REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak ewidencjonować koszty w przypadku sporządzania rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym

REKLAMA

Jak należy zaewidencjonować koszty zachowując równowagę kręgu kosztów?
RADA
Problem zachowania równowagi kręgu kosztów pojawia się wtedy, gdy jednostka stosuje pełny rachunek kosztów, tj. ewidencjonuje koszty zarówno na kontach zespołu 4, jak i na kontach zespołu 5, a rachunek zysków i strat sporządza w wariancie porównawczym. W takim przypadku – w celu prawidłowego ustalenia zmiany stanu produktu – należy prowadzić ewidencję uszczelniającą krąg kosztów na kontach „Koszty obrotów wewnętrznych” oraz „Obroty wewnętrzne”.

UZASADNIENIE
Sposób prowadzenia ksiąg należy dostosować do potrzeb jednostki. Dotyczy to również ewidencji kosztów, która może się odbywać na różne sposoby.
Ujmowanie kosztów tylko według rodzajów na kontach zespołu 4 zapewnia spełnienie wymogów ustawy o kompletności kosztów i przychodów.
Jednostki mogą też prowadzić pełną ewidencję kosztów, tj. ujmować je najpierw na kontach rodzajowych, a następnie rozliczać na kontach zespołu 5 według typów działalności. Prowadzenie takiej ewidencji daje informacje nie tylko o tym, z jakich elementów składają się koszty przedsiębiorstwa w danym okresie, ale również o tym, w jakim celu zostały one poniesione i jaki jest efekt ich poniesienia.
Jak funkcjonuje konto 490 „Rozliczenie kosztów” w rachunku zysków i strat sporządzonym metodą porównawczą
W przypadku prowadzenia pełnej ewidencji kosztów przeniesienie kosztów rodzajowych na konta zespołu 5 oraz na konta kosztów rozliczanych w czasie odbywa się za pośrednictwem konta 490 „Rozliczenie kosztów”. Funkcjonowanie tego konta zależy od tego, czy jednostka na koniec okresu sprawozdawczego sporządza rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym czy kalkulacyjnym.
Jeżeli jednostka sporządza rachunek w wariancie porównawczym, konto „Rozliczenie kosztów” służy do ustalenia zmiany stanu produktów. „Zmiana stanu produktów” (pozycja A.II) wynika z tego, że w praktyce nie wszystkie koszty rodzajowe stanowią koszt własny sprzedanych produktów. Cześć z nich zostanie zaewidencjonowana na różnych kontach bilansowych.
Salda tych kont oraz koszt własny sprzedanych produktów stanowią koszty rodzajowe poniesione w danym okresie. Różnica między stanem sald tych kont (na koniec i początek okresu) a sumą kosztów rodzajowych poniesionych w danym okresie wyraża zmianę stanu produktów wykazaną w porównawczym rachunku zysków i strat.
Tym samym zmiana stanu produktów jest ustalana przez porównanie poniesionych kosztów rodzajowych z kosztami współmiernymi do przychodów ze sprzedaży w danym okresie.
W celu ustalenia zmiany stanu produktów przy pełnej ewidencji kosztów na stronie Wn konta 490 „Rozliczenie kosztów” ewidencjonuje się:
• koszty zaewidencjonowane na kontach zespołu 7,
• koszty zaewidencjonowane na kontach zespołu 5, oraz
• koszty obrotów wewnętrznych.
Saldo konta 490 „Rozliczenie kosztów” może być zarówno debetowe, jak i kredytowe. Na koniec okresu sprawozdawczego przenosi się je na konto „Wynik finansowy”.

Tabela. Salda konta 490 „Rozliczenie kosztów”
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 1
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Co to są koszty obrotów wewnętrznych – krąg kosztowy
Zmianę stanu produktów ustalamy w ramach zamkniętego kręgu kosztów. Zamknięty krąg kosztów obejmuje:
• konta zespołu 4,
• konta zespołu 5,
• konto „Rozliczenia międzyokresowe”,
• konto „Wyroby gotowe” oraz konto „Odchylenie od cen ewidencyjnych”,
• konto „Koszty zakupu zapasów”,
• konto „Rezerwy na świadczenia emerytalne lub podobne”,
• konto „Koszty wytworzenia sprzedanych produktów”.
W przypadku niektórych operacji zdarza się, że koszty wychodzą poza krąg kosztów.
Operacjami powodującymi wyjście poza krąg kosztów mogą być m.in.: przekazanie wyrobów do własnych sklepów, wykonanie we własnym zakresie środków trwałych, przeprowadzenie prac rozwojowych, zwroty wadliwych produktów.
W celu prawidłowego ustalenia zmiany stanu produktów należy dokonać tzw. ewidencji uszczelniającej na kontach „Koszty obrotów wewnętrznych” oraz „Obroty wewnętrzne”, w tej samej kwocie.
Konto „Koszty obrotów wewnętrznych” funkcjonuje na zasadach konta „Koszty sprzedanych produktów”; konto „Obroty wewnętrzne” – tak jak konto „Przychody ze sprzedaży produktów”.
Ewidencja kosztów wychodzących z kręgu kosztów:
Wn „Koszty obrotów wewnętrznych”,
Ma „Obroty wewnętrzne”.
Jak zamknąć konta wynikowe sporządzając porównawczy rachunek zysków i strat
W przypadku sporządzenia rachunku zysków i strat metodą porównawczą koszty rodzajowe oraz przychody przenosi się bezpośrednio na konto „Wynik finansowy”. Saldo konta 490 „Zmiana stanu produktów” koryguje wynik finansowy.

Przykład 2
Spółka wyprodukowała 800 szt. produktów gotowych i 400 szt. produktów przetworzonych w 50%. Prowadzi pełny rachunek kosztów.
Wyroby gotowe 800 szt.
Wyroby przetworzone w 50% (400 szt.) 200 szt.
Razem: 1000 szt.
W bieżącym okresie spółka poniosła koszty rodzajowe w wysokości 15 000 zł, w tym:
a) zużycie materiałów 5000 zł,
b) wynagrodzenia pracowników produkcyjnych 3000 zł,
c) ubezpieczenia społeczne pracowników produkcyjnych 1500 zł,
d) wynagrodzenia kadry kierowniczej 2500 zł,
e) ubezpieczenia społeczne kadry kierowniczej 1000 zł,
f) usługi obce (stanowią one koszty sprzedaży) 2000 zł.
Ustalamy koszt wytworzenia:
– materiały bezpośrednie 5000 zł,
– wynagrodzenia bezpośrednie wraz z narzutami 3000 zł + 1500 zł = 4500 zł,
– koszt zarządu 2500 zł + 1000 zł = 3500 zł,
– koszty sprzedaży 2000 zł.
Razem koszt wytworzenia 15 000 zł.
Jednostkowy koszt wytworzenia 15 zł.
1. Zaksięgowano koszty rodzajowe w wysokości 15 000 zł, w tym:
a) zużycie materiałów 5000 zł,
b) wynagrodzenia pracowników produkcyjnych 3000 zł,
c) ubezpieczenia społeczne pracowników produkcyjnych 1500 zł,
d) wynagrodzenia kadry kierowniczej 2500 zł,
e) ubezpieczenia społeczne kadry kierowniczej 1000 zł,
f) usługi obce (stanowiące koszty sprzedaży) 2000 zł.
2. Zaksięgowano koszty produkcji.
3. Wyroby gotowe przekazano do magazynu. Ewidencja nastąpiła w stałych cenach ewidencyjnych prowadzonych na poziomie kosztów normatywnych, planowanych w wysokości 13 000 zł.
3. Rzeczywisty koszt wytworzenia wynosi 15 000 zł. Zaewidencjonowano odchylenie debetowe od cen ewidencyjnych w kwocie 2000 zł.
5. Sprzedano 500 szt. produktów. Przychody ze sprzedaży produktów wynoszą 8000 zł.
6. Koszt własny sprzedaży wynosi 6500 zł; odchylenie: 1000 zł.
7. Zwrócono 100 szt. produktów do komórek produkcyjnych 1300 zł; odchylenie: 200 zł.
8. Wydano 50 szt. produktów na cele reklamy 650 zł; odchylenie: 100 zł.
9. Zapis uszczelniający z tytułu wydania na cele reprezentacji i reklamy 650 zł + 100 zł odchylenie.
10. 60 szt. produktów wydano do sklepów własnych 780 zł; odchylenie: 120 zł.
11. Zapis uszczelniający z tytułu wydania wyrobów gotowych do sklepów własnych 780 zł + + 120 zł odchylenie.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


•  ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252

Gyöngyvér Takáts
ekspert w dziedzinie rachunkowości
 
Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Księgowi w oku cyklonu. Jak przejść przez rewolucję KSeF i nie stracić kontroli

Setki faktur w PDF-ach, skanach i wersjach papierowych. Telefony od klientów, goniące terminy VAT i JPK. Codzienność wielu biur rachunkowych to żonglowanie zadaniami w wyścigu z czasem. Tymczasem wielkimi krokami zbliża się fundamentalna zmiana – obowiązkowy Krajowy System e-Faktur

Prof. Modzelewski: Od 1 lutego 2026 r. będziemy otrzymywać faktury VAT aż w 18 różnych formach. Konieczna nowa instrukcja obiegu dokumentów

Od lutego 2026 r. wraz z wejściem w życie przepisów dot. obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) polscy czynni podatnicy VAT będą mogli otrzymywać aż dziewięć form dokumentów na miejsce obecnych faktur VAT. A jeżeli weźmiemy pod uwagę fakt, że w tych samych formach będą wystawiane również faktury korygujące, to podatnicy VAT i ich księgowi muszą się przygotować na opisywanie i dekretowanie aż 18 form faktur – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Refinansowanie zakupu nowoczesnych tachografów: do 3 tys. zł na jeden pojazd. Wnioski, warunki, regulamin

W dniu 19 listopada 2025 r. Ministerstwo Infrastruktury poinformowało, że od 1 grudnia 2025 r. przewoźnicy mogą składać wnioski o refinansowanie wymiany tachografów na urządzenia najnowszej generacji. Środki na ten cel w wysokości 320 mln zł będą pochodziły z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. To pierwsza tego typu realna pomoc finansowa dla branży transportu drogowego. Nabór wniosków potrwa do końca stycznia 2026 roku.

Nowe zasady rozliczania podatkowego samochodów firmowych od stycznia 2026 r. [zakup, leasing, najem, amortyzacja]. Ostatnia szansa na pełne odliczenia

Nabycie samochodu firmowego to nie tylko kwestia mobilności czy prestiżu - to również poważna decyzja finansowa, która może mieć długofalowe skutki podatkowe. Od stycznia 2026 r. wejdą w życie nowe przepisy podatkowe, które znacząco ograniczą możliwość rozliczenia kosztów zakupu pojazdów spalinowych w działalności gospodarczej.

REKLAMA

Czy czeka nas kolejne odroczenie KSeF? Wiele firm wciąż korzysta z faktur papierowych i nie prowadzi testów nowego systemu e-fakturowania

Krajowy System e-Faktur (KSeF) powoli staje się faktem. Rzeczywistość jest jednak taka, że tylko niewielka część małych firm w Polsce prowadziła testy nowego systemu i wciąż stosuje faktury papierowe. Czy w związku z tym czeka nas ponowne odroczenie wdrożenia KSeF?

Postępowania upadłościowe w Polsce się trwają za długo. Dlaczego czekamy i kto na tym traci? Jak zmienić przepisy?

Prawo upadłościowe przewiduje wydanie postanowienia o ogłoszeniu upadłości w ciągu dwóch miesięcy od złożenia wniosku. Norma ustawowa ma jednak niewiele wspólnego z rzeczywistością. W praktyce sprawy często czekają na rozstrzygnięcie kilka, a nawet kilkanaście miesięcy. Rok 2024 przyniósł rekordowe ponad 20 tysięcy upadłości konsumenckich, co przy obecnej strukturze sądownictwa pogłębia problem przewlekłości i wymaga systemowego rozwiązania. Jakie zmiany prawa upadłościowego są potrzebne?

Nowy Unijny Kodeks Celny – harmonogram wdrożenia. Polskie firmy muszą przygotować się na duże zmiany

Największa od dekad transformacja unijnego systemu celnego wchodzi w decydującą fazę. Firmy logistyczne i handlowe mają już niewiele czasu na dostosowanie swoich procesów do wymogów centralizacji danych i pełnej cyfryzacji. Eksperci ostrzegają: bez odpowiednich przygotowań technologicznych i organizacyjnych, przedsiębiorcy mogą stracić konkurencyjność na rynku.

Aplikacja Podatnika KSeF 2.0 - Ministerstwo Finansów udostępniło demo (środowisko przedprodukcyjne)

W dniu 15 listopada 2025 r. zostało udostępnione środowisko przedprodukcyjne (Demo) Aplikacji Podatnika KSeF 2.0. Wersja przedprodukcyjna udostępnia funkcje, które będą dostępne w wersji produkcyjnej udostępnionej 1 lutego 2026 r. Działania w wersji przedprodukcyjnej nie niosą ze sobą żadnych skutków prawnych. Ministerstwo Finansów zapewnia wsparcie techniczne dla użytkowników środowiska przedprodukcyjnego pod adresem: ksef.podatki.gov.pl/formularz.

REKLAMA

Ostatni moment na zmiany! Polityka rachunkowości w obliczu KSeF i nowych przepisów 2026

Rok 2026 przyniesie prawdziwą rewolucję w obszarze rachunkowości i finansów. Wraz z wejściem w życie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) przedsiębiorcy będą musieli nie tylko zmienić sposób wystawiania i odbierania faktur, lecz także zaktualizować politykę rachunkowości swoich jednostek.

Komisja Europejska aktualizuje prognozy dla Polski: niższy wzrost w 2025 r., ale mocne odbicie w 2026 r.

Najnowsza jesienna prognoza makroekonomiczna Komisji Europejskiej dla Polski pokazuje wyraźne korekty dotyczące wzrostu gospodarczego, inflacji, finansów publicznych oraz długu, z podkreśleniem roli inwestycji unijnych i słabnącego tempa ekspansji po 2026 roku.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

REKLAMA