REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy sprzedaż wierzytelności kwalifikujemy jako cesję, a kiedy jako faktoring

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Spółka ma kłopoty z płynnością finansową. W związku z tym podjęła decyzję o sprzedaży wierzytelności. Pod uwagę brana jest cesja lub faktoring. Kiedy sprzedaż wierzytelności kwalifikujemy jako cesję, a kiedy jako faktoring? Jak przebiega ewidencja tych zdarzeń w księgach?

RADA

W przypadku sprzedaży wierzytelności własnej w formie cesji dochodzi do przeniesienia prawa do wierzytelności na rzecz osoby trzeciej – cesjonariusza. W związku z tą transakcją na kupującego wierzytelność (cesjonariusza) przechodzą wszelkie związane z nią prawa. Faktoring może występować pod trzema postaciami i w zależności od rodzaju spisanej umowy ryzyko związane z nieściągalnością należności ponosi faktorant lub faktor lub obie strony jednocześnie. Spółka sprzedająca wierzytelność powinna jej wartość odnieść na konto „Koszty finansowe” w korespondencji z kontem „Rozrachunki z odbiorcami”. Uzyskaną ze sprzedaży sumę wykazuje się na koncie „Przychody finansowe”.

UZASADNIENIE

Obrót wierzytelnościami staje się koniecznością wówczas, gdy firma popada w tarapaty finansowe. Kłopoty z płynnością biorą się najczęściej stąd, że sprzedający udzielając kredytu kupieckiego swojemu odbiorcy finansuje w pewnym sensie jego działalność. Nawet jeżeli odbiorca terminowo reguluje zobowiązania, to wydłużony termin płatności może zagrażać zachowaniu płynności finansowej, co skutkuje powstaniem zatorów płatniczych. Warto wtedy pomyśleć o sprzedaży wierzytelności.

UWAGA!
Przedmiotem obrotu mogą być wierzytelności nieprzedawnione.

Cesja
Cesja wierzytelności (przelew) polega na przeniesieniu prawa do wierzytelności na rzecz osoby trzeciej. Spółka sprzedająca wierzytelność określana jest jako cedent, a kupujący to cesjonariusz.
Dokonanie cesji może się odbyć bez zgody dłużnika. Kupujący wraz z wierzytelnością nabywa wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.
Przeniesienie wierzytelności może nastąpić na podstawie:
•  umowy sprzedaży,
•  zamiany,
•  darowizny lub
•  innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności.

Sprzedaż wierzytelności jest rodzajem finansowania działalności przedsiębiorstwa, w związku z tym kwota uzyskana z ich sprzedaży w księgach rachunkowych ewidencjonowana jest na koncie „Przychody finansowe”, natomiast wartość zbywanej wierzytelności oraz poniesione koszty związane z jej sprzedażą stanowią koszty finansowe. Jeżeli zbywana należność objęta była odpisem aktualizującym, to w momencie sprzedaży odpis należy wyksięgować przenosząc jego wartość na konto „Pozostałe przychody operacyjne”.

Przykład 1
Spółka posiada należność w kwocie 25 000 zł, na którą utworzono odpis aktualizujący w pełnej wysokości. Po pewnym czasie podjęto decyzję o sprzedaży tej wierzytelności. W przykładzie dla uproszczenia pominięto kwestię VAT.
Ewidencja księgowa
1. Utworzenie odpisu aktualizującego:
Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 25 000
Ma „Odpisy aktualizujące” 25 000
2. Wystawiono fakturę za sprzedaną wierzytelność o wartości 23 000 zł:
Wn „Pozostałe rozrachunki” 23 000
Ma „Przychody finansowe” 23 000
3. Wyksięgowanie sprzedanej wierzytelności:
Wn „Koszty finansowe” 25 000
Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 25 000
4. Rozwiązanie odpisu aktualizującego:
Wn „Odpisy aktualizujące” 25 000
Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 25 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


UWAGA!
Przychód finansowy uzyskany ze sprzedaży własnej wierzytelności nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym wówczas, gdy sprzedawana wierzytelność wykazana była w poprzednich okresach jako przychód podatkowy związany np. ze sprzedażą towarów lub usług.

Faktoring
Faktoring jest umową zawieraną pomiędzy dostawcą (faktorantem) a faktorem – kupującym należność. Faktorant, w zamian za przejęcie wierzytelności przez faktora, ponosi opłaty w postaci prowizji, dyskonta i dodatkowe określone w umowie.

Wyróżniamy 3 rodzaje faktoringu:
1. Faktoring właściwy określany również jako faktoring pełny charakteryzuje się tym, że faktor przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika.
2. Faktoring niewłaściwy (niepełny) – ryzyko niewypłacalności dłużnika pozostaje u faktoranta. W takiej sytuacji, jeśli dłużnik staje się niewypłacalny, faktor dochodzi zwrotu należności od faktoranta.
3. Faktoring mieszany polegający na tym, że ryzyko nieściągalności wierzytelności ponoszą faktorant i faktor. Ryzyko faktoranta polega na utracie wierzytelności, a faktora na utracie prowizji i dyskonta od niespłaconej kwoty.
W Polsce najbardziej popularną formą jest faktoring niewłaściwy (niepełny).

Przykład 2
Spółka zawarła umowę faktoringu niewłaściwego. Przedmiotem umowy jest wierzytelność o wartości 35 000 zł. Termin płatności faktury wynosi 45 dni. Z umowy faktoringowej wynika, że ryzyko związane z nieściągalnością wierzytelności ponosi faktorant i wykazuje wierzytelność w swoich księgach. Prowizja pobierana przez faktora wynosi 200 zł, dyskonto –1000 zł. Faktor dokonuje przelewu na konto faktoranta 90% wartości wierzytelności po potrąceniu prowizji i dyskonta. W przykładzie dla uproszczenia pominięto ewidencję VAT.
Operacje gospodarcze
1. Sprzedaż towarów kontrahentowi o wartości 35 000 zł:
Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 35 000
Ma „Przychody ze sprzedaży” 35 000
2. Podpisanie umowy faktoringowej – wierzytelność figuruje nadal w księgach faktoranta:
Wn „Pozostałe rozrachunki” 35 000
– w analityce „Rozrachunki z faktorem X”
Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 35 000
3. Wpływ na rachunek bankowy kwoty od faktora w wysokości 90% faktury brutto po potrąceniu prowizji i dyskonta:
wartość prowizji – 200 zł,
wartość dyskonta – 1000 zł,
35 000 zł × 90% – 1200 zł = 30 300 zł
Wn „Rachunek bieżący” 30 300
Ma „Kredyty i pożyczki” 30 300
– w analityce „Pożyczka faktoringowa”
4. Ewidencja prowizji:
Wn „Koszty finansowe” 200
Ma „Kredyty i pożyczki” 200
– w analityce „Pożyczka faktoringowa”
5. Ewidencja dyskonta:
Wn „Koszty finansowe” 1 000
Ma „Kredyty i pożyczki” 1 000
– w analityce „Pożyczka faktoringowa”
6. Zapłata przez dłużnika (nabywcę towarów) całej należności w terminie – rozliczenie pożyczki faktoringowej:
Wn „Kredyty i pożyczki” 31 500
– w analityce „Pożyczka faktoringowa” Ma „Pozostałe rozrachunki” 31 500
– w analityce „Rozrachunki z faktorem X”
7. Przelew dokonany przez faktora pozostałych 10% wartości wierzytelności:
Wn „Rachunek bieżący” 3 500
Ma „Pozostałe rozrachunki” 3 500
– w analityce „Rozrachunki z faktorem X”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Umowa między faktorantem a faktorem może również przewidywać przeniesienie wierzytelności do ewidencji faktora. W takiej sytuacji należy usunąć wierzytelność z ksiąg faktoranta.

UWAGA!
Usunięcie wierzytelności z ksiąg faktoranta przewiduje MSR nr 39.

Zgodnie z przepisami MSR nr 39, przenosząc składnik aktywów finansowych, jednostka ocenia, w jakim stopniu zachowuje ryzyko i korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów oraz ustala, czy zachowała kontrolę nad składnikiem aktywów. Jeżeli spółka zatrzymała kontrolę nad należnością, to wykazuje ją w swoich księgach, jeśli nie – następuje wyłączenie z ksiąg.

Przykład 3
Spółka zawarła umowę faktoringu niewłaściwego. Przedmiotem umowy jest wierzytelność o wartości 50 000 zł. Termin płatności faktury wynosi 45 dni. Z umowy faktoringowej wynika, że ryzyko związane z nieściągalnością wierzytelności ponosi faktorant, ale wierzytelność w swoich księgach wykazuje faktor, ponieważ uznano, że faktorant (sprzedający wierzytelność) nie zachowuje pełnej kontroli nad wierzytelnością. Jeżeli dłużnik nie ureguluje należności w terminie, faktor zwraca sprzedającemu wierzytelność fakturę i odzyskuje środki przelane na konto faktoranta. Prowizja pobierana przez faktora wynosi 500 zł, dyskonto – 2000 zł. Faktor przelewa na konto faktoranta 90% wartości wierzytelności po potrąceniu prowizji i dyskonta. W przykładzie dla uproszczenia pominięto ewidencję VAT.
Operacje gospodarcze
1. Sprzedaż towarów kontrahentowi wynosi 50 000 zł:
Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 50 000
Ma „Przychody ze sprzedaży” 50 000
2. Podpisanie umowy faktoringowej – wierzytelność przeniesiona jest do ksiąg faktora:
Wn „Pozostałe rozrachunki” 50 000
– w analityce „Rozrachunki z faktorem X”
Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 50 000
3. Wpływ na rachunek bankowy kwoty od faktora w wysokości 90% faktury brutto po potrąceniu prowizji i dyskonta:
wartość prowizji – 500 zł,
wartość dyskonta – 2000 zł,
(50 000 zł × 90%) – 2500 zł = 42 500 zł
Wn „Rachunek bieżący” 42 500
Ma „Pozostałe rozrachunki” 42 500
– w analityce „Rozrachunki z faktorem X”
4. Ewidencja prowizji:
Wn „Koszty finansowe” 500
Ma „Pozostałe rozrachunki” 500
– w analityce „Rozrachunki z faktorem X”
5. Ewidencja dyskonta:
Wn „Koszty finansowe” 2 000
Ma „Pozostałe rozrachunki” 2 000
– w analityce „Rozrachunki z faktorem X”
6. Przelew dokonany przez faktora pozostałych 10% wartości wierzytelności – po otrzymaniu zapłaty od dłużnika:
Wn „Rachunek bieżący” 5 000
Ma „Pozostałe rozrachunki” 5 000
– w analityce „Rozrachunki z faktorem X”
7. Ewidencja pozabilansowa – gwarancja udzielona faktorowi z tytułu przejęcia ryzyka wypłacalności dłużnika:
Ma „Zobowiązania warunkowe” 45 000
8. W momencie uregulowania należności przez dłużnika następuje wyksięgowanie gwarancji z ewidencji pozabilansowej:
Wn „Zobowiązania warunkowe” 45 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Gdyby dłużnik nie uregulował swojego zobowiązania wobec faktora, to faktorant jest zobowiązany do zwrotu kwoty zaliczkowanej przez faktora.

Informacja o tym, czy wierzytelność pozostaje w księgach faktoranta, czy przeniesiona jest do ewidencji faktora powinna wynikać z umowy zawartej między stronami. W umowie również powinien być określony rodzaj faktoringu.
Sposobów na ewidencję faktoringu jest wiele, wszystko zależy od zapisów zawartych w umowie.

•  art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 157, poz. 1119
•  art. 509–518 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny – Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 133, poz. 935
•  Międzynarodowe Standardy Rachunkowości nr 39 – „Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena”
•  K. Kreczmańska-Gigol, Faktoring w świetle prawa cywilnego, podatkowego i bilansowego, Difin, Warszawa 2006

Wioletta Chaczykowska
księgowa, licencja MF
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zmiany w zamówieniach publicznych od 2026 r. Wyższy próg stosowania Prawa zamówień publicznych i jego skutki dla zamawiających i wykonawców

W ostatnich dniach maja br Rada Ministrów przedłożyła Sejmowi projekt ustawy deregulacyjnej (druk nr 1303 z dnia 27 maja 2025 r.), który przewiduje m.in. podwyższenie minimalnego progu stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych (Pzp) oraz ustawy o umowie koncesji z dnia 21 października 2016 r. z obecnych 130 000 zł netto do 170 000 zł netto. Planowana do wejścia w życie 1 stycznia 2026 r. zmiana ma charakter systemowy i wpisuje się w szerszy trend upraszczania procedur oraz dostosowywania ich do aktualnych realiów gospodarczych.

KSeF 2026: będzie problem z udostępnieniem faktury ustrukturyzowanej kontrahentowi. Prof. Modzelewski: Większość nabywców nie będzie tym zainteresowana

W 2026 roku większość kontrahentów nie będzie zainteresowanych tzw. „udostępnieniem” faktur ustrukturyzowanych – jedną z dwóch form przekazania tych faktur w obowiązkowym modelu Krajowego Systemu e-Faktur. Oczekiwać będą wystawienia innych dokumentów, które uznają za wywołujące skutki cywilnoprawne. Wystawcy prawdopodobnie wprowadzą odrębny dokument handlowy, który z istoty nie będzie fakturą ustrukturyzowaną. Może on być wystawiony zarówno przed jak i po wystawieniu tej faktury ustrukturyzowanej - pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Najbardziej poważane zawody w Polsce [ranking 2025]. Księgowy pnie się w górę, sędzia spada, strażak cały czas nr 1

Agencja badawcza SW Research w 2025 roku kolejny raz zapytała Polaków o to, jakim poważaniem darzą przedstawicieli różnych zawodów. W tegorocznym zestawieniu pojawiło się aż 51 kategorii zawodowych, wśród których znalazło się 12 debiutanckich zawodów. Księgowy awansował w 2025 r. o 3 miejsca w porównaniu z ubiegłym rokiem – aktualnie zajmuje 22 miejsce na 51 profesji. SW Research odnotował ten awans jako jeden z trzech najbardziej znaczących. Skąd ta zmiana?

TSUE: Rekompensaty JST dla spółek komunalnych nie podlegają VAT, jeśli nie wpływają na cenę usługi

Najnowszy wyrok TSUE z 8 maja 2025 r. (sygn. C-615/23), potwierdził stanowisko zaprezentowane przez Rzeczniczkę Generalną w opinii z 13 lutego 2025 r. Zgodnie ze wspomnianym stanowiskiem rekompensaty jakie będą wypłacane przez jednostki samorządu terytorialnego spółkom komunalnym w związku z realizacją publicznych usług transportowych nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, tak długo jak nie będą miały bezpośredniego wpływu na cenę usługi. O ile sam wyrok dotyczył usług transportowych to może mieć w przyszłości przełożenie również na inne obszary działalności.

REKLAMA

Kapitał zakładowy w spółce z o.o. w 2025 r. okiem adwokata - praktyka. Wymogi prawne, pułapki, podatki, księgowość, odpowiedzialność zarządu i wspólników

Wyobraź sobie, że chcesz wystartować z nową firmą albo przekształcić jednoosobową działalność w spółkę z o.o. Formalności nie brakuje, ale jedna kwestia wraca jak bumerang: kapitał zakładowy. To pierwszy, obowiązkowy „wkład własny”, bez którego sąd nie zarejestruje spółki. Jego ustawowe minimum – 5 000 zł – może wydawać się symboliczne, jednak od sposobu, w jaki je wnosisz i później „pilnujesz”, zależy wiarygodność Twojej firmy, a czasem nawet osobista odpowiedzialność zarządu. Poniżej znajdziesz najświeższe przepisy, praktyczne podpowiedzi i pułapki, na które trzeba uważać od pierwszego przelewu aż po ewentualne obniżenie kapitału lata później.

Jaka najniższa krajowa pensja i minimalna stawka godzinowa w 2026 roku? Związki zawodowe chcą co najmniej 5015 zł brutto. Rząd proponuje ponad 200 zł mniej

W dniu 12 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej w 2026 r.

Sejm przyjął ważną zmianę dla przedsiębiorców – korekta deklaracji podatkowej po kontroli celno-skarbowej coraz bliżej

W środę, 11 czerwca 2025 roku, Sejm zdecydował o skierowaniu do trzeciego czytania projektu nowelizacji ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawy o VAT. To istotna zmiana dla przedsiębiorców – umożliwia bowiem korektę deklaracji podatkowej po zakończeniu kontroli celno-skarbowej.

Nowelizacja ustawy o VAT: możliwe podniesienie limitu zwolnienia z 200 tys. zł do nawet 300 tys. zł

Trwają prace nad ustawą, która może przynieść realne ulgi podatkowe najmniejszym przedsiębiorcom. Ostateczna decyzja – czy limit zwolnienia z VAT wyniesie 240 tys. zł, czy aż 300 tys. zł – zależy od dalszych prac sejmowych komisji.

REKLAMA

Nowe ułatwienia dla przedsiębiorców: dane z wykazu VAT dostępne na biznes.gov.pl od 1 października 2025 r.

Jest projekt ustawy, który zakłada wprowadzenie nowych regulacji umożliwiających przedsiębiorcom łatwiejszy dostęp do wykazu podatników VAT za pośrednictwem portalu biznes.gov.pl. Zmiany mają uprościć weryfikację kontrahentów, zwiększyć bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i ograniczyć formalności papierowe.

Kupujesz rzeczy przez internet? Za te towary musisz zapłacić podatek w ciągu 14 dni

Polacy chętnie kupują różne rzeczy przez internet, ale nie wiedzą, że niektóre transakcje rządzą się swoimi prawami. Fiskus ma coraz więcej możliwości, żeby sprawdzić, kto nie zapłacił podatku PCC. Monika Piątkowska, doradca podatkowy w e-pity.pl i fillup.pl, wyjaśnia, kiedy zachować szczególną czujność i jak uniknąć ewentualnych problemów ze skarbówką.

REKLAMA