REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy sprzedaż wierzytelności kwalifikujemy jako cesję, a kiedy jako faktoring

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Spółka ma kłopoty z płynnością finansową. W związku z tym podjęła decyzję o sprzedaży wierzytelności. Pod uwagę brana jest cesja lub faktoring. Kiedy sprzedaż wierzytelności kwalifikujemy jako cesję, a kiedy jako faktoring? Jak przebiega ewidencja tych zdarzeń w księgach?

RADA

W przypadku sprzedaży wierzytelności własnej w formie cesji dochodzi do przeniesienia prawa do wierzytelności na rzecz osoby trzeciej – cesjonariusza. W związku z tą transakcją na kupującego wierzytelność (cesjonariusza) przechodzą wszelkie związane z nią prawa. Faktoring może występować pod trzema postaciami i w zależności od rodzaju spisanej umowy ryzyko związane z nieściągalnością należności ponosi faktorant lub faktor lub obie strony jednocześnie. Spółka sprzedająca wierzytelność powinna jej wartość odnieść na konto „Koszty finansowe” w korespondencji z kontem „Rozrachunki z odbiorcami”. Uzyskaną ze sprzedaży sumę wykazuje się na koncie „Przychody finansowe”.

UZASADNIENIE

Obrót wierzytelnościami staje się koniecznością wówczas, gdy firma popada w tarapaty finansowe. Kłopoty z płynnością biorą się najczęściej stąd, że sprzedający udzielając kredytu kupieckiego swojemu odbiorcy finansuje w pewnym sensie jego działalność. Nawet jeżeli odbiorca terminowo reguluje zobowiązania, to wydłużony termin płatności może zagrażać zachowaniu płynności finansowej, co skutkuje powstaniem zatorów płatniczych. Warto wtedy pomyśleć o sprzedaży wierzytelności.

UWAGA!
Przedmiotem obrotu mogą być wierzytelności nieprzedawnione.

Cesja
Cesja wierzytelności (przelew) polega na przeniesieniu prawa do wierzytelności na rzecz osoby trzeciej. Spółka sprzedająca wierzytelność określana jest jako cedent, a kupujący to cesjonariusz.
Dokonanie cesji może się odbyć bez zgody dłużnika. Kupujący wraz z wierzytelnością nabywa wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.
Przeniesienie wierzytelności może nastąpić na podstawie:
•  umowy sprzedaży,
•  zamiany,
•  darowizny lub
•  innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności.

Sprzedaż wierzytelności jest rodzajem finansowania działalności przedsiębiorstwa, w związku z tym kwota uzyskana z ich sprzedaży w księgach rachunkowych ewidencjonowana jest na koncie „Przychody finansowe”, natomiast wartość zbywanej wierzytelności oraz poniesione koszty związane z jej sprzedażą stanowią koszty finansowe. Jeżeli zbywana należność objęta była odpisem aktualizującym, to w momencie sprzedaży odpis należy wyksięgować przenosząc jego wartość na konto „Pozostałe przychody operacyjne”.

Przykład 1
Spółka posiada należność w kwocie 25 000 zł, na którą utworzono odpis aktualizujący w pełnej wysokości. Po pewnym czasie podjęto decyzję o sprzedaży tej wierzytelności. W przykładzie dla uproszczenia pominięto kwestię VAT.
Ewidencja księgowa
1. Utworzenie odpisu aktualizującego:
Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 25 000
Ma „Odpisy aktualizujące” 25 000
2. Wystawiono fakturę za sprzedaną wierzytelność o wartości 23 000 zł:
Wn „Pozostałe rozrachunki” 23 000
Ma „Przychody finansowe” 23 000
3. Wyksięgowanie sprzedanej wierzytelności:
Wn „Koszty finansowe” 25 000
Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 25 000
4. Rozwiązanie odpisu aktualizującego:
Wn „Odpisy aktualizujące” 25 000
Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 25 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


UWAGA!
Przychód finansowy uzyskany ze sprzedaży własnej wierzytelności nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym wówczas, gdy sprzedawana wierzytelność wykazana była w poprzednich okresach jako przychód podatkowy związany np. ze sprzedażą towarów lub usług.

Faktoring
Faktoring jest umową zawieraną pomiędzy dostawcą (faktorantem) a faktorem – kupującym należność. Faktorant, w zamian za przejęcie wierzytelności przez faktora, ponosi opłaty w postaci prowizji, dyskonta i dodatkowe określone w umowie.

Wyróżniamy 3 rodzaje faktoringu:
1. Faktoring właściwy określany również jako faktoring pełny charakteryzuje się tym, że faktor przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika.
2. Faktoring niewłaściwy (niepełny) – ryzyko niewypłacalności dłużnika pozostaje u faktoranta. W takiej sytuacji, jeśli dłużnik staje się niewypłacalny, faktor dochodzi zwrotu należności od faktoranta.
3. Faktoring mieszany polegający na tym, że ryzyko nieściągalności wierzytelności ponoszą faktorant i faktor. Ryzyko faktoranta polega na utracie wierzytelności, a faktora na utracie prowizji i dyskonta od niespłaconej kwoty.
W Polsce najbardziej popularną formą jest faktoring niewłaściwy (niepełny).

Przykład 2
Spółka zawarła umowę faktoringu niewłaściwego. Przedmiotem umowy jest wierzytelność o wartości 35 000 zł. Termin płatności faktury wynosi 45 dni. Z umowy faktoringowej wynika, że ryzyko związane z nieściągalnością wierzytelności ponosi faktorant i wykazuje wierzytelność w swoich księgach. Prowizja pobierana przez faktora wynosi 200 zł, dyskonto –1000 zł. Faktor dokonuje przelewu na konto faktoranta 90% wartości wierzytelności po potrąceniu prowizji i dyskonta. W przykładzie dla uproszczenia pominięto ewidencję VAT.
Operacje gospodarcze
1. Sprzedaż towarów kontrahentowi o wartości 35 000 zł:
Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 35 000
Ma „Przychody ze sprzedaży” 35 000
2. Podpisanie umowy faktoringowej – wierzytelność figuruje nadal w księgach faktoranta:
Wn „Pozostałe rozrachunki” 35 000
– w analityce „Rozrachunki z faktorem X”
Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 35 000
3. Wpływ na rachunek bankowy kwoty od faktora w wysokości 90% faktury brutto po potrąceniu prowizji i dyskonta:
wartość prowizji – 200 zł,
wartość dyskonta – 1000 zł,
35 000 zł × 90% – 1200 zł = 30 300 zł
Wn „Rachunek bieżący” 30 300
Ma „Kredyty i pożyczki” 30 300
– w analityce „Pożyczka faktoringowa”
4. Ewidencja prowizji:
Wn „Koszty finansowe” 200
Ma „Kredyty i pożyczki” 200
– w analityce „Pożyczka faktoringowa”
5. Ewidencja dyskonta:
Wn „Koszty finansowe” 1 000
Ma „Kredyty i pożyczki” 1 000
– w analityce „Pożyczka faktoringowa”
6. Zapłata przez dłużnika (nabywcę towarów) całej należności w terminie – rozliczenie pożyczki faktoringowej:
Wn „Kredyty i pożyczki” 31 500
– w analityce „Pożyczka faktoringowa” Ma „Pozostałe rozrachunki” 31 500
– w analityce „Rozrachunki z faktorem X”
7. Przelew dokonany przez faktora pozostałych 10% wartości wierzytelności:
Wn „Rachunek bieżący” 3 500
Ma „Pozostałe rozrachunki” 3 500
– w analityce „Rozrachunki z faktorem X”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Umowa między faktorantem a faktorem może również przewidywać przeniesienie wierzytelności do ewidencji faktora. W takiej sytuacji należy usunąć wierzytelność z ksiąg faktoranta.

UWAGA!
Usunięcie wierzytelności z ksiąg faktoranta przewiduje MSR nr 39.

Zgodnie z przepisami MSR nr 39, przenosząc składnik aktywów finansowych, jednostka ocenia, w jakim stopniu zachowuje ryzyko i korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów oraz ustala, czy zachowała kontrolę nad składnikiem aktywów. Jeżeli spółka zatrzymała kontrolę nad należnością, to wykazuje ją w swoich księgach, jeśli nie – następuje wyłączenie z ksiąg.

Przykład 3
Spółka zawarła umowę faktoringu niewłaściwego. Przedmiotem umowy jest wierzytelność o wartości 50 000 zł. Termin płatności faktury wynosi 45 dni. Z umowy faktoringowej wynika, że ryzyko związane z nieściągalnością wierzytelności ponosi faktorant, ale wierzytelność w swoich księgach wykazuje faktor, ponieważ uznano, że faktorant (sprzedający wierzytelność) nie zachowuje pełnej kontroli nad wierzytelnością. Jeżeli dłużnik nie ureguluje należności w terminie, faktor zwraca sprzedającemu wierzytelność fakturę i odzyskuje środki przelane na konto faktoranta. Prowizja pobierana przez faktora wynosi 500 zł, dyskonto – 2000 zł. Faktor przelewa na konto faktoranta 90% wartości wierzytelności po potrąceniu prowizji i dyskonta. W przykładzie dla uproszczenia pominięto ewidencję VAT.
Operacje gospodarcze
1. Sprzedaż towarów kontrahentowi wynosi 50 000 zł:
Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 50 000
Ma „Przychody ze sprzedaży” 50 000
2. Podpisanie umowy faktoringowej – wierzytelność przeniesiona jest do ksiąg faktora:
Wn „Pozostałe rozrachunki” 50 000
– w analityce „Rozrachunki z faktorem X”
Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 50 000
3. Wpływ na rachunek bankowy kwoty od faktora w wysokości 90% faktury brutto po potrąceniu prowizji i dyskonta:
wartość prowizji – 500 zł,
wartość dyskonta – 2000 zł,
(50 000 zł × 90%) – 2500 zł = 42 500 zł
Wn „Rachunek bieżący” 42 500
Ma „Pozostałe rozrachunki” 42 500
– w analityce „Rozrachunki z faktorem X”
4. Ewidencja prowizji:
Wn „Koszty finansowe” 500
Ma „Pozostałe rozrachunki” 500
– w analityce „Rozrachunki z faktorem X”
5. Ewidencja dyskonta:
Wn „Koszty finansowe” 2 000
Ma „Pozostałe rozrachunki” 2 000
– w analityce „Rozrachunki z faktorem X”
6. Przelew dokonany przez faktora pozostałych 10% wartości wierzytelności – po otrzymaniu zapłaty od dłużnika:
Wn „Rachunek bieżący” 5 000
Ma „Pozostałe rozrachunki” 5 000
– w analityce „Rozrachunki z faktorem X”
7. Ewidencja pozabilansowa – gwarancja udzielona faktorowi z tytułu przejęcia ryzyka wypłacalności dłużnika:
Ma „Zobowiązania warunkowe” 45 000
8. W momencie uregulowania należności przez dłużnika następuje wyksięgowanie gwarancji z ewidencji pozabilansowej:
Wn „Zobowiązania warunkowe” 45 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Gdyby dłużnik nie uregulował swojego zobowiązania wobec faktora, to faktorant jest zobowiązany do zwrotu kwoty zaliczkowanej przez faktora.

Informacja o tym, czy wierzytelność pozostaje w księgach faktoranta, czy przeniesiona jest do ewidencji faktora powinna wynikać z umowy zawartej między stronami. W umowie również powinien być określony rodzaj faktoringu.
Sposobów na ewidencję faktoringu jest wiele, wszystko zależy od zapisów zawartych w umowie.

•  art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 157, poz. 1119
•  art. 509–518 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny – Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 133, poz. 935
•  Międzynarodowe Standardy Rachunkowości nr 39 – „Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena”
•  K. Kreczmańska-Gigol, Faktoring w świetle prawa cywilnego, podatkowego i bilansowego, Difin, Warszawa 2006

Wioletta Chaczykowska
księgowa, licencja MF
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Badania techniczne pojazdów: Nowe stawki już od 19 września! Zobacz tabelę

Od 19 września kierowców w Polsce czekają wyższe opłaty za badania techniczne pojazdów. Zmiana ta, wprowadzona po ponad 20 latach, ma na celu urealnienie kosztów funkcjonowania stacji kontroli i dostosowanie ich do współczesnych realiów gospodarczych. Ministerstwo infrastruktury podkreśla, że nowe stawki – choć wyższe – nadal pozostaną jednymi z najniższych w Europie, a przy tym zapewnią sprawiedliwą równowagę między interesem przedsiębiorców a możliwościami finansowymi kierowców.

KSeF i słaby Internet? To może być problem dla Twojej firmy, ale jest rozwiązanie

Obowiązkowe e-fakturowanie w KSeF od 2026 r. ma być rewolucją w rozliczeniach VAT, ale wielu przedsiębiorców obawia się braku stabilnego Internetu, szczególnie w mniejszych miejscowościach. Posłanka Iwona Krawczyk pyta ministra finansów o rozwiązania awaryjne i wsparcie dla firm. Znamy odpowiedź resortu.

Koniec polskiego rolnictwa? Unia Europejska otwiera bramy dla taniej żywności z Ameryki Południowej

To może być początek końca polskiej wsi. Umowa z Mercosurem otwiera unijny rynek na wołowinę, drób, miód i cukier z Ameryki Południowej – tanie, masowe i nie do przebicia. Czy polskie rolnictwo czeka katastrofa?

Webinar: Objaśnienia MF w podatku u źródła. W czym w praktyce pomogą?

Podatek u źródła od lat budzi wątpliwości. Zmieniające się przepisy, niejednoznaczne interpretacje oraz ryzyko odpowiedzialności sprawiają, że każda wskazówka ze strony resortu finansów ma istotne znaczenie w codziennej praktyce. Przyjrzymy się więc najnowszym objaśnieniom MF i ocenimy, w jakim zakresie mogą one pomóc w konkretnych przypadkach.

REKLAMA

Jak przygotować się do KSeF? Praktyczne wskazówki i odpowiedzi na trudne pytania [Szkolenie online, 10 września]

Jak przygotować się do KSeF? Pod takim tytułem odbędzie się szkolenie, na które serdecznie zapraszamy! Termin wydarzenia to 10 września 2025 roku, godz. 10:00-16:00.

KSeF i załączniki: Czy możesz dodać PDF, skan lub zdjęcie? MF wyjaśnia

Ministerstwo Finansów wyjaśnia, jak działa obsługa załączników w Krajowym Systemie e-Faktur. Sprawdź, w jakiej formie można je dołączać do KSeF, czy są obowiązkowe i co zrobić z plikami PDF lub zdjęciami.

API KSeF 2.0: Nowe narzędzia od Ministerstwa Finansów. Firmy muszą już zacząć przygotowania

Resort finansów opublikował pełną dokumentację API KSeF 2.0 wraz z bibliotekami SDK i podręcznikiem dla programistów. Od 30 września 2025 r. ruszy środowisko testowe, a od 1 lutego 2026 r. KSeF stanie się obowiązkowy dla wszystkich przedsiębiorców.

Przeniesienie grupy spółek do centrum BPO: jak to zrobić skutecznie i prawidłowo

Migracja grupy kilkunastu spółek w ramach jednego projektu outsourcingu księgowo-kadrowego w ramach BPO to jedno z najbardziej złożonych przedsięwzięć w branży usług finansowo-księgowych. Wymaga to precyzyjnego planowania, koordynacji wielu zespołów oraz szczególnej uwagi na aspekty prawne, techniczne i operacyjne. Jak przygotować się do takiego procesu z perspektywy firmy przekazującej procesy oraz dostawcy usług BPO?

REKLAMA

E-faktura w KSeF: definicja, nowy wzór FA(3) i zasady wystawiania od 2026 r.

Od 1 lutego 2026 r. wszyscy podatnicy będą wystawiać faktury ustrukturyzowane wyłącznie w nowym formacie FA(3). Sprawdź, czym jest e-faktura w KSeF, jakie zmiany wprowadza nowy wzór i z jakich bezpłatnych narzędzi można korzystać, aby prawidłowo wystawiać dokumenty.

Miliardy złotych na fikcyjnych fakturach. W pół roku fiskus wykrył oszustwa na ponad 4,1 mld zł [DANE MF]

W 6 miesięcy br. liczba wykrytych fikcyjnych faktur była o prawie 3% mniejsza niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Jak zaznaczają eksperci, KAS stosuje coraz skuteczniejsze cyfrowe narzędzia weryfikujące. Algorytmy z użyciem sztucznej inteligencji są dużo szybsze i dokładniejsze w wyłapywaniu oszustw niż metody tradycyjne. Jednocześnie oszuści są mniej skłonni do podejmowania ryzyka. Ostatnio wartość brutto wynikająca z fikcyjnych faktur wyniosła ponad 4,1 mld zł, a więc o przeszło 3% mniej niż rok wcześniej.

REKLAMA