych. W przypadku gdy w momencie realizacji czeku przez remitenta nie będzie wystarczających środków na rachunku, odpowiedzialność cywilna i karna spoczywa nie na banku, lecz na wystawcy czeku. W takim przypadku remitent może wystąpić o uregulowanie należności do wystawcy, indosantów albo poręczycieli.
Łukasz Kusak
odpowiadamy na pytania:
www.infor.pl/pytaniasfk
Podstawy prawne
•  ustawa z 28 kwietnia 1936 r. – Prawo czekowe – Dz.U. Nr 37, poz. 283; ost.zm. Dz.U. z 1997 r. Nr 88, poz. 554
•  ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe – Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 85, poz. 727


Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Serwis Finansowo-Księgowy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Badania techniczne od 19 września. Nowe stawki dla kierowców!

Od 19 września kierowców w Polsce czekają wyższe opłaty za badania techniczne pojazdów. Zmiana ta, wprowadzona po ponad 20 latach, ma na celu urealnienie kosztów funkcjonowania stacji kontroli i dostosowanie ich do współczesnych realiów gospodarczych. Ministerstwo infrastruktury podkreśla, że nowe stawki – choć wyższe – nadal pozostaną jednymi z najniższych w Europie, a przy tym zapewnią sprawiedliwą równowagę między interesem przedsiębiorców a możliwościami finansowymi kierowców.

KSeF i słaby Internet? To może być problem dla Twojej firmy, ale jest rozwiązanie

Obowiązkowe e-fakturowanie w KSeF od 2026 r. ma być rewolucją w rozliczeniach VAT, ale wielu przedsiębiorców obawia się braku stabilnego Internetu, szczególnie w mniejszych miejscowościach. Posłanka Iwona Krawczyk pyta ministra finansów o rozwiązania awaryjne i wsparcie dla firm. Znamy odpowiedź resortu.

Koniec polskiego rolnictwa? Unia Europejska otwiera bramy dla taniej żywności z Ameryki Południowej

To może być początek końca polskiej wsi. Umowa z Mercosurem otwiera unijny rynek na wołowinę, drób, miód i cukier z Ameryki Południowej – tanie, masowe i nie do przebicia. Czy polskie rolnictwo czeka katastrofa?

Webinar: Objaśnienia MF w podatku u źródła. W czym w praktyce pomogą?

Podatek u źródła od lat budzi wątpliwości. Zmieniające się przepisy, niejednoznaczne interpretacje oraz ryzyko odpowiedzialności sprawiają, że każda wskazówka ze strony resortu finansów ma istotne znaczenie w codziennej praktyce. Przyjrzymy się więc najnowszym objaśnieniom MF i ocenimy, w jakim zakresie mogą one pomóc w konkretnych przypadkach.

REKLAMA

Jak przygotować się do KSeF? Praktyczne wskazówki i odpowiedzi na trudne pytania [Szkolenie online, 10 września]

Jak przygotować się do KSeF? Pod takim tytułem odbędzie się szkolenie, na które serdecznie zapraszamy! Termin wydarzenia to 10 września 2025 roku, godz. 10:00-16:00.

KSeF i załączniki: Czy możesz dodać PDF, skan lub zdjęcie? MF wyjaśnia

Ministerstwo Finansów wyjaśnia, jak działa obsługa załączników w Krajowym Systemie e-Faktur. Sprawdź, w jakiej formie można je dołączać do KSeF, czy są obowiązkowe i co zrobić z plikami PDF lub zdjęciami.

API KSeF 2.0: Nowe narzędzia od Ministerstwa Finansów. Firmy muszą już zacząć przygotowania

Resort finansów opublikował pełną dokumentację API KSeF 2.0 wraz z bibliotekami SDK i podręcznikiem dla programistów. Od 30 września 2025 r. ruszy środowisko testowe, a od 1 lutego 2026 r. KSeF stanie się obowiązkowy dla wszystkich przedsiębiorców.

Przeniesienie grupy spółek do centrum BPO: jak to zrobić skutecznie i prawidłowo

Migracja grupy kilkunastu spółek w ramach jednego projektu outsourcingu księgowo-kadrowego w ramach BPO to jedno z najbardziej złożonych przedsięwzięć w branży usług finansowo-księgowych. Wymaga to precyzyjnego planowania, koordynacji wielu zespołów oraz szczególnej uwagi na aspekty prawne, techniczne i operacyjne. Jak przygotować się do takiego procesu z perspektywy firmy przekazującej procesy oraz dostawcy usług BPO?

REKLAMA

E-faktura w KSeF: definicja, nowy wzór FA(3) i zasady wystawiania od 2026 r.

Od 1 lutego 2026 r. wszyscy podatnicy będą wystawiać faktury ustrukturyzowane wyłącznie w nowym formacie FA(3). Sprawdź, czym jest e-faktura w KSeF, jakie zmiany wprowadza nowy wzór i z jakich bezpłatnych narzędzi można korzystać, aby prawidłowo wystawiać dokumenty.

Miliardy złotych na fikcyjnych fakturach. W pół roku fiskus wykrył oszustwa na ponad 4,1 mld zł [DANE MF]

W 6 miesięcy br. liczba wykrytych fikcyjnych faktur była o prawie 3% mniejsza niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Jak zaznaczają eksperci, KAS stosuje coraz skuteczniejsze cyfrowe narzędzia weryfikujące. Algorytmy z użyciem sztucznej inteligencji są dużo szybsze i dokładniejsze w wyłapywaniu oszustw niż metody tradycyjne. Jednocześnie oszuści są mniej skłonni do podejmowania ryzyka. Ostatnio wartość brutto wynikająca z fikcyjnych faktur wyniosła ponad 4,1 mld zł, a więc o przeszło 3% mniej niż rok wcześniej.

REKLAMA