W pewnych przypadkach ustawa o VAT przewiduje możliwość opodatkowania marżą (art. 120 ust. 4). Dotyczy to między innymi towarów używanych. Czy zgodnie z ich definicją zawartą w art. 120 ust. pkt 4 ustawy o VAT za towary używane można uznać fabrycznie nowe meble (nabywane od podmiotu zwolnienego podmiotowo od VAT)?
Nie. Towarami używanymi nie mogą być towary fabrycznie nowe, w szczególności takie towary nabywane od podmiotu zwolnionego podmiotowo z VAT.
Artykuł 120 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 11 marca 2005 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, 535 z późn. zm.) wyraźnie stwierdza, iż szczególnym zasadom opodatkowania podlegać mogą jedynie „ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku”. Mowa jest zatem o towarze faktycznie używanym przez jakikolwiek, choć najkrótszy, okres czasu, przez kogokolwiek. Wskazuje to wyraźnie zwrot „do dalszego użytku”, który rozstrzyga, iż wcześniej – przed odsprzedażą – towar był używany.
Mowa jest oczywiście o użytku zgodnym lub niezgodnym z pierwotnym przeznaczeniem rzeczy, jednak o użytku innym niż wykorzystywanie jako towar. Wykorzystywania w charakterze towaru nie można bowiem uznać – na podstawie językowych dyrektyw wykładni – jako używanie. Taki towar pozostaje nowy i nieużywany,
Jako że zasady opodatkowania określone w art. 120 ustawy o VAT stanowią wyjątek od zasady ogólnej wyrażonej w jej art. 29, to na sprzedawcy opodatkowanym marżą ciążyć będzie obowiązek wykazania, iż sprzedawane przez niego przedmioty były już wcześniej używane. Oznacza to w praktyce, iż nie można przekazać do dalszej odsprzedaży na omawianych zasadach szczególnych towarów fabrycznie zapakowanych, co do których nie ma wątpliwości, iż nie były nigdy używane. W przypadku towarów rozpakowanych, choćby były fabrycznie nowe i choćby ich pierwotny nabywca ich nie używał, ani sprzedawca opodatkowany na zasadzie marży, ani też organ kontroli, nie mają żadnych możliwości zakwestionowania faktu jego wcześniejszego używania przez pierwotnego nabywcę. Nie ma przy tym znaczenia, czy pierwotny nabywca wraz z towarem zbył również fabryczne opakowanie, instrukcję obsługi i inne przedmioty otrzymane wraz z towarem, gdyż fakt przechowywania opakowania i ponownego wykorzystania go przy odsprzedaży nie czyni z towaru mało używanego towaru nowego.
Katalog podmiotów, od których można nabyć towary zdatne do opodatkowania na zasadzie marży, zawiera art. 120 ust. 10 ustawy o podatku od towarów i usług. Są wśród nich podatnicy VAT zobowiązani do wystawienia faktury. W przypadku zakupu od podatników VAT brak faktury zakupu u sprzedawcy opodatkowanego na zasadzie marży może powodować podejrzenie, iż towar został nabyty na warunkach uniemożliwiających zastosowanie szczególnych zasad opodatkowania. Ostatecznie decyduje jednak nie dokument, ale okoliczności faktyczne. Sprzedawca powinien posiadać (dla ewentualnych celów dowodowych) dane pozwalające na identyfikację swoich dostawców. Nie musi to być ani faktura, ani też zawarta na piśmie umowa, ani nawet pokwitowanie odbioru zapłaty (choć tego rodzaju dokumenty ograniczają ryzyko zaprzeczenia przez dostawcę, że sprzedaż miała miejsce). Należy jednak przynajmniej odnotować, od kogo dany towar używany został zakupiony.
Artur M. Brzeziński, doradca podatkowy, właściciel Kancelarii Prawniczej w Kaliszu
