REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak zaksięgować sprzedaż pakietu wierzytelności zaktualizowanych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Ewa Szczepankiewicz

REKLAMA

Nasza spółka zawarła z firmą zajmującą się obrotem wierzytelnościami umowę przelewu pakietu kilkunastu wierzytelności z tytułu dostaw towarów i usług, składającego się z wierzytelności, co do których wcześniej egzekucję umorzono z powodu niewypłacalności dłużnika.

 

Jak i z takich, których niezakończona egzekucja trwa już kilka lat, oraz takich, których postępowanie sądowe zostało zawieszone, np. ze względu na niemożność ustalenia miejsca zamieszkania dłużnika.

W związku z tym część wierzytelności była już zaktualizowana odpisami, a część całkiem wyksięgowana z ksiąg. Za cały pakiet praw do wierzytelności, o sumarycznej wartości księgowej netto 88 300 zł plus VAT 19 426 zł (nie księgowaliśmy odsetek i zasądzonych zwrotów kosztów procesowych), uzyskaliśmy kwotę 4220 zł. Proszę o przedstawienie sposobu księgowania z tym związanego. W jaki sposób czynność sprzedaży wierzytelności wpłynie na podatek dochodowy? Czy umowa ta podlega ustawie o VAT? Czy powinniśmy zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych?

 


rada


Poszczególne sprzedawane w pakiecie wierzytelności należy potraktować indywidualnie, analizując ich historię. Sprzedaż własnych wierzytelności jest zdarzeniem z zakresu działalności ujmowanej w księgach jako finansowa. Sprzedaż nie podlega opodatkowaniu VAT, ale podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Szczegóły wraz z dekretacją - w uzasadnieniu.


uzasadnienie


W Państwa przypadku mamy do czynienia z wierzytelnością będącą prawem majątkowym w znaczeniu prawa cywilnego. Tego typu wierzytelności nie są towarem zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, a tym samym sprzedaż własnych wierzytelności nie stanowi dostawy towaru.


Umowa przelewu wierzytelności własnych jako umowa sprzedaży praw majątkowych podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednak od 1 stycznia 2007 r. (zgodnie z art. 4 pkt 1 ustawy o pcc) podatnikiem tego podatku jest kupujący prawa majątkowe. Obowiązek ten zatem nie ciąży na spółce zbywającej te prawa. Stawka podatku wynosi 1% od wartości rynkowej przedmiotu sprzedaży.

Analizując transakcję sprzedaży, należałoby potraktować każdą z wierzytelności jako osobne zdarzenie. Każda z nich może mieć odrębny charakter zarówno bilansowy, jak i podatkowy, a zatem wymagać indywidualnych księgowań. Należy więc ustalić wynagrodzenie uzyskane ze sprzedaży wierzytelności przypadające na każdą z wierzytelności, rozdzielając je według proporcji, w jakiej pozostaje całość wynagrodzenia do wartości księgowej sumy wierzytelności. Przychód ze sprzedaży poszczególnych wierzytelności w kwocie odpowiadającej jej części wynagrodzenia będzie stanowić przychód finansowy i jako taki powinien zostać zaksięgowany. Kosztem finansowym będzie natomiast wartość księgowa wierzytelności.


W przypadku sprzedaży wierzytelności, dla której utworzony jest odpis aktualizujący, odpis ten powinien zostać rozwiązany i zaksięgowany w pozostałe przychody operacyjne. Gdy wierzytelność już nie widnieje w księgach (wskutek wyksięgowania), to wartości bilansowej sprzedawanej wierzytelności, jako kosztu wierzytelności sprzedanej, nie ustala się. Jeżeli jednak nie była ona dotąd kosztem podatkowym, stanie się elementem do wyliczenia straty podatkowej ze sprzedaży wierzytelności jako koszt.


Ewidencja księgowa powinna uwzględniać również różnorodną i skomplikowaną treść podatkową sprzedaży każdej z wierzytelności (wynikającą z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a konkretnie z art. 16 ust. 1 pkt 25, 26a, 39, art. 16 ust. 2 i 2a oraz art. 12 ust. 1 pkt 4e). Należy zastanowić się nad tym, czy rozwiązywany właśnie odpis aktualizujący stanowi przychód podatkowy. Według przepisów podatkowych odpis taki będzie stanowił przychód podatkowy, w przypadku gdy ustały przyczyny, dla których utworzono odpis, a uprzednio był on zaliczony do kosztów uzyskania przychodów. Należy przy tym pamiętać, że generalnie nie są kosztami uzyskania przychodów odpisy aktualizujące, ale:

kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 12 ust. 3 do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona,

m.in. w taki sposób, że została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego.


Z punktu widzenia ewidencji transakcji sprzedaży kosztem finansowym jest wartość wierzytelności, zaś przychodem finansowym znacznie mniejszy (niż wartość wierzytelności) przychód ze sprzedaży wierzytelności. Powstanie strata na sprzedaży wierzytelności. Należy pamiętać, że:

nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, chyba że wierzytelność ta uprzednio, na podstawie art. 12 ust. 3, została zarachowana jako przychód należny.


PRZYKŁAD 1

Spółka utworzyła odpis aktualizujący na należności z tytułu dostaw towarów dla firmy X w kwocie brutto 12 200 zł. Do sądu skierowano pozew o zapłatę wierzytelności. Uzyskano nakaz zapłaty. Po jego uprawomocnieniu skierowano wierzytelność do egzekucji komorniczej i zaliczono utworzony wcześniej odpis do podatkowych kosztów uzyskania przychodów (w kwocie netto na zasadzie art. 16 ust. 1 pkt 26a i art. 16 ust. 2a). Komornik w czasie egzekucji napotkał różnego rodzaju trudności (dłużnik zakończył działalność, wyjechał za granicę, majątku nie można było ustalić), po czym w zaistniałych okolicznościach podjął decyzję o umorzeniu postępowania egzekucyjnego na zasadzie art. 824 § 1 pkt 3 Kodeksu postępowania cywilnego, w którym stwierdza się, że „postępowanie umarza się w całości lub części z urzędu, jeżeli jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych”. Spółka jako wierzyciel uznała te okoliczności za odpowiadające stanowi faktycznemu. Wierzytelność i odpis aktualizujący wyksięgowano, a sprawę zarchiwizowano. Wierzytelność stała się kosztem uzyskania przychodu na zasadzie art. 16 ust. 1 pkt 25 i ust. 2, lecz także odpis aktualizujący należność stał się przychodem podatkowym w myśl art. 12 ust. 1 pkt 4e (przychodem jest w szczególności równowartość odpisów aktualizujących wartość należności, uprzednio zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, w przypadku ustania przyczyn, dla których dokonano tych odpisów). Po 10 miesiącach spółka zawarła umowę przelewu praw z wierzytelności na rzecz Biura Obrotu Wierzytelnościami, uzyskując kwotę 1050 zł w gotówce.

Ewidencja księgowa

1. Utworzenie odpisu aktualizującego wierzytelność

  a) przeksięgowanie należności na konto należności zagrożonych

    Wn konto 244 „Należności dochodzone na drodze sądowej”, w analityce: kontrahent X 12 200 zł

    Ma konto 201 „Rozrachunki z odbiorcami”, w analityce: kontrahent X 12 200 zł

  b) zarachowanie utworzonego odpisu w koszty

    Wn konto 765 „Pozostałe koszty operacyjne” 12 200 zł

    Ma konto 280 „Odpisy aktualizujące rozrachunki - niestanowiące kosztów podatkowych”, w analityce odpis na należność od kontrahenta X 12 200 zł

  c) odpis nie stanowi kosztu uzyskania przychodu

    Wn konto pozabilansowe 993 „Korekta kosztów do podatku” 12 200 zł

    Ma konto pozabilansowe 999 „Rozliczenie kont pozabilansowych” 12 200 zł

2. Skierowanie wierzytelności do egzekucji komorniczej - odpis w kwocie, w jakiej stanowił przychód z tytułu sprzedaży towarów, stanowi koszt uzyskania przychodów

  a) przeksięgowanie odpisów

    Wn konto 280 „Odpisy aktualizujące rozrachunki - niestanowiące kosztów podatkowych”, w analityce odpis na należność od kontrahenta X 12 200 zł

    Ma konto 281 „Odpisy aktualizujące rozrachunki - stanowiące częściowo koszty podatkowe”, w analityce odpis na należność od kontrahenta X 12 200 zł

  b) księgowania na kontach pozabilansowych

    Wn konto pozabilansowe 993 „Korekta kosztów do podatku” (-) 10 000 zł

    Ma konto pozabilansowe 999 „Rozliczenie kont pozabilansowych” (-) 10 000 zł

3. Umorzenie postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c.

  a) w następstwie wyksięgowania wierzytelności i odpisu

    Wn konto 281 „Odpisy aktualizujące rozrachunki - stanowiące częściowo koszty podatkowe”, w analityce odpis na należność od kontrahenta X 12 200 zł

    Ma konto 244 „Należności dochodzone na drodze sądowej”, w analityce: kontrahent X 12 200 zł

  b) wierzytelność stała się kosztem uzyskania przychodu na zasadzie art. 16 ust. 1 pkt 25 i art. 16 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych („nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana m.in. postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego”)

    Wn konto pozabilansowe 993 „Korekta kosztów do podatku” (-) 10 000 zł

    Ma konto pozabilansowe 999 „Rozliczenie kont pozabilansowych” (-) 10 000 zł

  c) odpis aktualizujący należność staje się przychodem podatkowym w myśl art. 12 ust. 1 pkt 4e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

    Wn konto pozabilansowe 999 „Rozliczenie kont pozabilansowych” (-) 10 000 zł

    Ma konto pozabilansowe 994 „Korekta przychodów do podatku” (-) 10 000 zł

4. Przelew (sprzedaż) wierzytelności, zaksięgowany jako przychód finansowy, opodatkowany

  Wn konto 131 „Bieżący rachunek bankowy” 1 050 zł

  Ma konto 750 „Przychody finansowe” 1 050 zł

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

PRZYKŁAD 2

Spółka utworzyła odpis aktualizujący na należności z tytułu dostaw towarów dla właściciela firmy Y w kwocie brutto 976 zł, niestanowiący kosztów uzyskania przychodów dla podatku. Do sądu skierowano pozew o zapłatę wierzytelności. Sąd, nie mogąc jednak ustalić miejsca pobytu dłużnika, zawiesił postępowanie do czasu wskazania tego miejsca przez wierzyciela. Spółka zwróciła się do Centralnego Biura Adresowego z prośbą o podanie miejsca zamieszkania dłużnika i wówczas okazało się, że w miejscowości K zamieszkuje 125 osób noszących takie samo nazwisko i imię. Na tym etapie postępowania, w obliczu piętrzących się trudności w odzyskaniu długu, spółka postanowiła sprzedać prawa do wierzytelności, co też uczyniła, uzyskując kwotę 120,00 zł.

Ewidencja księgowa

1. Utworzenie odpisu aktualizującego wierzytelność (polecenie księgowania)

  a) przeksięgowanie należności na konto ewidencjonujące należności zagrożone

    Wn konto 244 „Należności dochodzone na drodze sądowej”, w analityce: kontrahent Y 976 zł

    Ma konto 201 „Rozrachunki z odbiorcami”, w analityce: kontrahent Y 976 zł

  b) zarachowanie utworzonego odpisu w koszty

    Wn konto 765 „Pozostałe koszty operacyjne” 976 zł

    Ma konto 280 „Odpisy aktualizujące rozrachunki - niestanowiące kosztów podatkowych”, w analityce odpis na należność od kontrahenta Y 976 zł

  c) odpis nie stanowi kosztu uzyskania przychodu

    Wn konto pozabilansowe 993 „Korekta kosztów do podatku” 976 zł

    Ma konto pozabilansowe 999 „Rozliczenie kont pozabilansowych” 976 zł

2. Przelew (sprzedaż) wierzytelności, zaksięgowany jako przychód finansowy, opodatkowany (umowa i dokument KP)

  Wn konto 100 „Kasa” 120 zł

  Ma konto 750 „Przychody finansowe” 120 zł

3. W następstwie sprzedaży wierzytelności - wyksięgowanie wierzytelności i odpisu (polecenie księgowania)

  a) odpis jako pozostały przychód operacyjny (niepodatkowy)

    Wn konto 280 „Odpisy aktualizujące rozrachunki - niestanowiące kosztów podatkowych”, w analityce odpis na należność od kontrahenta Y 976 zł

    Ma konto 760 „Pozostałe przychody operacyjne” 976 zł

  b) zaksięgowane wyżej przychody z tytułu wyksięgowania odpisu aktualizującego, który uprzednio nie stanowił kosztu uzyskania przychodu, nie stanowią przychodów dla podatku

    Wn konto pozabilansowe 999 „Rozliczenie kont pozabilansowych” 976 zł

    Ma konto pozabilansowe 994 „Korekta przychodów do podatku” 976 zł

  c) wartość wierzytelności stanowi koszt finansowy

    Wn konto 755 „Koszty finansowe” 976 zł

    Ma konto 244 „Należności dochodzone na drodze sądowej”, w analityce: kontrahent Y 976 zł

d) Wierzytelność stała się kosztem uzyskania przychodu na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 39, jako element straty na sprzedaży wierzytelności, lecz tylko w kwocie, w jakiej stanowiła przychody należne z tytułu dostaw i usług. Pozostała część (podatek VAT) nie stanowi kosztów podatkowych

    Wn konto pozabilansowe 993 „Korekta kosztów do podatku” 176 zł

    Ma konto pozabilansowe 999 „Rozliczenie kont pozabilansowych” 176 zł

e) przychód ze sprzedaży wierzytelności pomniejsza koszty sprzedanej wierzytelności (to strata na sprzedaży wierzytelności jest kosztem podatkowym, należy więc do podatku pomniejszyć przychody i koszty podatkowe)

    Wn konto pozabilansowe 993 „Korekta kosztów do podatku” 120 zł

    Ma konto pozabilansowe 994 „Korekta przychodów do podatku” 120 zł

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Podstawa prawna:
- art. 12 ust. 1 pkt 4e, art. 16 ust. 1 pkt 25, 26a, art. 16 ust. 2 i ust. 2a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 217, poz. 1589

- art. 35b ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540


Ewa Szczepankiewicz

główna księgowa w spółce z o.o.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Księgowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Pracujesz na zleceniu - a może to faktyczna umowa o pracę? Jak ustalić i wykazać istnienie stosunku pracy

Osoby wykonujące umowy zlecenia, czy inne umowy cywilnoprawne, mają czasem wątpliwości, czy nie jest to de facto umowa o pracę. Każdy przedsiębiorca słyszał o możliwych kontrolach, podważeniu zatrudnienia, konieczności uzasadniania dlaczego taki a nie inny typ umowy został konkretnej osobie zaproponowany. A co ze swobodą zawierania umów? Czy forma umowy na którą zgadzamy się wspólnie z nowozatrudnioną osobą nie powinna być wystarczająca dla inspekcji pracy skoro zgodnie obie strony złożyły na niej swój podpis? Na te i wiele innych pytań odpowie Czytelnikom ten artykuł.

Zmiany w podatkach od 2026 r. - wyższy limit zwolnienia z VAT, korekty deklaracji, 6 m-cy vacatio legis

Ministerstwo Finansów poinformowało, że 6 maja 2025r. Rada Ministrów przyjęła pakiet projektów ustaw dot. podatków w ramach procesu deregulacji. Nowe przepisy mają na celu m.in. ochronę podatników przed nagłymi zmianami przepisów ustaw podatkowych oraz doprecyzowanie wątpliwości interpretacyjnych zgłaszanych przez przedsiębiorców w zakresie deklaracji składanej w trakcie lub po zakończeniu kontroli celno-skarbowej. Projekty dotyczą również podwyższenia limitu zwolnienia podmiotowego w VAT oraz likwidacji obowiązku przygotowywania i publikacji informacji o realizowanej strategii podatkowej.

Czego najczęściej dotyczą kontrole z urzędu skarbowego i ZUS-u?

Przedsiębiorcy mają szereg obowiązków wobec państwa - jako podatnicy muszą przestrzegać przepisów podatkowych, a jako płatnicy stosować normy z zakresu ubezpieczeń społecznych. W obu tych sferach często dochodzi do uchybień. Dlatego upoważnione organy sprawdzają, czy firmy przestrzegają obowiązujących przepisów. W naszym artykule przedstawiamy najczęstsze obszary, które podlegają kontroli organów podatkowych lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Pozwani przez PFR – jak program pomocy dla firm stał się przyczyną tysięcy pozwów? Sprawdź, jak się bronić

Ponad 16 tysięcy firm już otrzymało pozew z Polskiego Funduszu Rozwoju [i]. Kolejne są w drodze. Choć Tarcza Finansowa miała być tarczą – dla wielu stała się źródłem wieloletnich problemów prawnych.

REKLAMA

Kawa z INFORLEX. Nowy plan wdrożenia KSeF

Spotkania odbywają się w formule „na żywo” o godzinie 9.00. Przy porannej kawie poruszamy najbardziej aktualne tematy, które stanowią także zasób kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX. Rozmawiamy o podatkach, księgowości, rachunkowości, kadrach, płacach oraz HR. 15 maja br. tematem spotkania będzie nowy plan wdrożenia KSeF.

Zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami w 2025 r. Jak i ile można zaoszczędzić na wpłatach do PFRON? Case study i obliczenia dla pracodawcy

Dlaczego 5 maja to ważna data w kontekście integracji i równości? Co powstrzymuje pracodawców przed zatrudnianiem osób z niepełnosprawnościami? Jakie są obowiązki pracodawcy wobec PFRON? Wyjaśniają eksperci z HRQ Ability Sp. z o.o. Sp. k. I pokazują na przykładzie ile może zaoszczędzić firma na zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami.

Koszty NKUP w księgach rachunkowych - klasyfikacja i księgowanie

– W praktyce rachunkowej i podatkowej przedsiębiorcy często napotykają na wydatki, które - mimo że wpływają na wynik finansowy jednostki - to jednak nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (tzw. NKUP) – zauważa Beata Tęgowska, ekspertka ds. księgowości i płac z Systim.pl i wyjaśnia jak je prawidłowo klasyfikować i księgować?

Zmiany w podatku od spadków darowizn w 2025 r. Likwidacja obowiązku uzyskiwania zaświadczenia z urzędu skarbowego i określenie wartości nieodpłatnej renty [projekt]

W dniu 28 kwietnia 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ta nowelizacja ma dwa cele. Likwidację obowiązku uzyskiwania zaświadczenia naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego zwolnienie z podatku od spadków i darowizn

na celu ograniczenie formalności i zmniejszenie barier administracyjnych wynikających ze stosowania ustawy o podatku od spadków i darowizn, związanych z dokonywaniem obrotu majątkiem nabytym tytułem spadku lub inny nieodpłatny sposób objęty zakresem ustawy o podatku od spadków i darowizn, od osób z kręgu najbliższej rodziny, a także uproszczenie rozliczania podatku z tytułu nabycia nieodpłatnej renty.

REKLAMA

Co zmieni unijne rozporządzenie w sprawie maszyn od 2027 roku. Nowe wymogi prawne cyberbezpieczeństwa przemysłu w UE

Szybko zachodząca cyfrowa transformacja, automatyzacja, integracja środowisk IT i OT oraz Przemysł 4.0 na nowo definiują krajobraz branży przemysłowej, przynosząc nowe wyzwania i możliwości. Odpowiedzią na ten fakt jest m.in. przygotowane przez Komisję Europejską Rozporządzenie 2023/1230 w sprawie maszyn. Firmy działające na terenie UE muszą dołożyć starań, aby sprostać nowym, wynikającym z tego dokumentu standardom przed 14 stycznia 2027 roku.

Skarbówka kontra przedsiębiorcy. Firmy odzyskują miliardy, walcząc z niesprawiedliwymi decyzjami

Tysiące polskich firm zostało oskarżonych o udział w karuzelach VAT - często niesłusznie. Ale coraz więcej z nich mówi "dość" i wygrywa w sądach. Tylko w ostatnich latach odzyskali aż 2,8 miliarda złotych! Sprawdź, dlaczego warto walczyć i jak nie dać się wciągnąć w urzędniczy absurd.

REKLAMA