Otrzymałem od kontrahenta rachunek (nie fakturę, być może coś na wzór rachunków wystawianych przez polski podmiot zwolniony z VAT podmiotowo) za usługi szkoleniowe prowadzone w Polsce. Kontrahent jest firmą niemiecką, na rachunku nie został zamieszczony jego numer identyfikacyjny na potrzeby obrotu wewnątrzunijnego. Jest tam jedynie informacja, że cena zawiera 16% podatek USt. (nawet nie Mstw.). Jak rozliczyć taką transakcję? Czy powstaje u mnie obowiązek podatkowy w imporcie usług?
Firma zobowiązana będzie potraktować nabytą usługę jako import usług podlegający zwolnieniu z opodatkowania VAT.
Miejscem opodatkowania przy świadczeniu usług jest miejsce, gdzie świadczący usługę ma siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności – ono właśnie. W przypadku braku siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności usługa będzie opodatkowana w miejscu stałego zamieszkania (art. 27 ust. 1 ustawy o VAT). Nie jest to jednak zasada mająca zastosowanie do każdej świadczonej usługi. Przepisy ustawy określają również inne, odmienne od wymienionej, miejsca opodatkowania usług – w zależności od ich rodzaju. Ma to zastosowanie również do przedstawionych w pytaniu usług. Dla usług w dziedzinie kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji lub rozrywki za miejsce ich świadczenia przepisy nakazują przyjąć to, gdzie są one faktycznie świadczone. W omawianej sytuacji miejscem opodatkowania usług szkoleniowych jest Polska.
W przypadku świadczenia usług, dla których miejscem opodatkowania jest miejsce ich świadczenia i usługodawcą jest podmiot z innego kraju unijnego niż kraj ich świadczenia, mogą powstać dwie sytuacje:
• gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika VAT (w Polsce) lub podatku od wartości dodanej (w innym kraju unijnym), podatek należny z tej usługi rozlicza jej nabywca z tytułu importu usług,
• gdy usługa jest świadczona na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem VAT lub podatnikiem od wartości dodanej, podmiot wykonujący usługę jest zobowiązany do zarejestrowania się w kraju jej świadczenia i rozliczenia podatku według przepisów obowiązujących w tym kraju.
W omawianej sytuacji usługa została wykonana na rzecz podatnika VAT, zatem na firmie formalnie ciąży obowiązek rozliczenia podatku należnego od nabytej usługi. W myśl art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy podatnikiem jest również usługobiorca usług świadczonych przez podatnika posiadającego siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium kraju.
Podstawą opodatkowania w imporcie usług jest kwota, którą usługobiorca jest zobowiązany zapłacić, z wyjątkiem przypadków gdy wartość usługi zwiększa wartość celną importowanego towaru lub gdy podatek został rozliczony przez usługodawcę. Trudno uznać, że ten ostatni przypadek miał miejsce na podstawie wręczonego firmie rachunku. Kwota podatku należnego stanowi jednocześnie kwotę podatku naliczonego podlegającego odliczeniu. Zasady takie obowiązują, gdy usługa nabyta podlega opodatkowaniu VAT.
Zważywszy jednak na fakt, że w Polsce usługi te korzystają ze zwolnienia z opodatkowania VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 (zał. nr 4, poz. 7 do ustawy), podatek należny nie wystąpi. Transakcję tę należy wykazywać w deklaracji podatkowej w poz. 32 i 33. Natomiast po stronie podatku naliczonego nie przewiduje się odpowiedniej rubryki w deklaracji na wykazanie wartości nabytej usługi korzystającej ze zwolnienia z VAT. Usługa ta powinna zostać jednak uwzględniona w ewidencji na potrzeby VAT.
• art. 17 ust. 1 pkt 4, art. 29 ust. 17, art. 43 ust. 1 pkt 1, art. 27 ust. 1, ust. 2 pkt 3, art. 86 ust. 2 pkt 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535
