REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak ewidencjonować koszty w przypadku sporządzania rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym

REKLAMA

Jak należy zaewidencjonować koszty zachowując równowagę kręgu kosztów?
RADA
Problem zachowania równowagi kręgu kosztów pojawia się wtedy, gdy jednostka stosuje pełny rachunek kosztów, tj. ewidencjonuje koszty zarówno na kontach zespołu 4, jak i na kontach zespołu 5, a rachunek zysków i strat sporządza w wariancie porównawczym. W takim przypadku – w celu prawidłowego ustalenia zmiany stanu produktu – należy prowadzić ewidencję uszczelniającą krąg kosztów na kontach „Koszty obrotów wewnętrznych” oraz „Obroty wewnętrzne”.

UZASADNIENIE
Sposób prowadzenia ksiąg należy dostosować do potrzeb jednostki. Dotyczy to również ewidencji kosztów, która może się odbywać na różne sposoby.
Ujmowanie kosztów tylko według rodzajów na kontach zespołu 4 zapewnia spełnienie wymogów ustawy o kompletności kosztów i przychodów.
Jednostki mogą też prowadzić pełną ewidencję kosztów, tj. ujmować je najpierw na kontach rodzajowych, a następnie rozliczać na kontach zespołu 5 według typów działalności. Prowadzenie takiej ewidencji daje informacje nie tylko o tym, z jakich elementów składają się koszty przedsiębiorstwa w danym okresie, ale również o tym, w jakim celu zostały one poniesione i jaki jest efekt ich poniesienia.
Jak funkcjonuje konto 490 „Rozliczenie kosztów” w rachunku zysków i strat sporządzonym metodą porównawczą
W przypadku prowadzenia pełnej ewidencji kosztów przeniesienie kosztów rodzajowych na konta zespołu 5 oraz na konta kosztów rozliczanych w czasie odbywa się za pośrednictwem konta 490 „Rozliczenie kosztów”. Funkcjonowanie tego konta zależy od tego, czy jednostka na koniec okresu sprawozdawczego sporządza rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym czy kalkulacyjnym.
Jeżeli jednostka sporządza rachunek w wariancie porównawczym, konto „Rozliczenie kosztów” służy do ustalenia zmiany stanu produktów. „Zmiana stanu produktów” (pozycja A.II) wynika z tego, że w praktyce nie wszystkie koszty rodzajowe stanowią koszt własny sprzedanych produktów. Cześć z nich zostanie zaewidencjonowana na różnych kontach bilansowych.
Salda tych kont oraz koszt własny sprzedanych produktów stanowią koszty rodzajowe poniesione w danym okresie. Różnica między stanem sald tych kont (na koniec i początek okresu) a sumą kosztów rodzajowych poniesionych w danym okresie wyraża zmianę stanu produktów wykazaną w porównawczym rachunku zysków i strat.
Tym samym zmiana stanu produktów jest ustalana przez porównanie poniesionych kosztów rodzajowych z kosztami współmiernymi do przychodów ze sprzedaży w danym okresie.
W celu ustalenia zmiany stanu produktów przy pełnej ewidencji kosztów na stronie Wn konta 490 „Rozliczenie kosztów” ewidencjonuje się:
• koszty zaewidencjonowane na kontach zespołu 7,
• koszty zaewidencjonowane na kontach zespołu 5, oraz
• koszty obrotów wewnętrznych.
Saldo konta 490 „Rozliczenie kosztów” może być zarówno debetowe, jak i kredytowe. Na koniec okresu sprawozdawczego przenosi się je na konto „Wynik finansowy”.

Tabela. Salda konta 490 „Rozliczenie kosztów”
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 1
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Co to są koszty obrotów wewnętrznych – krąg kosztowy
Zmianę stanu produktów ustalamy w ramach zamkniętego kręgu kosztów. Zamknięty krąg kosztów obejmuje:
• konta zespołu 4,
• konta zespołu 5,
• konto „Rozliczenia międzyokresowe”,
• konto „Wyroby gotowe” oraz konto „Odchylenie od cen ewidencyjnych”,
• konto „Koszty zakupu zapasów”,
• konto „Rezerwy na świadczenia emerytalne lub podobne”,
• konto „Koszty wytworzenia sprzedanych produktów”.
W przypadku niektórych operacji zdarza się, że koszty wychodzą poza krąg kosztów.
Operacjami powodującymi wyjście poza krąg kosztów mogą być m.in.: przekazanie wyrobów do własnych sklepów, wykonanie we własnym zakresie środków trwałych, przeprowadzenie prac rozwojowych, zwroty wadliwych produktów.
W celu prawidłowego ustalenia zmiany stanu produktów należy dokonać tzw. ewidencji uszczelniającej na kontach „Koszty obrotów wewnętrznych” oraz „Obroty wewnętrzne”, w tej samej kwocie.
Konto „Koszty obrotów wewnętrznych” funkcjonuje na zasadach konta „Koszty sprzedanych produktów”; konto „Obroty wewnętrzne” – tak jak konto „Przychody ze sprzedaży produktów”.
Ewidencja kosztów wychodzących z kręgu kosztów:
Wn „Koszty obrotów wewnętrznych”,
Ma „Obroty wewnętrzne”.
Jak zamknąć konta wynikowe sporządzając porównawczy rachunek zysków i strat
W przypadku sporządzenia rachunku zysków i strat metodą porównawczą koszty rodzajowe oraz przychody przenosi się bezpośrednio na konto „Wynik finansowy”. Saldo konta 490 „Zmiana stanu produktów” koryguje wynik finansowy.

Przykład 2
Spółka wyprodukowała 800 szt. produktów gotowych i 400 szt. produktów przetworzonych w 50%. Prowadzi pełny rachunek kosztów.
Wyroby gotowe 800 szt.
Wyroby przetworzone w 50% (400 szt.) 200 szt.
Razem: 1000 szt.
W bieżącym okresie spółka poniosła koszty rodzajowe w wysokości 15 000 zł, w tym:
a) zużycie materiałów 5000 zł,
b) wynagrodzenia pracowników produkcyjnych 3000 zł,
c) ubezpieczenia społeczne pracowników produkcyjnych 1500 zł,
d) wynagrodzenia kadry kierowniczej 2500 zł,
e) ubezpieczenia społeczne kadry kierowniczej 1000 zł,
f) usługi obce (stanowią one koszty sprzedaży) 2000 zł.
Ustalamy koszt wytworzenia:
– materiały bezpośrednie 5000 zł,
– wynagrodzenia bezpośrednie wraz z narzutami 3000 zł + 1500 zł = 4500 zł,
– koszt zarządu 2500 zł + 1000 zł = 3500 zł,
– koszty sprzedaży 2000 zł.
Razem koszt wytworzenia 15 000 zł.
Jednostkowy koszt wytworzenia 15 zł.
1. Zaksięgowano koszty rodzajowe w wysokości 15 000 zł, w tym:
a) zużycie materiałów 5000 zł,
b) wynagrodzenia pracowników produkcyjnych 3000 zł,
c) ubezpieczenia społeczne pracowników produkcyjnych 1500 zł,
d) wynagrodzenia kadry kierowniczej 2500 zł,
e) ubezpieczenia społeczne kadry kierowniczej 1000 zł,
f) usługi obce (stanowiące koszty sprzedaży) 2000 zł.
2. Zaksięgowano koszty produkcji.
3. Wyroby gotowe przekazano do magazynu. Ewidencja nastąpiła w stałych cenach ewidencyjnych prowadzonych na poziomie kosztów normatywnych, planowanych w wysokości 13 000 zł.
3. Rzeczywisty koszt wytworzenia wynosi 15 000 zł. Zaewidencjonowano odchylenie debetowe od cen ewidencyjnych w kwocie 2000 zł.
5. Sprzedano 500 szt. produktów. Przychody ze sprzedaży produktów wynoszą 8000 zł.
6. Koszt własny sprzedaży wynosi 6500 zł; odchylenie: 1000 zł.
7. Zwrócono 100 szt. produktów do komórek produkcyjnych 1300 zł; odchylenie: 200 zł.
8. Wydano 50 szt. produktów na cele reklamy 650 zł; odchylenie: 100 zł.
9. Zapis uszczelniający z tytułu wydania na cele reprezentacji i reklamy 650 zł + 100 zł odchylenie.
10. 60 szt. produktów wydano do sklepów własnych 780 zł; odchylenie: 120 zł.
11. Zapis uszczelniający z tytułu wydania wyrobów gotowych do sklepów własnych 780 zł + + 120 zł odchylenie.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


•  ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252

Gyöngyvér Takáts
ekspert w dziedzinie rachunkowości
 
Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
W jakich przypadkach nie trzeba będzie wystawiać faktur ustrukturyzowanych w KSeF od 1 lutego 2026 r. – MFiG wydał rozporządzenie

Minister Finansów i Gospodarki (MFiG) w rozporządzeniu z 7 grudnia 2025 r. określił przypadki odpowiednio udokumentowanych dostaw towarów lub świadczenia usług, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, oraz przypadki, w których mimo braku obowiązku można wystawiać faktury ustrukturyzowane. Rozporządzenie to wejdzie w życie 1 lutego 2026 r.

Rząd potwierdził podstawę składek ZUS na 2026 rok. O ile wzrosną koszty zatrudnienia? Obliczenia na przykładzie wynagrodzeń kierowców w transporcie międzynarodowym

Rząd potwierdził wysokość przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia, które w 2026 r. będzie wynosić 9 420 zł. To ważna informacja dla branży transportowej, ponieważ to właśnie od tej kwoty najczęściej naliczane są składki ZUS kierowców wykonujących przewozy międzynarodowe. Dla przedsiębiorców funkcjonujących w warunkach utrzymującej się presji finansowej oznacza to kolejny zauważalny wzrost kosztów. W praktyce może to zwiększyć miesięczne wydatki na jednego kierowcę nawet o kilkaset złotych.

Jak zyskać 11 tys. zł na jednym aucie firmowym? Trzeba zdążyć z leasingiem finansowym do końca 2025 roku: 1-2 tygodnie na formalności. Ale czasem leasing operacyjny bardziej się opłaca

Nawet 11.000,- zł może zaoszczędzić przedsiębiorca, który kupi popularny samochód przed końcem 2025 roku korzystając z leasingu finansowego, a następnie będzie go amortyzował przez 5 lat – wynika z symulacji przygotowanej przez InFakt oraz Superauto.pl. Bowiem1 stycznia 2026 r. wchodzą w życie nowe zasady odliczeń wydatków związanych z samochodem firmowym. Istotnie zmieni się limit określający maksymalną cenę pojazdu umożliwiającą pełne rozliczenie odpisów amortyzacyjnych, a także wydatków związanych z leasingiem lub wynajem aut spalinowych w kosztach uzyskania przychodów. Niekorzystane zmiany dotkną 93% rynku nowych aut – wynika z szacunków Superauto.pl.

Jak poprawiać błędy w fakturach w KSeF? Od lutego 2026 r. koniec z prostą korektą faktury

Wątpliwości związanych z KSeF jest bardzo dużo, ale niektóre znacząco wysuwają się na prowadzenie. Z badania zrealizowanego przez fillup k24 wynika, że co 3. księgowy obawia się sytuacji nietypowych, m.in. trudności w przypadku korekt. Obawy są zasadne, bo już od 1 lutego 2026 r. popularne noty korygujące nie będą miały żadnej mocy. Co w zamian? Jak poradzić sobie z częstymi, drobnymi pomyłkami na fakturach? Ile pracy dojdzie księgowym? Ekspert omawia trzy najczęstsze pytania związane z poprawianiem błędów.

REKLAMA

Minister energii: Ceny w taryfach prądu na 2026 r. będą zbliżone do poziomu 500 zł/MWh. Będzie zmiana terminu na dopełnienie formalności w sprawie tańszego prądu

W dniu 9 grudnia 2025 r. Senat skierował do komisji ustawę wydłużającą małym i średnim firmom termin na rozliczenie się z pomocy z tytułu wysokich cen energii. Ok. 50 tys. firm nie złożyło jeszcze takiej informacji lub jej nie poprawiło. Ceny w taryfach prądu na 2026 r. będą zbliżone do poziomu 500 zł/MWh - ocenia minister energii Miłosz Motyka.

Problemy finansowe w firmie: kiedy księgowy powinien ostrzec zarząd? 5 sygnałów nadchodzącego kryzysu

W każdej firmie, niezależnie od skali działania, dział finansowy powinien być pierwszą linią obrony przed kryzysem. To tam symptomy nadchodzących problemów będą widoczne jako pierwsze: w danych, w zestawieniach, w cash flow. Rola księgowego, czy dyrektora finansowego nie powinna ograniczać się do zamykania miesiąca i rozliczeń podatkowych. To na nich spoczywa odpowiedzialność za reakcję, zanim będzie za późno. A warto wskazać, że wg danych Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczych, od stycznia do września bieżącego roku ogłoszono już 3864 postępowania restrukturyzacyjne i zgodnie z tą dynamiką w 2025 roku po raz pierwszy w Polsce przekroczona zostanie liczba 5000 postępowań restrukturyzacyjnych.

Upominki świąteczne dla pracowników: jak rozliczyć w podatku dochodowym (PIT)? Kiedy prezent jest zwolniony z podatku?

W okresie świątecznym wielu pracodawców decyduje się na wręczenie pracownikom upominków lub prezentów by podziękować za ich pracę. Jest to dość często spotykany gest motywacyjny ze strony pracodawców. Dla pracowników oznaczać to może określone konsekwencje podatkowe na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych (dalej: „PIT”). Należy pamiętać także o fakcie, że może to rodzić obowiązek zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Ile zarabia główna księgowa, kontroler finansowy, dyrektor finansowy? Jeżeli ma certyfikat zawodowy, to nawet 25% więcej

Raport płacowy opracowany na zlecenie The Chartered Institute of Management Accountants (CIMA) przez Randstad Polska pokazuje jasno, że certyfikowani specjaliści ds. finansów w Polsce zarabiają, w zależności od stanowiska, od 16% do 25% więcej niż osoby nieposiadające certyfikatów zawodowych. Analiza objęła 500 specjalistów z obszaru finansów, zatrudnionych na pięciu kluczowych stanowiskach: dyrektor finansowy (CFO), menedżer ds. finansów, główny księgowy, menedżer controllingu oraz kontroler finansowy. Wskazuje ona na istotne różnice w poziomie wynagrodzenia pomiędzy osobami posiadającymi certyfikaty zawodowe, takie jak tytuł Chartered Global Management Accountant (CGMA) nadawany przez CIMA czy kwalifikacja biegłego rewidenta przyznawana przez Krajową Izbę Biegłych Rewidentów (KIBR), a tymi, którzy takich certyfikatów nie posiadają.

REKLAMA

Słownik KSeF [od A do Z] - wyjaśnienie wszystkich kluczowych pojęć. Pomoc dla księgowych i podatników VAT

Encyklopedia KSeF ma w przejrzysty sposób wyjaśnić najważniejsze pojęcia i zasady związane z Krajowym Systemem e-Faktur. Zawiera praktyczne definicje oraz zagadnienia, które pomogą księgowym i przedsiębiorcom bezpiecznie wdrożyć obowiązkowy system e-fakturowania od lutego 2026 r. Treść tej encyklopedii powstała w oparciu o aktualne przepisy, ale też rozważania branżowe na temat najtrudniejszych zagadnień. Celem jest ułatwienie pracy i ograniczenie ryzyka błędów przy prowadzeniu rozliczeń, a także zapoznanie czytelników z nową rzeczywistością. Autorką Encyklopedii KSeF jest Karolina Kasprzyk, ekspert księgowy, Lider Zespołu Księgowego CashDirector S.A. Mamy nadzieję, że ta encyklopedia pozwoli uporządkować najważniejsze informacje o KSeF i ułatwi codzienną pracę z e-fakturami. Zgromadzone tu definicje i wyjaśnienia mogą służyć jako praktyczny przewodnik po KSeF i powinny być pomocne w codziennych obowiązkach i kontaktach z systemem e-faktur.

Rozporządzenie EUDR – nowe obowiązki dla firm od 25 grudnia 2025 r. czy później? Trzy możliwe scenariusze i praktyczne skutki. Jakie zmiany szykuje UE?

Czy unijne rozporządzenie EUDR nałoży nowe obowiązki - także na polskie firmy - już od 25 grudnia br., czy też później i w jakim zakresie? Komisja Europejska, Rada UE i Parlament Europejski pracują bowiem obecnie nad nowelizacją tego rozporządzenia, w szczególności nad wprowadzeniem uproszczeń dla podmiotów w dalszej części łańcucha dostaw oraz ograniczeniem liczby oświadczeń DDS raportowanych w systemie unijnym. Nie jest obecnie jasne, czy w związku z tymi zmianami wejście w życie rozporządzenia się opóźni – a jeżeli tak, to do kiedy. Trzy możliwe scenariusze w tym zakresie omawiają eksperci z CRIDO.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

REKLAMA