Czy z tytułu udzielenia pracownikowi nieoprocentowanej pożyczki powstaje przychód
REKLAMA
Spółka z o.o. chce udzielić pracownikowi nieoprocentowanej pożyczki ze środków obrotowych, gdyż nie posiada funduszu świadczeń socjalnych. Czy takie świadczenie podlega u pracownika opodatkowaniu? Jeśli tak, to jak ustalić jego wysokość?
Czy u pracodawcy wystąpi z tego tytułu przychód do opodatkowania?
RADA
Udzielenie pracownikowi nieoprocentowanej pożyczki powoduje powstanie u niego przychodu ze stosunku pracy. Przedmiotem nieodpłatnego świadczenia jest w tym przypadku korzyść w postaci odsetek, których pracownik nie musi zapłacić pracodawcy. Wartość pieniężną takiego świadczenia ustala się na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług tego samego rodzaju, z uwzględnieniem w szczególności czasu i miejsca ich świadczenia. Udzielenie pracownikowi nieoprocentowanej pożyczki nie powoduje powstania przychodu u pracodawcy. Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Ustawodawca nakazuje zaliczyć do przychodów wszystkie otrzymywane świadczenia. Tak więc przychodami są nie tylko świadczenia rzeczowe czy pieniężne, ale również wartość świadczenia nieodpłatnego lub częściowo odpłatnego.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia „nieodpłatne świadczenia”. Definicji takiej nie zawierają również inne akty prawne. Dlatego należy sięgnąć do dorobku orzecznictwa i doktryny w tym zakresie. Zgodnie z nimi pojęcie to jest związane ze stosunkami prawnymi o charakterze zobowiązaniowym. W związku z tym musi być rozumiane jako świadczenie, z którym nie jest związana zapłata w jakiejkolwiek postaci. Takim stosunkiem prawnym jest m.in. umowa pożyczki.
Wartość przedmiotu pożyczki nie powiększa majątku pożyczkobiorcy na stałe. Pożyczkobiorca może nim dysponować jak własnym tylko przez określony czas. Natomiast dla dającego pożyczkę zyskiem z zawarcia umowy pożyczki jest wynagrodzenie w postaci odsetek za korzystanie z jego majątku. Dlatego powszechną praktyką gospodarczą jest udzielanie pożyczek oprocentowanych.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Otrzymanie pożyczki nieodpłatnie, czyli uzyskanie określonej ilości pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku bez obowiązku uiszczenia odsetek, jest otrzymaniem świadczenia nieodpłatnego w znaczeniu art. 11 ust. 1 updof.
Na podstawie tego przepisu przychodami są otrzymane lub pozostawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z pytania wynika, że nieoprocentowana pożyczka jest udzielana wyłącznie pracownikom. Dlatego w tym wypadku świadczenie to jest przychodem ze stosunku pracy. Aby móc prawidłowo opodatkować taki przychód, należy świadczenie to najpierw wycenić, czyli ustalić jego wartość pieniężną.
Zasady ustalania wartości pieniężnej świadczeń nieodpłatnych zostały zapisane w ustawie podatkowej. W tym przypadku chodzi o udzielenie pożyczki, czyli jest to jeden z rodzajów usług finansowych. Dlatego należy sprawdzić, które z zasad wyceny świadczeń będą miały tu zastosowanie.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Jeśli przedmiotem nieodpłatnego świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia, to wycenia się je według cen stosowanych wobec innych odbiorców. Jeżeli natomiast są nim usługi zakupione, podstawą wyceny jest cena zakupu. W pozostałych przypadkach podstawą wyceny są ceny rynkowe stosowane przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
W sytuacji opisanej w pytaniu przedmiotem nieodpłatnego świadczenia jest korzyść w postaci odsetek, których pracownik nie musi zapłacić pracodawcy. Dlatego wartość pieniężną takiego świadczenia należy ustalić na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług tego samego rodzaju, z uwzględnieniem w szczególności czasu i miejsca ich świadczenia.
Taką interpretację przepisów w tej kwestii przyjmują również organy podatkowe.
Przykładowo Naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa-Praga w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z 7 grudnia 2005 r., sygn. US34/DZ/415/35/RJ/05, podkreślił, że:
(…) za przychody z tytułu stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania ich wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty, niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
W opisanym przypadku pracownik uzyskuje korzyść finansową w postaci odsetek, jakie musiałby zapłacić pracodawcy, gdyby pożyczka ta była oprocentowana.
Jeżeli przedmiotem świadczenia jest korzyść w postaci odsetek, to wartość pieniężną takiego świadczenia zgodnie z dyspozycją art. 11 ust. 2a ustala się na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnieniu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności czasu i miejsca udostępnienia. W oparciu o powyższe przychód pracownika z tytułu korzystania z nieoprocentowanych pieniędzy pochodzących z pożyczki można ustalić w wysokości odsetek, jakie w tym czasie i na podobnych warunkach zostałyby naliczone na rynku finansowym, w banku.
Identyczne stanowisko zajął Naczelnik Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z 23 maja 2006 r., sygn. ZD/406-16/PIT/06.
Należy przy tym podkreślić, że obowiązek ustalenia nieodpłatnego świadczenia przez pracodawcę i doliczenia tej wielkości do przychodów pracownika, od których w ciągu roku pracodawca jako płatnik obowiązany jest pobrać zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, zaistnieje w dniu przekazania pożyczki pracownikowi lub w momencie postawienia jej do dyspozycji na rachunku bankowym.
Odpowiadając na pytanie o powstanie przychodu u pracodawcy, należy stwierdzić, że rezygnacja z otrzymania odsetek od pożyczki na podstawie umowy z pracownikiem nie skutkuje obowiązkiem uznania ich za przychód podatkowy. Nie stanowią bowiem przychodów odsetki od należności, w tym od udzielonych kredytów, pożyczek, naliczone, lecz nie otrzymane. Tym bardziej nie będą stanowić ich odsetki nienaliczone. Zatem decyzja pracodawcy o całkowitym zaniechaniu naliczania odsetek jest dla niego podatkowo obojętna.
Taką samą interpretację przepisów w tym zakresie przedstawił również Naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa-Praga w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z 31 sierpnia 2005 r., sygn. 1434/PP/423/5/05/HG.
• art. 11 ust. 1–2a, art. 12 ust. 1 i 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 107, poz. 723
• art. 720 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny – Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 172, poz. 1438
Katarzyna Krawień
ekspert w zakresie
podatków dochodowych
Autopromocja
REKLAMA
REKLAMA