REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy można zmienić metodę księgowania kosztów w czasie, prowadząc podatkową księgę przychodów i rozchodów

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Zamierzam rozpocząć działalność gospodarczą. Chcę prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów. Czy od początku prowadzenia księgi mogę wybrać metodę memoriałową i zgodnie z jej zasadami księgować koszty? Kiedy będę mógł ją zmienić?

RADA
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zakazuje podatnikom rozpoczynającym działalność gospodarczą, którzy wybrali prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, stosować od początku jej prowadzenia metodę memoriałową do rozliczania kosztów. Zmiana na metodę kasową będzie możliwa po upływie roku podatkowego.

UZASADNIENIE
Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów mogą wybrać jedną z dwóch metod zaliczania kosztów w czasie – kasową lub memoriałową. W metodzie kasowej o zaliczeniu wydatków do kosztów uzyskania przychodów danego roku podatkowego decyduje moment ich poniesienia. Z kolei w metodzie memoriałowej koszty uzyskania przychodów są potrącane tylko w tym roku podatkowym, którego dotyczą, chyba że zarachowanie ich nie było możliwe.
Przepisy dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych nie nakładają na podatników obowiązku zawiadamiania organu podatkowego o dokonanym wyborze metody księgowania kosztów. Przepis § 10 ust. 2 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów nakłada jedynie na podatników, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej, obowiązek zawiadomienia, w formie pisemnej, naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika o prowadzeniu księgi – w terminie 20 dni od dnia jej założenia.
Zasadą jest stosowanie metody kasowej przez podatników prowadzących pkpir. Odnośnie do zmiany metody księgowania kosztów w czasie kluczowe znaczenie ma art. 22 ust. 6 updof, na podstawie którego zasada memoriałowa ma zastosowanie również do podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów, pod warunkiem że stale, w każdym roku podatkowym księgi te będą prowadzone w sposób umożliwiający wyodrębnienie kosztów uzyskania odnoszących się tylko do tego roku podatkowego.
Tak też tę kwestię rozstrzygają organy podatkowe w wydawanych interpretacjach prawa podatkowego. W uzasadnieniu decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w Rzeszowie z 26 czerwca 2006 r., sygn. IS.I/1-4151/14/06, czytamy:
(…) podatnik ma do wyboru dwie metody księgowania kosztów i sam dokonuje wyboru sposobu rozliczania w podatkowej księdze przychodów i rozchodów poniesionych wydatków. Może ewidencjonować wydatki w momencie ich poniesienia lub w okresie, w którym uzyskuje przychód zwią- zany z danym kosztem. Należy przy tym zauważyć, iż raz przyjęta metoda ewi- dencji kosztów powinna być stosowana konsekwentnie, w każdym roku prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów w stosunku do wszystkich kosztów.
Rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba że ustawa podatkowa stanowi inaczej (art. 11 Ordynacji podatkowej). W związku z tym należy stwierdzić, że podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych prowadzący pkpir mogą zmienić metodę ujmowania kosztów po zakończeniu roku kalendarzowego.

WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą, prowadzący pkpir, mogą wybrać jedną z dwóch metod księgowania kosztów: kasową bądź memoriałową. Raz wybraną metodę należy kontynuować przez cały rok podatkowy. Jej zmiana jest możliwa od początku następnego roku podatkowego.

Po wyborze jednej z metod należy następnie przez cały rok podatkowy zaliczać koszty uzyskania przychodów zgodnie z jej zasadami.
Brak możliwości zmiany metody w trakcie roku podatkowego potwierdza judykatura (m.in. wyrok NSA z 19 stycznia 2000 r., sygn. akt I SA/Wr 825/98) oraz organy podatkowe (m.in. postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdyni z 12 stycznia 2006 r., sygn. II-2/4111/415/23/2/06).
Po zmianie metody mogą nastąpić pomyłki, ponieważ koszty należy zacząć rachować w innym momencie niż dotychczas się to robiło, a przyzwyczajenie do „starej” metody może spowodować niepoprawne dokumentowanie wydatków. W ten sposób dojedzie do tego, że w ciągu jednego roku podatkowego podatnik będzie stosował metodę memoriałową i kasową, a to jest błędem.
Poniżej przedstawiono przykłady poprawnego księgowania kosztów w czasie, w zależności od wybranej metody.

Przykład 1
4 sierpnia 2006 r. podatnik otrzymał fakturę VAT za usługi telekomunikacyjne na kwotę 300 zł, która obejmuje koszty rozmów wykonanych w lipcu – 220 zł, i abonament za sierpień – 80 zł.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Przykład 2
We wrześniu 2006 r. podatnik otrzymał fakturę VAT za usługę reklamową na kwotę 600 zł. Usługa ta zostanie zrealizowana (reklama się ukaże) w styczniu 2007 r.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Jeżeli kwota przychodów w 2005 r. wyniosła co najmniej równowartość 3 133 280 zł, to podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów są zobowiązani do prowadzenia ksiąg rachunkowych (handlowych) i w związku z tym stosowania metody memoriałowej.

Obowiązek ten wynika z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości, który stanowi, że przepisy ustawy o rachunkowości stosuje się do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800 000 euro.

• art. 22 ust. 4-6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 107, poz. 723
•art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252
• § 10 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów – Dz.U. Nr 152, poz. 1475; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 282, poz. 2807

Leszek Syguła
ekspert w zakresie podatków dochodowych
prawnik, doktorant Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zasadzka legislacyjna na fundacje rodzinne. Krytyczna analiza projektu nowelizacji ustawy o CIT z dnia 29 sierpnia 2025 r.

"Niczyje zdrowie, wolność ani mienie nie są bezpieczne, kiedy obraduje parlament" - ostrzega sentencja często błędnie przypisywana Markowi Twainowi, której rzeczywistym autorem jest Gideon J. Tucker, dziewiętnastowieczny amerykański prawnik i sędzia Sądu Najwyższego stanu Nowy Jork. Ta gorzka refleksja, wypowiedziana w 1866 roku w kontekście chaotycznego procesu legislacyjnego w Albany, nabiera szczególnej aktualności w obliczu współczesnych praktyk legislacyjnych.

Tryby wystawiania faktur w KSeF – jak i kiedy z nich korzystać?

Od 2026 roku KSeF stanie się obowiązkowy dla wszystkich przedsiębiorców, a sposób wystawiania faktur zmieni się na zawsze. System przewiduje różne tryby – online, offline24, awaryjny – aby zapewnić firmom ciągłość działania w każdych warunkach. Dzięki temu nawet brak internetu czy awaria serwerów nie zatrzyma procesu fakturowania.

Nowe limity podatkowe na 2026 rok - co musisz wiedzieć już dziś? Wyliczenia i konsekwencje

Rok 2026 przyniesie przedsiębiorcom realne zmiany – limity podatkowe zostaną obniżone w wyniku przeliczenia według niższego kursu euro. Granica przychodów dla małego podatnika spadnie do 8 517 000 zł, a limit jednorazowej amortyzacji do 212 930 zł. To pozornie drobna korekta, która w praktyce może zdecydować o utracie ulg, uproszczeń i korzystnych form rozliczeń.

Samofakturowanie w KSeF – jakie warunki trzeba spełnić i jak przebiega cały proces?

Samofakturowanie pozwala nabywcy wystawiać faktury w imieniu sprzedawcy, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dowiedz się, jakie warunki trzeba spełnić i jak przebiega cały proces w systemie KSeF.

REKLAMA

SmartKSeF – jak bezpiecznie wystawiać e-faktury

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) zmienia sposób dokumentowania transakcji w Polsce. Od 2026 r. e-faktura stanie się obowiązkowa, a przedsiębiorcy muszą przygotować się na różne scenariusze działania systemu. W praktyce oznacza to, że kluczowe staje się korzystanie z rozwiązań, które automatyzują proces i minimalizują ryzyka. Jednym z nich jest SmartKSeF – narzędzie wspierające firmy w bezpiecznym i zgodnym z prawem wystawianiu faktur ustrukturyzowanych.

Integracja KSeF z PEF, czyli faktury w zamówieniach publicznych. Wyjaśnienia MF

Od 1 lutego 2026 r. wchodzi w życie pełna integracja Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) z Platformą Elektronicznego Fakturowania (PEF). Zmiany te obejmą m.in. zamówienia publiczne, a także relacje B2G (Business-to-Government). Oznacza to, że przedsiębiorcy realizujący kontrakty z administracją publiczną będą zobowiązani do wystawiania faktur ustrukturyzowanych w KSeF. Ministerstwo Finansów w Podręczniku KSeF 2.0 wyjaśnia, jakie zasady będą obowiązywać i jakie rodzaje faktur z PEF będą przyjmowane w KSeF.

Testy otwarte API KSeF 2.0 właśnie ruszyły – sprawdź, co zmienia się w systemie e-Faktur, dlaczego integracja jest konieczna i jakie etapy czekają podatników w najbliższych miesiącach

30 września Ministerstwo Finansów uruchomiło testy otwarte API KSeF 2.0, które pozwalają sprawdzić, jak systemy finansowo-księgowe współpracują z nową wersją Krajowego Systemu e-Faktur. To kluczowy etap przygotowań do obowiązkowego wdrożenia KSeF 2.0, który już od lutego 2025 roku stanie się codziennością przedsiębiorców i księgowych.

Miliony do odzyskania! Spółki Skarbu Państwa mogą uniknąć podatku PCC dzięki zasadzie stand-still

Wyrok WSA w Gdańsku otwiera drogę spółkom pośrednio kontrolowanym przez Skarb Państwa do zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych przy strategicznych operacjach kapitałowych. Choć decyzja nie jest jeszcze prawomocna, firmy mogą liczyć na milionowe oszczędności i odzyskanie wcześniej pobranych podatków.

REKLAMA

Rezerwa na zaległe urlopy pracowników - koszt, który może zaskoczyć na zamknięciu roku

Zaległe dni urlopowe stanowią realne i narastające ryzyko finansowe dla firm — szczególnie w sektorze MŚP. W mniejszych przedsiębiorstwach, gdzie często brakuje dedykowanych działów HR czy zespołów płacowych, łatwiej o kumulację niewykorzystanych dni. Z mojego doświadczenia jako CFO na godziny wynika, że problem jest niedoszacowany. Firmy często nie uświadamiają sobie skali zobowiązania. - tłumaczy Marta Kobińska, CEO Create the Flow, dyrektor finansowa, CFO na godziny.

Tryb awaryjny w KSeF – jak działa i kiedy z niego skorzystać?

Obowiązkowy KSeF od 2026 r. budzi emocje, a jedną z najczęściej zadawanych obaw jest: co stanie się, gdy system po prostu przestanie działać?Odpowiedzią ustawodawcy jest tryb awaryjny. Jest to rozwiązanie, które ma zabezpieczyć przedsiębiorców przed paraliżem działalności w razie oficjalnie ogłoszonej awarii KSeF.

REKLAMA