REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Umorzenie wierzytelności zaliczonej wcześniej do kosztów jako odpis aktualizujący - skutki podatkowe

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Spółka wykonała dla osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą usługę budowlano-montażową w grudniu 2000 r., co potwierdzone zostało wystawioną fakturą VAT 30 grudnia 2000 r. z terminem płatności do 14 stycznia 2001 r.
Dnia 23 kwietnia 2001 r. zostało otwarte wobec naszego dłużnika postępowanie układowe. Układ został zatwierdzony 30 listopada 2001 r. i w tym dniu spółka zaliczyła do kosztów umorzoną zgodnie z układem część wartości wierzytelności. 14 października 2002 r. spółka skorzystała z premii podatkowej, tworząc na należność, pomniejszoną o umorzenie wynikające z układu, odpis aktualizacyjny, który zaliczyła do kosztów uzyskania przychodów. Jednak 8 grudnia 2003 r. układ został uchylony, ponieważ dłużnik nie wywiązywał się z postanowień narzuconych układem. W momencie uchylenia układu spółka zaliczyła do przychodów tę część wierzytelności, która została umorzona w wyniku układu. Decyzją z 14 stycznia 2004 r. dłużnik został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej 31 grudnia 2003 r. W związku z powyższym spółka dokonała wyłączenia należności z premii podatkowej zaliczając ją do przychodu (jest to należność pomniejszona o umorzenie wynikające z układu), a następnie dokonała odpisu aktualizującego od całej wartości należności i zaliczyła ten odpis do kosztów uzyskania przychodów. Czy można umorzyć taką wierzytelność i jakie skutki podatkowe umorzenie to spowoduje dla wierzyciela? Czy wartość umorzonej wierzytelności będzie jego przychodem czy też kosztem?
W przypadku tzw. trudnych wierzytelności przepisy w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych czy od osób fizycznych są skonstruowane w ten sposób, aby zapewnić ich neutralność podatkową. Wiadomo, że przychód z działalności gospodarczej jest przychodem należnym, który dla celów podatkowych wykazujemy niezależnie od faktycznej zapłaty.
Jeżeli wierzyciel nie otrzyma wierzytelności, którą wcześniej wykazał jako przychód należny, to przy spełnieniu dalszych warunków może zaliczyć ją do kosztów uzyskania przychodów. Efektem tego jest wynik zerowy, jeśli chodzi o wpływ takiej wierzytelności na dochód podatkowy. To znaczy zaliczenie wierzytelności do kosztów równoważy jej wcześniejsze wykazanie na przychodzie.
Ustawodawca dość szczegółowo określa warunki, które pozwalają na zaliczenie „trudnej wierzytelności” do kosztów. Podstawowym warunkiem jest wcześniejsze wykazanie wierzytelności jako przychodu należnego. W przedstawionym przypadku spółka uczyniła to w grudniu 2000 r. Zawarcie układu w listopadzie 2001 r. uprawniało spółkę do zaliczenia do kosztów umorzonej w wyniku układu części wierzytelności. Prawo to przysługiwało stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 44 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w brzmieniu obowiązującym w listopadzie 2001 r. Następnie spółka w październiku 2002 r. skorzystała z premii podatkowej i zaliczyła pozostałą część wierzytelności, która nie została umorzona w wyniku układu, do kosztów uzyskania przychodów. Zaliczenie do kosztów wierzytelności nieściągalnych w ramach premii podatkowej nastąpiło na podstawie ustawy z 30 sierpnia 2002 r. o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców (Dz.U. Nr 155, poz. 1287 z późn.zm.). Zaliczenie wierzytelności do kosztów w ramach premii podatkowej spowodowało, że u podatnika przychody i koszty wynikłe z tej trudnej wierzytelności zrównoważyły się. Układ jednak został uchylony w grudniu 2003 r., co zmusiło podatnika do zaliczenia do przychodów części wierzytelności, która została umorzona w ramach układu. 31 grudnia 2003 r. dłużnik został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej, co spowodowało, że spółka postanowiła wyłączyć z premii podatkowej wierzytelność poprzez zaliczenie jej do przychodów, a następnie całość już wierzytelności spółka zaliczyła w ramach odpisu aktualizującego.
W wyniku tych działań ponownie przychody i koszty wynikłe z tej wierzytelności uległy zrównoważeniu dając w dochodzie wynik zerowy. Zaliczenie odpisów aktualizujących do kosztów uzyskania przychodów opiera się na uprawdopodobnieniu nieściągalności wierzytelności objętych odpisem. Przesłankami mającymi wpływ na uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności objętej odpisem aktualizującym są:
• śmierć dłużnika, wykreślenie dłużnika z ewidencji działalności gospodarczej, postawienie go w stan likwidacji lub ogłoszenie jego upadłości obejmującej likwidację majątku, albo
• wszczęcie postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego lub wszczęcie na wniosek dłużnika postępowania ugodowego w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, albo
• potwierdzenie wierzytelności prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowanie jej na drogę postępowania egzekucyjnego, albo
• kwestionowanie wierzytelności przez dłużnika na drodze powództwa sądowego.
Także spółka, której dłużnika wykreślono z ewidencji działalności gospodarczej, miała prawo zaliczyć odpis aktualizujący do kosztów uzyskania przychodów. Z punktu widzenia przepisów kodeksu cywilnego wierzytelność jest prawem wierzyciela i wierzyciel może zrzec się tego prawa, czyli umorzyć zobowiązanie. Umorzenie należności może nastąpić poprzez zwolnienie dłużnika z długu w całości lub w części, które w konsekwencji powoduje wygaśnięcie zobowiązania lub jego części. W myśl art. 508 kodeksu cywilnego zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Z treści powyższego przepisu wynika, że zwolnienie wymaga akceptacji dłużnika.
Dokonując umorzenia wierzytelności wierzyciel musi się liczyć, że stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych będzie zmuszony wykazać przychód w tej części, w jakiej umarzalna wierzytelność w ramach odpisu aktualizującego została zaliczona do kosztów. Z drugiej strony umorzenie wierzytelności, która wcześniej została wykazana jako przychód należny, daje prawo zaliczyć tę wierzytelność do kosztów uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p). W konsekwencji umorzenie wierzytelności dla wierzyciela w przedstawionym przypadku jest neutralne podatkowo. Dla dłużnika umorzona wartość wierzytelności jest przychodem stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn.zm.) Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zaliczają do przychodów dłużnika wszelkie umorzone zobowiązania za wyjątkiem:
• umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy oraz
• umorzonych zobowiązań, których umorzenie miało miejsce w ramach postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu.
Gdy dłużnik jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych umorzone zobowiązanie wykazuje jako przychód stosownie do treści art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a u.p.d.o.p.
Grzegorz Ziółkowski
Podstawa prawna:
art. 12 ust. 1 pkt 4d, art. 16 ust. 1 pkt 44 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn.zm.).


Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Najważniejsze zmiany przepisów dla firm 2025/2026. Jakie nowe obowiązki i wyzwania dla biznesu?

Trzeci kwartał 2025 roku przyniósł przedsiębiorcom aż 13 istotnych zmian regulacyjnych. Powszechne oburzenie przedsiębiorców wzbudza jednak krótsze od obiecywanego 6-miesięcznego vacatio legis. Z jednej strony postępuje cyfryzacja i deregulacja procesów, z drugiej – rosną obciążenia fiskalne i kontrolne. Z najnowszego Barometru TMF Group obejmującego trzeci kwartał 2025 roku wynika, że równowaga między ułatwieniami a restrykcjami została zachwiana kosztem zmian wymagających dla prowadzenia biznesu.

Jak uwierzytelnić się w KSeF? Pieczęć elektroniczna to jedna z metod - zgłoszenie w ZAW-FA, API KSeF 2.0 lub przy użyciu Aplikacji Podatnika KSeF

Aby korzystać z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), nie trzeba zakładać konta, ale konieczne jest potwierdzenie tożsamości i uprawnień. Jednym z bezpiecznych sposobów uwierzytelnienia – szczególnie dla spółek i innych podmiotów niebędących osobami fizycznymi – jest kwalifikowana pieczęć elektroniczna. Sprawdź, jak działa i jak jej użyć w KSeF.

Faktury korygujące w KSeF w 2026 r. Jak powinny być wystawiane?

Pytanie dotyczy zawartości pliku xml, za pomocą którego będzie wczytywana do KSeF faktura korygująca. Czy w związku ze zmianą struktury logicznej FA(3) w przypadku faktur korygujących podstawę opodatkowania i podatek będzie niezbędne zawarcie w pliku xml wartości „przed korektą” i „po korekcie”? Jeżeli będzie możliwy import na podstawie samej różnicy faktury korygującej (co wynikałoby z zamieszczonego na stronie MF pliku FA_3_Przykład_3 (Przykładowe pliki dla struktury logicznej e-Faktury FA(3)), to czy ta możliwość obejmuje fakturę korygującą do faktury pierwotnej już wcześniej skorygowanej (ponowną korektę)?

Rezygnacja członka zarządu w spółce z o.o. – jak to zrobić prawidłowo (zasady, dokumentacja, odpowiedzialność)

W realiach obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje się na złożenie rezygnacji z pełnionej funkcji. Powody mogą być różne – osobiste, zdrowotne, biznesowe czy organizacyjne – ale decyzja ta zawsze powinna być świadoma i przemyślana, zwłaszcza z perspektywy konsekwencji prawnych i finansowych.

REKLAMA

Nieujawnione operacje gospodarcze – jak uniknąć sankcyjnego opodatkowania CIT

Od kilku lat coraz więcej spółek korzysta z możliwości opodatkowania tzw. ryczałtem od dochodów spółek. To sposób opodatkowania dochodów spółki, który może przynieść realne korzyści podatkowe. Jednak korzystanie z estońskiego CIT-u wiąże się również z określonymi obowiązkami – szczególnie w zakresie prawidłowego ujmowania operacji gospodarczych w księgach rachunkowych. W tym artykule wyjaśnimy, czym są nieujawnione operacje gospodarcze i kiedy mogą prowadzić do powstania dodatkowego zobowiązania podatkowego.

Zmiany w stażu pracy od 2026 r. Potrzebne zaświadczenia z ZUS – wnioski będzie można składać już od stycznia

Od 1 stycznia 2026 roku wchodzą w życie zmiany w Kodeksie pracy. Nowe przepisy rozszerzą katalog okresów wliczanych do stażu pracy dla celów nabywania prawa do świadczeń i uprawnień pracowniczych. Obejmą one m.in. umowy zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej czy pracę zarobkową za granicą. Potwierdzeniem tych okresów będą zaświadczenia z ZUS, wydawane od nowego roku na podstawie wniosku składanego w PUE/eZUS.

JPK VAT dostosowany do KSeF – co w praktyce oznaczają nowe oznaczenia i obowiązek korekty?

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia dostosowującego przepisy w zakresie JPK_VAT do zmian wynikających z wprowadzenia Krajowego Systemu e-Faktur. Nowe regulacje mają na celu ujednolicenie sposobu raportowania faktur, w tym tych wystawianych poza KSeF – zarówno w trybie awaryjnym, jak i offline24. Projekt określa również zasady rozliczeń VAT od pobranej i niezwróconej kaucji za opakowania objęte systemem kaucyjnym.

KSeF 2.0 a obieg dokumentów. Rewolucja w księgowości i przedsiębiorstwach już niedługo

Od chwili wejścia w życie obowiązkowego KSeF jedyną prawnie skuteczną formą faktury będzie dokument ustrukturyzowany przesłany do systemu Ministerstwa Finansów, a jej wystawienie poza KSeF nie będzie uznane za fakturę w rozumieniu przepisów prawa. Oznacza to, że dla milionów firm zmieni się sposób dokumentowania sprzedaży i zakupu – a wraz z tym całe procesy księgowe.

REKLAMA

Czy przed 2026 r. można wystawiać część faktur w KSeF, a część poza tym systemem?

Spółka (podatnik VAT) chciałaby od października lub listopada 2025 r. pilotażowo wystawiać niektórym swoim odbiorcom faktury przy użyciu KSeF. Czy jest to możliwe, tj. czy w okresie przejściowym można wystawiać część faktur przy użyciu KSeF, część zaś w tradycyjny sposób? Czy w okresie tym spółka może niekiedy wystawiać „zwykłe” faktury nabywcom, którzy wyrazili zgodę na otrzymywanie faktur przy użyciu KSeF?

Czy noty księgowe trzeba będzie wystawiać w KSeF od lutego 2026 roku?

Firma nalicza kary umowne za niezgodne z umową użytkowanie wypożyczanego sprzętu. Z uwagi na to, że kary umowne nie podlegają VAT, ich naliczanie dokumentujemy poprzez wystawienie noty księgowej. Czy taki dokument również będziemy musieli wystawiać od 2026 roku z użyciem systemu KSeF?

REKLAMA