Jaką ewidencję powinien prowadzić podatnik zwolniony z VAT

Ustawa o VAT nie narzuca podatnikom tego podatku określonej formy ewidencji. Ważne jest, aby podatnik prowadził ewidencję sprzedaży, z której będzie wynikała wartość sprzedaży opodatkowanej, niezbędna do ustalenia wysokości obrotów podatnika korzystającego ze zwolnienia podmiotowego.

Ze zwolnienia mogą korzystać podatnicy, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła kwoty 10 000 euro w poprzednim roku podatkowym (w 2006 r. jest to kwota 39 200 zł). Podatnicy korzystający z tego zwolnienia są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży za dany dzień. Wpisy w tej ewidencji należy robić nie później niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym (art. 109 ust. 1 ustawy o VAT).

Ewidencja ta ma służyć precyzyjnemu ustaleniu momentu, w którym podatnik zwolniony podmiotowo (ze względu na wysokość obrotów) przekracza próg kwoty sprzedaży i traci zwolnienie. Kontrola nad wielkością obrotów umożliwia więc tak podatnikowi, jak i organom podatkowym zorientowanie się, czy spełnia on warunki uprawniające do korzystania ze zwolnienia z VAT.

Żaden przepis nie określa jednak wprost, jak ma wyglądać taka ewidencja. Wskazuje się jedynie, że należy ewidencjonować sprzedaż za dany dzień. W ewidencji podlega ujawnieniu sprzedaż w znaczeniu określonym w art. 2 pkt 22 ustawy, dlatego należy w niej wykazywać:

• odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,

• eksport towarów,

• wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Ponieważ do wartości limitu obrotów uprawniających do korzystania ze zwolnienia podmiotowego nie wlicza się:

• sprzedaży zwolnionej z VAT,

• obrotu uzyskiwanego ze sprzedaży towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji

– powyższych czynności nie należy wykazywać w ewidencji VAT.

Na koniec należy zwrócić uwagę na przepis art. 109 ust. 2 wymienionej ustawy, który określa sankcje za nieprowadzenie ewidencji lub prowadzenie jej w sposób nierzetelny. Gdy organ podatkowy stwierdzi, że podatnik nie prowadzi ewidencji sprzedaży lub prowadzi ją w sposób nierzetelny, wówczas oszacowuje wartość niezaewidencjonowanej sprzedaży i ustala podatek z zastosowaniem stawki 22%. Jednocześnie pozbawia prawa obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług.

Jerzy Dudziński

pracownik aparatu skarbowego, specjalista w zakresie VAT