Jak zaewidencjonować rezerwy na świadczenie pracownicze

RADA

Zarachowane w koszty okresu bieżącego przyszłe wydatki na nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalne i podobne świadczenia pracownicze stanowią bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów.

UZASADNIENIE

Zasady tworzenia i rozliczania rezerw na świadczenia z tytułu nagród jubileuszowych i odpraw emerytalnych, mających charakter zobowiązań długoterminowych, a przewidzianych w regulaminie wynagradzania, określa art. 39 ust. 2, 3 i 5 ustawy o rachunkowości.

Przepisy te definiują bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów. Rezerwę tworzy się w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy - w drodze zarachowania w ciężar kosztów bieżącej działalności operacyjnej jednostki, mimo że wypłata świadczeń nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych.

Postanowienia MSR nr 19 „Świadczenia pracownicze” wyraźnie wskazują na konieczność uwzględniania tych kosztów odpowiednio w każdym okresie sprawozdawczym, a przez to tworzenia na nie rezerw. Artykuł 39 ustawy o rachunkowości, poświęcony biernym rozliczeniom międzyokresowym, nie zawiera tak wyraźnej regulacji. Zamieszczenie w pasywach bilansu pozycji „Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne” położyło kres dywagacjom związanym z istnieniem lub nieistnieniem obowiązku tworzenia tego rodzaju rezerwy.

Rezerwa na urlopy i na premie zależne od wypracowanego zysku to krótkoterminowe świadczenia pracownicze. Przy rezerwie na urlopy należałoby się zastanowić nad zasadnością jej tworzenia. Dotyczy ona jedynie tych pracowników, których wynagrodzenia ustalane są w zależności od czasu pracy, np. akord. W przypadku płacy ustalonej w postaci stałej kwoty miesięcznej za czas urlopu nie ustala się odrębnego wynagrodzenia. Dodatkowo, zgodnie z Kodeksem pracy, urlop należy wykorzystać najpóźniej w roku następnym i nie ma możliwości wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop, jeżeli stosunek pracy trwa nadal. Dlatego warto rozważyć, czy zasadne jest (ze względu na istotność) tworzenie rezerwy na powyższe świadczenie.

Przesunięcie kosztu do okresu faktycznej wypłaty premii jest w tym przypadku niewłaściwe. Może to doprowadzić do znacznego obciążenia kosztów w roku, w którym jednostka ewentualnie poniosła stratę, a premią należną jest z tytułu wypracowania zysku w roku poprzedzającym. Dlatego konieczne jest tworzenie rezerwy z tego tytułu.

Ewidencja księgowa

W bilansie rezerwy utworzone na koszty świadczeń pracowniczych (saldo kredytowe konta „Bierne rozliczenia międzyokresowe”) ujmuje się w pasywach w pozycji B.I.2.

Ewidencja księgowa rezerw na świadczenia pracownicze, w sytuacji gdy jednostka prowadzi ewidencję tylko na kontach zespołu 5:

1. Utworzenie rezerwy na koszty, które nie są jeszcze zobowiązaniem:

Wn „Koszty działalności podstawowej” lub

„Koszty zarządu”, lub

„Koszty sprzedaży”

Ma „Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów”

2. Koszty rzeczywiście poniesione w wysokości zobowiązań wobec pracowników:

Wn „Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów”

Ma „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń”

3. Rozliczenie rezerw:

- nadwyżka rezerwy nad kosztami poniesionymi

Wn „Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów”

Ma „Koszty działalności podstawowej” lub

„Koszty zarządu”, lub

„Koszty sprzedaży”

- nadwyżka kosztów poniesionych nad utworzoną uprzednio rezerwą

Wn „Koszty działalności podstawowej” lub

„Koszty zarządu”, lub

„Koszty sprzedaży”

Ma „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”

Przykład

Na dzień bilansowy 31 grudnia 2005 r. jednostka utworzyła rezerwę na wypłatę premii rocznych dla członków zarządu, zależnych od wypracowanego zysku za rok, w wysokości 60 000 zł. Wskutek zmiany sytuacji finansowej jednostki w 2006 r. zawarto porozumienie z pracownikami, w wyniku którego zmniejszono wartość premii do kwoty 50 000 zł.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Z polecenia grupy kapitałowej koszty prezentowane są według rodzaju. Ewidencja kosztów prowadzona przez jednostkę na kontach zespołu 5, rozbudowanych analitycznie według rodzaju, pozwoli na uzyskanie informacji o łącznych kosztach wynagrodzeń, rozksięgowanych według miejsc ich powstawania.

Podstawa prawna:

- art. 39 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

- MSR nr 19 „Świadczenie pracownicze”

Wioletta Roman

doradca podatkowy