Spółka rozpoczyna inwestycję - budowę biurowca. Inwestycja ta w końcowej fazie zostanie podzielona - część do sprzedaży, a część będzie przekwalifikowana na środek trwały firmy. Na jakich kontach ująć wydatki poniesione na inwestycję w budowie?
Jak powinna wyglądać ewidencja po zakończeniu budowy?
RADA
W trakcie realizacji nowej inwestycji wszystkie koszty dotyczące budowy należy odnosić na konto „Środki trwałe w budowie”. W momencie zakończenia budowy wyodrębnioną powierzchniowo część budynku przeznaczoną do sprzedaży należy odnieść na konto „Inwestycje w nieruchomości” lub na konto „Towary”. Część przeznaczoną na potrzeby działalności gospodarczej zalicza się do środków trwałych.
UZASADNIENIE
Przez środki trwałe w budowie rozumie się zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia.
Część budynku, która będzie wykorzystywana przez jednostkę na potrzeby prowadzonej działalności stanowić będzie środek trwały. Kwalifikacja pozostałej części zależy od zamiarów spółki. Jeśli budynek został wytworzony z zamiarem osiągania korzyści ekonomicznych, np. z przyrostu jego wartości, z czynszów za wynajem – będzie to inwestycja w nieruchomość. Jeśli natomiast spółka zbudowała budynek z zamiarem sprzedaży go w niedalekiej przyszłości lub sprzedaż ta następuje w ramach zwykłej działalności przedsiębiorstwa – budynek ten należy sklasyfikować jako towar.
Ustalając wartość początkową wytworzonego obiektu należy wziąć pod uwagę:
• koszty bezpośrednio związane z budową i przystosowaniem obiektu do używania; są to koszty: przygotowania miejsca przyszłego używania składnika aktywów, dostawy, załadunku i rozładunku bezpośrednio związanych z budową, wartość robót związanych bezpośrednio z budową, wartość budynków i budowli w trakcie budowy, wartość maszyn i urządzeń w trakcie montażu,
• koszty pośrednie budowy składnika aktywów, dotyczące więcej niż jednego obiektu realizowanego w ramach jednej budowy; będę to takie koszty, jak: koszty dokumentacji projektowej, badań geologicznych i geodezyjnych, ubezpieczenia majątkowego związanego z budową, założenia stref ochronnych i zieleni, nadzoru autorskiego, generalnego wykonawcy i inwestorskiego,
• koszty zaciągniętych zobowiązań związanych z budową i przystosowaniem rzeczowego składnika aktywów do używania,
• niepodlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy od zakupionych przedmiotów i robót związanych z prowadzoną budową.
Zaliczenie do środków trwałych
Jedną z podstawowych przesłanek zaliczenia efektów budowy do środków trwałych jednostki jest – poza kompletnością, zdatnością do użytku i przewidywanym okresem ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok – przeznaczenie ich na potrzeby jednostki.
Po przyjęciu środka trwałego należy dokonywać odpisów amortyzacyjnych w drodze systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji.
Definicja zawarta w ustawie o rachunkowości określa inwestycje jako aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych. Korzyści te wynikają z przyrostu ich wartości, uzyskania z nich przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej.
Do inwestycji zaliczamy w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz zostały nabyte w celu osiągnięcia korzyści. Oznacza to, że do inwestycji nie zaliczamy aktywów wykorzystywanych na potrzeby działalności jednostki.
W przypadku wytworzenia w procesie budowy aktywów stanowiących inwestycje w nieruchomości ich wprowadzenie do ewidencji bilansowej powinno się odbywać według kosztu wytworzenia ustalonego zgodnie z przepisami art. 28 ust. 3, 4 i 8 ustawy o rachunkowości i odniesione na stronę Wn konta „Inwestycje w nieruchomości”.
Odpisy amortyzacyjne od nieruchomości zaliczonych do inwestycji ustala się według zasad określonych dla środków trwałych.
Wartość amortyzacji odnoszona jest w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych.
Zaliczenie do towarów
Nie zalicza się do inwestycji nieruchomości, które są przeznaczone na sprzedaż w ramach zwykłej działalności przedsiębiorstwa lub są budowane albo dostosowywane z przeznaczeniem na sprzedaż w niedalekiej przyszłości. Jeżeli jednostka prowadzi działalność polegającą na obrocie nieruchomościami (nabyciu, wytworzeniu, sprzedaży) nieruchomości te są zaliczane do towarów.
Międzynarodowe Standardy Rachunkowości wskazują na możliwość podzielenia wartości aktywów pomiędzy inwestycje i środki trwałe.
Nieruchomość inwestycyjna to nieruchomość, którą właściciel traktuje jako źródło przychodów z czynszów lub utrzymuje w posiadaniu ze względu na przyrost ich wartości, albo obie te korzyści, przy czym nieruchomość taka nie jest:
• wykorzystywana przy produkcji, dostawach towarów, świadczeniu usług lub czynnościach administracyjnych,
• przeznaczona na sprzedaż w ramach zwykłej działalności jednostki.
Niektóre nieruchomości w części służą pozyskiwaniu przychodów z czynszów lub są utrzymywane ze względu na wzrost ich wartości, w pozostałej części są wykorzystywane przy produkcji, dostawach towarów, świadczeniu usług lub czynnościach administracyjnych. Do celów księgowych należy potraktować te części rozdzielnie, jeżeli można je oddzielnie sprzedać. Jeżeli części te nie mogłyby być oddzielnie sprzedane, nieruchomość można w całości traktować jako nieruchomość inwestycyjną, pod warunkiem że jedynie nieznaczna część jest wykorzystywana na potrzeby własne jednostki, np. w produkcji.
Zgodnie z MSR nr 40 część ustalona proporcjonalnie do powierzchni przeznaczonej do sprzedaży powinna być w momencie zakończenia budowy inwestycji zaliczona w księgach rachunkowych do inwestycji w nieruchomości. O takim rozwiązaniu nie wspomina ustawodawca w ustawie o rachunkowości.
