Kiedy spółka cywilna ma obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych

W art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości wskazano limit przychodów netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy – 800 000 euro. Przekroczenie tego limitu obliguje spółkę cywilną do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Kwotę tę przelicza się zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o rachunkowości na walutę polską po średnim kursie ustalonym przez Narodowy Bank Polski na 30 września roku poprzedzającego rok obrotowy. Do podanego limitu nie wlicza się pozostałych przychodów operacyjnych ani zysków nadzwyczajnych, a więc przychody ze sprzedaży środków trwałych nie będą brane pod uwagę.

Mimo że z treści ustawy o rachunkowości wynika, że każdy podmiot gospodarczy ma prawo do prowadzenia ewidencji na podstawie przepisów tej ustawy, to jednak w pewnych sytuacjach powstaje w tym zakresie obowiązek.

W świetle art. 2 ust. 1 ww. ustawy osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne oraz partnerskie mają obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dopiero wówczas, gdy osoby te lub spółki osiągnęły za poprzedni rok obrotowy przychody ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych w wysokości kwoty stanowiącej co najmniej równowartość w walucie polskiej 800 000 euro.

Przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych uwzględniane we wspomnianym limicie obejmują:

•  przychody netto ze sprzedaży towarów handlowych,

•  przychody netto ze sprzedaży produktów (tj. wyrobów gotowych własnej produkcji, usług, a także robót montażowo-budowlanych),

•  przychody z operacji finansowych – w znaczeniu określonym w art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości.

Nieuwzględniane w limicie są:

•  pozostałe przychody operacyjne,

•  zyski nadzwyczajne.

Należy pamiętać o tym, że przychody (uwzględniane w limicie) przyjmuje się w wartości netto, czyli bez należnego podatku VAT, pomniejszone o rabaty, opusty oraz inne prawnie dopuszczalne zmniejszenia.

Istotne jest także to, że na wykonujące działalność gospodarczą osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie przepisy art. 24a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nakładają obowiązek prowadzenia księgi przychodów i rozchodów (z zastrzeżeniem podanym w tym przepisie) albo ksiąg rachunkowych, zgodnie z odrębnymi przepisami.

Stosownie do art. 24a ust. 4 updof obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy wymienionych podatników, jeżeli ich przychody, w rozumieniu art. 14 tej ustawy, za poprzedni rok podatkowy wynosiły co najmniej równowartość kwoty określonej w euro w przepisach o rachunkowości (minimum 800 000 euro).

Wyrażone w euro wielkości przelicza się na walutę polską po średnim kursie ogłaszanym przez Narodowy Bank Polski obowiązującym 30 września roku poprzedzającego rok podatkowy (art. 24a ust. 6 updof).

Obowiązek rozpoczęcia ewidencji w księgach rachunkowych będzie więc dotyczył podatnika prowadzącego podatkową księgę przychodów i rozchodów, którego przychód (ustalony zgodnie z art. 14 updof) wyniósł w 2005 r. co najmniej 3 133 280 zł, nawet gdyby przychód ustalony według przepisów ustawy o rachunkowości był niższy od tej kwoty.

Marek Ossowski

niezależny konsultant z dziedziny finansów