REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak zaewidencjonować zwolnienie dłużnika z długu

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Anna Dyczkowska

REKLAMA

Dłużnik nie uregulował należności za usługę wykonaną przez naszą spółkę. Wielokrotne wezwania pozostawały bez skutku. Kwota była bardzo mała, dlatego zrezygnowaliśmy ze skierowania sprawy do sądu. Nasz prawnik sporządził protokół likwidujący należność.


Wartość należności zaksięgowaliśmy w pozostałe koszty operacyjne (bilansowo). Po jakimś czasie nowy szef wznowił rozmowy z dłużnikiem. Obecnie chce on w ramach długu przekazać nam meble. Jak powinno się zaksięgować to zdarzenie? Dodam, że zależy nam na szybkim zbyciu mebli.


rada


Spółka nie powinna bez uzasadnionej przyczyny wyksięgowywać należności z ksiąg. To, że dłużnik zalega z płatnością, nie jest wystarczającym powodem takiej „likwidacji”. Z punktu widzenia ustawy o rachunkowości właściwe byłoby utworzenie odpisu aktualizującego całą wartość należności. Meble otrzymane od dłużnika zostały przeznaczone do dalszej odsprzedaży, powinny więc zostać zakwalifikowane w księgach jako towary.


uzasadnienie


Fakt, że otrzymane w zamian za „zlikwidowaną” należność meble zwiększają wartość zapasów, nie budzi wątpliwości. Są one przeznaczone do odsprzedaży, należy je więc zaliczyć do towarów. Nie ma znaczenia, że spółka - co do zasady - prowadzi działalność usługową. Pewien problem stanowi nietypowe rozliczenie w księgach rachunkowych powstałego rozrachunku. Wątpliwa należność nie została skierowane na drogę postępowania sądowego ze względu na nieopłacalność takiego przedsięwzięcia. Na podstawie protokołu likwidacyjnego należność ta została odpisana w pozostałe koszty operacyjne niestanowiące kosztu podatkowego.

Spółka zlikwidowała w księgach należność wobec dłużnika, nie zwalniając go jednak z długu. Niestety, takie postępowanie nie jest prawidłowe. Należność nie została umorzona, nie była też przedawniona ani nie były czynione starania o jej odzyskanie, mimo że dłużnik uchylał się od płacenia. Dlatego spółka powinna była utworzyć odpis aktualizujący z tytułu trwałej utraty wartości.

Ponieważ w księgach rachunkowych należność została już wyksięgowana w pozostałe koszty operacyjne, więc wartość otrzymanych mebli należy zaksięgować jako pozostałe przychody operacyjne.

Zobowiązanie dłużnika nie wygasło w momencie spisania należności. Zgodnie z art. 508 Kodeksu cywilnego warunkiem koniecznym do wygaśnięcia zobowiązania jest, aby wierzyciel zwolnił dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjął. Dlatego bez wyrażenia zgody dłużnika spółka nie może zwolnić go z długu, a tym samym dokonywać korekt należności polegających na ich likwidowaniu.

Rozliczenie dostawy mebli w zamian za zwolnienie z długu można przeprowadzić na dwa sposoby:


Wariant 1

Dłużnik sprzedał spółce meble. W takiej sytuacji możliwe byłoby wzajemne potracenie. Jednak spółka musiałaby przywrócić pierwotny zapis w księgach i wykazać należność.

Na podstawie art. 498 Kodeksu cywilnego, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości, oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Należy tu mieć na względzie zapisy art. 499 k.c. Potrącenia dokonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe. Jeżeli zatem jedna ze stron złoży stosowne oświadczenie, zobowiązanie dłużnika wygaśnie z mocą wsteczną, tzn. w momencie przekazania spółce mebli.


Wariant 2

Za zgodą spółki dłużnik przekazał meble jako „świadczenie spełnione w celu zwolnienia z długu”. W takim przypadku zobowiązanie dłużnika również wygasło w momencie przekazania spółce mebli, zgodnie bowiem z art. 453 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.


Jak przeprowadzić ewidencję księgową


Spółka wyksięgowała należność w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. Jeżeli nie skoryguje zapisów związanych z likwidacją należności w księgach, to powstałe zobowiązanie z tytułu otrzymania mebli powinno zostać zaksięgowane w pozostałe przychody operacyjne. Zgodnie z definicją zawartą w art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości koszty i przychody związane z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem należności i zobowiązań o charakterze publicznoprawnym nieobciążających kosztów, zalicza się do pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych.

W przypadku opisanym w pytaniu należność do celów księgowych została uznana za nieściągalną i spisana w koszty. Biorąc jednak pod uwagę dalsze działania spółki oraz fakt, że należność spisano w koszty niepodatkowe, należy stwierdzić, że wprawdzie istniało duże prawdopodobieństwo utraty należności, jednak spółka nie uznała należności za nieściągalną. W tym przypadku zgodnie z zapisami art. 35b ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy o rachunkowości zasadne byłoby dokonanie w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych odpisu aktualizującego z tytułu trwałej utraty wartości.


Przykład 1

Spółka ma w swoich księgach należność, z której płatnością dłużnik zwleka. Z tego powodu podjęto w spółce decyzję o zlikwidowaniu należności. Po pewnym czasie otrzymano od dłużnika meble. W zasadzie jako rozliczenie zaległego, choć już spisanego długu.

Ewidencja księgowa

1. Sprzedaż usługi - 1000 zł:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 1 000

Ma „Sprzedaż usług” 1 000

2. Zlikwidowanie należności na podstawie protokołu:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne”

- w analityce „Niestanowiące kosztów podatkowych” 1 000

Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 1 000

3. Otrzymanie mebli. Wartość mebli - 1000 zł:

Wn „Towary” 1 000

Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 1 000

Dla ułatwienia rozliczenia pominięto VAT.


Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 2

Spółka ma w swoich księgach należność, z której płatnością dłużnik zwleka. W tej sytuacji postanowiono utworzyć odpis aktualizujący.

Należność nie jest przedawniona. Po pewnym czasie nabyto od dłużnika meble jako rozliczenie zaległego długu.

Ewidencja księgowa

1. Sprzedaż usługi - 1000 zł:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 1 000

Ma „Sprzedaż usług” 1 000

2. Utworzenie odpisu aktualizującego:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne”

- w analityce „Niestanowiące kosztów podatkowych” 1 000

Ma „Odpisy aktualizujące” 1 000

3. Otrzymano fakturę za meble. Wartość mebli - 1000 zł:

Wn „Towary” 1 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 1 000

4. Dokonanie wzajemnej kompensaty:

Wn „Rozrachunki z dostawcami” 1 000

Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 1 000

5. Wyksięgowanie odpisu aktualizującego:

Wn „Odpisy aktualizujące” 1 000

Ma „Pozostałe przychody operacyjne”

- w analityce „Niestanowiące przychodów podatkowych” 1 000


Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Sposób ewidencji przedstawiony w przykładzie 2 wydaje się najbardziej prawidłowy z punktu widzenia zarówno ustawy o rachunkowości, jak i bezpieczeństwa podatkowego.

W przypadku księgowania przedstawionego w przykładzie pierwszym urząd skarbowy może zakwestionować zaliczenie wartości nabytych mebli do pozostałych przychodów operacyjnych niestanowiących przychodu podatkowego, choć w definicji przychodów określonej w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie wymieniono potrącenia wierzytelności ani spełnienia świadczenia w zamian za zwolnienie z zobowiązania. W rozpatrywanym przypadku nie ma też zastosowania punkt 4 wymienionego wyżej art. 12 ust. 1, na podstawie którego do przychodów zalicza się wartość zwróconych wierzytelności, które uprzednio zostały odpisane jako nieściągalne lub umorzone i zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Należność jednak została spisana jako nieściągalna w ciężar kosztów operacyjnych, choć nie została zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Może się jednak zdarzyć, że urząd skarbowy nie uzna otrzymania mebli za spłatę zobowiązania, lecz za darowiznę. Nie widząc związku między dwiema transakcjami, US karze ją opodatkować. Bez znaczenia pozostaje fakt, że uprzednio wartość zlikwidowanej należności została spisana w koszty niepodatkowe. W efekcie może powstać sytuacja, że spółka podwójnie zapłaci podatek: raz - z tytułu sprzedaży usług, drugi raz - od otrzymanej darowizny.


Podstawa prawna:
- art. 12 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 251, poz. 1847

- art. 453, 499 i 508 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 164, poz. 1166

- art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540


Anna Dyczkowska

księgowa z licencją MF

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zatrudnianie cudzoziemców - zmiany od 1 czerwca 2025 r. Dodatkowe przesłanki odmowy wydania zezwolenia, rejestr umów o pracę, legalność pobytu obywateli Ukrainy, cyfrowe wnioski i wyższe kary

Nowe przepisy dotyczące zasad zatrudniania cudzoziemców w Polsce zaczną obowiązywać od 1 czerwca 2025 roku. Regulacje określają warunki, na jakich możliwe będzie legalne powierzenie pracy obcokrajowcom. Sprawdzamy, czy nowe przepisy wprowadzają ułatwienia i w jaki sposób zmieniają procedurę zatrudniania cudzoziemców.

Czy zawód księgowego powinien być certyfikowany? Ministerstwo Finansów analizuje możliwe zmiany

Od 2014 roku w Polsce nie można już uzyskać certyfikatu księgowego wydanego przez Ministra Finansów. W wyniku przeprowadzonej wówczas deregulacji zawód księgowego został formalnie otwarty – obecnie nie wymaga żadnych licencji ani zezwoleń państwowych. Choć miało to na celu ułatwienie dostępu do zawodu, skutki tej zmiany do dziś budzą mieszane opinie w branży. Temat ten nie jest również obojętny dla Ministerstwa Finansów.

Kto i kiedy może ponieść odpowiedzialność karną za niezłożenie wniosku o upadłość spółki handlowej (np. sp. z o.o.)

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki handlowej to obowiązek, który spoczywa na barkach między innymi członków zarządu i likwidatorów. Niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki pomimo powstania warunków uzasadniających upadłość spółki jest przestępstwem, które zostało uregulowane nie w Kodeksie karnym, a w Kodeksie spółek handlowych.

Komunikat ZUS: 2 czerwca 2025 r. mija ważny termin dla przedsiębiorców. Chodzi o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina przedsiębiorcom, że do 2 czerwca 2025 r. należy zweryfikować i odesłać przez PUE/eZUS wniosek o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej.

REKLAMA

ZUS odbiera zasiłki za błędy dotyczące składek sprzed 2022 roku – Rzecznik MŚP interweniuje

Do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wpływa coraz więcej dramatycznych spraw dotyczących decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w których organ odmawia wypłaty świadczeń zasiłkowych, wskazując, że przedsiębiorcy nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu za okres sprzed 2022 roku.

Podatnik zapłacił zaległy podatek ale nie zatrzymało to egzekucji. Urząd skarbowy wykorzystał pomyłkę w przelewie. Winą obarczył podatnika i automatyzację systemu

Absurdów podatkowych nie brakuje. Dla przykładu można podać historię przedsiębiorcy, który nie uregulował w terminie podatku, za co otrzymał upomnienie z urzędu skarbowego. Dokonując wpłaty, popełnił niezamierzony błąd, który spowodował kolejne konsekwencje. W efekcie na jego koncie jednocześnie wystąpiła niedopłata i nadpłata podatku. Ministerstwo Finansów, komentując ww. sprawę, wskazuje obowiązujące przepisy, zaś eksperci przekonują, że urzędnicy mogli zachować się inaczej. Resort zaznacza, że proces obsługi wpłat podatników jest zautomatyzowany, a w opisywanej sytuacji nie można mówić o błędzie systemowym. Wśród znawców tematu nie brakuje opinii, że zbyt sztywne przepisy i procedury podatkowe mogą właściwie stanowić pułapkę dla przedsiębiorców.

PKWiU 2025 - nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług jeszcze w 2025 roku

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015. Od kiedy?

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

REKLAMA

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te dla osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

REKLAMA