Kiedy powstaje obowiązek podatkowy i przychód od wpłaty wadium - problem
rada
1. W zakresie VAT wadium podlega zaliczeniu na poczet ceny z chwilą zawarcia ostatecznej umowy (w przypadku opisanym w pytaniu - w momencie podpisania aktu notarialnego). Wtedy powstaje obowiązek podatkowy w VAT na zasadach ogólnych. W przypadku opisanym w pytaniu oznacza to powstanie obowiązku podatkowego w maju. Szczegóły - w uzasadnieniu.
2. W zakresie podatku dochodowego wpłacone wadium będzie stanowiło przychód organizatora przetargu w maju. Również w maju wpłacone wadium będzie kosztem uczestnika, który wygrał przetarg.
uzasadnienie
Wadium w praktyce gospodarczej związane jest z przetargami, licytacjami etc. Wiele przepisów stwierdza wprost, że osoby przystępujące do przetargu obowiązane są złożyć wadium (np. art. 45 ustawy z 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych). Z kolei tam, gdzie składanie wadium nie jest wymagane przez prawo, przeprowadzający przetarg zwyczajowo je pobierają. Celem wadium jest swoista deklaracja intencji przez biorącego udział w przetargu: wpłaca on wadium jako potwierdzenie gotowości zawarcia umowy w razie wygrania przetargu. W razie wygrania przetargu wadium zostaje zaliczone na poczet ceny, a jeżeli jest to niemożliwe - jest zwracane (gdy np. przetarg dotyczył świadczenia usług). Wadium jest także zwracane, jeżeli wygrała inna oferta. Jeżeli zaś wpłacający wadium wygrał przetarg, lecz uchylił się od zawarcia umowy, wadium przepada na rzecz przeprowadzającego przetarg jako swoista rekompensata.
Można wydzielić trzy etapy odnoszące się do wadium:
1) wpłacenie wadium,
2) zaliczenie wadium na poczet ceny,
3) zwrot wadium w razie przegranej w przetargu,
4) przepadek wadium w razie odmowy zawarcia umowy, będącej przedmiotem przetargu.
Należy podkreślić, że przeprowadzający przetarg może inaczej ustalić kwestie związane z wadium. Omówione zostaną najbardziej typowe kwestie związane z wadium.
Wpłata wadium
Wadium stanowi rodzaj depozytu przekazanego organizatorowi przetargu, z zastrzeżeniem zwrotu. Jest to zatem świadczenie warunkowe, które w razie przegrania przetargu podlega zwrotowi. Wydatki takie nie są uregulowane przez przepisy podatkowe. Oznacza to, że do momentu rozstrzygnięcia przetargu przekazanie wadium nie rodzi żadnego skutku podatkowego. Wadium nie stanowi ani kosztu uzyskania przychodu, ani przychodu podatkowego.
W przypadku podatku od towarów i usług przekazanie oraz otrzymanie wadium nie jest żadną z czynności podlegających opodatkowaniu. W szczególności wadium nie jest zaliczką. Zaliczka jest elementem płatności z już zawartej umowy. Wadium nie może być traktowane jako przedpłata, gdyż z istoty przetargu wynika, że co najmniej jedno wadium zostanie zwrócone. Wszelkiego rodzaju przedpłaty, raty i inne płatności podlegają opodatkowaniu VAT, jeżeli są związane z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu: dostawą, świadczeniem usług etc. Samo przekazanie określonej kwoty pieniędzy, bez żadnego dodatkowego tytułu prawnego, nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w VAT. Przekazanie wadium można porównać do zdarzenia, gdy na konto podatnika przypadkowo wpłyną pieniądze lub gdy np. kontrahent przez pomyłkę zapłaci podwójną cenę za towar lub usługę. Taka zapłata nie ma skutków podatkowych, gdyż nie wynika z czynności podlegającej opodatkowaniu.
Przestawionych skutków podatkowych wadium nie zmienia zapisanie w regulaminie przetargu możliwości zaliczenia wadium na poczet ceny należnej od zwycięzcy przetargu. Sama możliwość zaliczenia wadium na poczet ceny nie rozstrzyga, które z wpłaconych przez uczestników przetargu wadiów zostanie na poczet ceny w rzeczywistości zaliczone.
Podobnie wypowiedział się Pierwszy Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie w piśmie z 3 marca 2006 r. (nr 1471/NUR2/443-615/06/AG):
Wniesienie wadium (...) jest jednym z warunków, który każdy przystępujący do przetargu bądź rokowań musi spełnić, aby być do nich dopuszczonym. Pomimo że może zostać zaliczone na poczet wartości dostawy, to w momencie jego wnoszenia pomiędzy właścicielem ogłaszającym przetarg bądź prowadzącym rokowania a przystępującym do nich nie dochodzi jeszcze do porozumienia w zakresie przeniesienia prawa własności i wydania towaru bądź wykonania usługi (również w przyszłości). Z tej przyczyny, pomimo że wadium i zaliczka mogą stanowić część należności, o której mowa w art. 19 ust. 11, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Zwrot wadium
Wadium może zostać zwrócone zazwyczaj w dwóch przypadkach:
1) przegrania przetargu przez przekazującego wadium lub
2) braku możliwości zaliczenia wadium na poczet ceny (np. przetarg na wykonanie usług na rzecz organizującego przetarg).
W obu przypadkach wadium jest obojętne podatkowo. Zarówno w VAT, jak i w podatkach dochodowych zwrot wadium nie będzie stanowił ani obrotu, ani też kosztu uzyskania przychodów oraz przychodów. Wyłączenie z przychodów zwróconego wadium po stronie otrzymującego zwrot następuje na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT, jako zwrot wydatku niezaliczonego do kosztów uzyskania przychodów. Zwracający wadium nie ma podstaw do zaliczania go do kosztów uzyskania przychodów wobec braku związku z przychodem. W przypadku VAT zwrot wadium nie stanowi obrotu, ponieważ podobnie jak przekazanie wadium nie stanowi ani czynności podlegającej opodatkowaniu, ani przedpłaty (zaliczki itp.) związanej z taką czynnością.
Zasadę tę należy stosować także wtedy, gdy wadium zostanie zwrócone pomimo wygrania przetargu. Jeżeli wadium nie stanowi elementu rozliczenia między stronami, pozostaje ono obojętne podatkowo.
Zaliczenie wadium na poczet ceny
Wygranie przetargu powoduje, że wadium zazwyczaj podlega zaliczeniu na poczet ceny. W oczywisty sposób prowadzi to do uznania kwoty wadium za koszt uzyskania przychodów przekazującego wadium, przychód organizującego przetarg oraz obrót w podatku od towarów i usług. Wątpliwości rodzą się natomiast, gdy przychodzi do wskazania terminu, kiedy wadium stanie się podatkowo istotne. Można tu wskazać następujące zdarzenia:
1) rozstrzygnięcie przetargu,
2) dokonanie ostatecznej czynności prawnej będącej przedmiotem przetargu (np. zawarcie umowy sprzedaży).
Warunki przetargu, wskazując możliwość zaliczenia wadium na poczet ceny, zwykle nie określają, w którym momencie takie zaliczenie na poczet ceny następuje. Należy uznać, że zaliczenie kwoty wadium na poczet ceny następuje dopiero w momencie zawarcia umowy będącej przedmiotem przetargu, np. umowy sprzedaży. Dopiero wtedy strony umowy podejmują decyzję co do zaliczenia kwoty wadium na poczet ceny. W związku z tym obowiązek podatkowy w zakresie VAT powstanie na zasadach ogólnych. Należy wtedy uznać, że otrzymano część zapłaty w wysokości kwoty wpłaconego wadium, od której trzeba odprowadzić VAT.
W zakresie podatku dochodowego również zawarcie umowy będzie decydowało o momencie zaliczenia wadium do przychodów organizatora przetargu i kosztów wygrywającego przetarg. Datą powstania przychodu będzie określony w umowie dzień wydania rzeczy, nie później niż dzień wystawienia faktury lub dzień uregulowania należności. W tym samym momencie podatnik wygrywający przetarg będzie mógł zaliczyć poniesione wydatki do kosztów.
PRZYKŁAD
Wpłata wadium w kwocie 10 000 zł nastąpiła w lutym. W warunkach przetargu postanowiono, że wadium podlega zaliczeniu na poczet ceny. Rozstrzygnięcie przetargu i zawarcie umowy nastąpiło w marcu. W zakresie VAT obowiązek podatkowy od wpłaconego wadium powstanie z dniem zawarcia umowy sprzedaży, czyli w marcu. Również w marcu wadium i pozostała część ceny będą zaliczone do przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Podatnik, który wygrał przetarg, wniesione wadium i pozostałą część ceny zalicza do kosztów także w marcu.
Przepadek wadium
Przekazanie wadium wiąże się z ryzykiem jego przepadku, jeżeli zwycięzca przetargu nie przystąpi do umowy. Rozstrzygnięcie przetargu lub aukcji w myśl przepisów Kodeksu cywilnego polega co prawda na wyborze oferty, a zatem zazwyczaj umowa będzie zawarta wraz z zakończeniem przetargu. Wadium może jednak przepaść, gdy do zawarcia umowy konieczne jest dopełnienie formalności, od których uchyla się zwycięzca. Przepadek wadium jest także możliwy w innych przypadkach, np. gdy przedmiotem przetargu jest świadczenie ze strony zwycięzcy przetargu (np. przetarg na świadczenie usług, dostawę towarów etc.).
Wadium, które przepadło na rzecz organizatora przetargu, stanowi jego przychód w momencie powzięcia pewności, że przepadek jest nieunikniony. W zależności od sytuacji momentem uznania wadium za przychód organizującego przetarg może być upływ terminu ustalonego dla zwycięzcy przetargu, otrzymanie informacji od zwycięzcy o rezygnacji z wykonania umowy itp.
Utracone wadium zazwyczaj nie będzie stanowiło u uczestnika przetargu kosztów uzyskania przychodów wobec braku powiązania z uzyskanym przychodem oraz związku z ochroną źródła przychodów. Jedynie wyjątkowo, gdy wykonanie umowy (lub innej czynności, której dotyczył przetarg) mogłoby doprowadzić do strat po stronie uczestnika przetargu, utracone wadium mogłoby stanowić koszt uzyskania przychodów. Przykładowo, może to dotyczyć sytuacji, gdy w trakcie procedury przetargu wzrosły ceny surowców, tak że zwycięzca przetargu nie mógłby bez strat utrzymać ceny zaproponowanej w przetargu.
Podobne tezy co do wyjątkowości zaliczania utraconego wadium do kosztów uzyskania przychodów można odnaleźć w piśmie Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 23 października 2006 r. (nr 1472/ROP1/423-310/06/MC). Inne organy podatkowe ujmują bardzo wąsko możliwość zaliczania takiego wadium do kosztów uzyskania przychodów. Podlaski Urząd Skarbowy w piśmie nr P-I/423/123/EW/05 z 8 lutego 2006 r. wprost neguje taką możliwość.
Przepadek wadium nie jest natomiast opodatkowany VAT. Nie wiąże się bowiem z dokonaniem jakiejkolwiek czynności podlegającej opodatkowaniu tym podatkiem.
Podstawa prawna:
- art. 12 ust. 3a, art. 15 ust. 4-4e ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 251, poz. 1847
- art. 14 ust. 1c, art. 22 ust. 4-6f ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 35, poz. 219
- art. 19 ust. 1 i 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029
Zbigniew Huszcz
doradca podatkowy

- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat
Prezydent podpisał ustawę znaną jako SLIM VAT 3. Na mocy nowych przepisów zwiększony został m.in. limit dla podatników, którzy mogą korzystać z metody kasowej rozliczania podatku VAT oraz rozliczać się kwartalnie. Próg przychodowy wzrósł z 1,2 miliona do 2 milionów euro. Ustawa wejdzie w życie 1 lipca. Jej celem jest uproszczenie regulacji podatkowych i ułatwienie prowadzenia działalności przedsiębiorcom. Jakie zmiany na nich czekają?
Zapadł ważny wyrok dla praktyki naliczania stawki podatku od nieruchomości dla działalności opiekuńczej (domów seniora). Chodzi o wyrok z dnia 23 maja 2023 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie w sprawie o sygn. I SA/ Kr 250/23.
Prezent dla współpracownika odchodzącego na emeryturę to sympatyczny gest i podziękowanie za dotychczasową wspólną pracę. Ale co kupić? Przygotowaliśmy kilka pomysłów.
Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o VAT – podała kancelaria prezydenta. Ustawa wprowadza pakiet Slim VAT 3, który ma uprosić rozliczanie tego podatku.
Zakładam, że projekt ustawy o KUKE w przyszłym tygodniu trafi pod obrady rządu, byśmy zdążyli przepracować ją w Sejmie w czerwcu i lipcu - powiedziała PAP pełnomocnik rządu ds. polsko-ukraińskiej współpracy rozwojowej Jadwiga Emilewicz.
Jeżeli w wyniku rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne okaże się, że składka ta została opłacona w kwocie wyższej niż ustalona, płatnikowi składek przysługuje jej zwrot. Termin na złożenie wniosku o zwrot nadpłaty wynikającej z rocznego rozliczenia (RZS-R) został wydłużony do 5 czerwca 2023 r.
Napiwek przypisany konkretnej osobie nie jest dochodem spółki gastronomicznej, a spółka nie zapłaci podatku dochodowego. Podatek dochodowy za napiwek obciąża jednak osobę, która otrzymała napiwek.
Do obliczenia podatku od zysku wypłaconego komplementariuszowi konieczne jest poznanie wysokości podatku należnego od spółki. Skoro PIT od zysku komplementariusza pomniejszany jest o proporcjonalną część CIT zapłaconego przez spółkę komandytową, to pierwszy z wymienionych podatków będzie mógł zostać wyliczony i pobrany dopiero po złożeniu przez spółkę rocznego zeznania i podjęciu przez wspólników uchwały o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i podziale zysku. Spółka, jako płatnik, nie ma więc obowiązku pobierania zryczałtowanego podatku dochodowego przy wypłacie komplementariuszowi zaliczki na poczet zysku. Wyrok z 2 lutego 2023 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu (sygn. akt I SA/Wr 394/22).
31 maja 2023 r. ZUS poinformował, że udostępnił aktualizację aplikacji mobilnej mZUS. W nowej wersji zmieniony został wygląd aplikacji i rozbudowano ją o kolejne funkcje.
Do 5 czerwca 2023 r. prowadzący działalność gospodarczą mają czas na złożenie wniosku RZS-R o zwrot nadpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne wynikającej z rocznego rozliczenia. Wniosek w tej sprawie należy złożyć elektronicznie na Platformie Usług Elektronicznych ZUS – poinformował 1 czerwca 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Aż 79% Polaków nie oszczędza pieniędzy na emeryturę poza obowiązującymi składkami, a 62,5% nie odkłada regularnie żadnej kwoty na żaden cel. Jednocześnie dochód rozporządzalny na 1 osobę w Polsce w 2022 roku wyniósł 2 249,79 zł. Czy daje to możliwość odłożenia miliona złotych na emeryturę?
Mały ZUS Plus będzie wydłużony o rok dla przedsiębiorców, którzy korzystają z tej preferencji (ulgi) w 2023 roku. Poinformowało o tym 31 maja 2023 r. Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Wskutek tego przedłużenia przedsiębiorcy ci zaoszczędzą nawet kilkaset złotych miesięcznie.
Obniżony VAT na odzież dziecięcą. W ostatnim czasie ożywiła się dyskusja wokół obniżenia stawki VAT na odzież i obuwie dla dzieci. Eksperci nie wykluczają, że temat powróci w najbliższej kampanii wyborczej. Na czym polega problem?
Dokonanie wpisu oraz rejestracja zmian danych ujawnionych w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) to jeden z podstawowych obowiązków przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w formie spółki handlowej. Zgodnie z przepisami, wniosek o wpis lub o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców KRS powinien być złożony do sądu rejestrowego w terminie 7 dni od dnia, w którym zdarzenie uzasadniające zmianę miało miejsce. Praktyka pokazuje, że wielu przedsiębiorców zaniedbuje ten obowiązek i zgłasza zmiany za późno lub nie robi tego wcale.
Krajowy System e-Faktur (KSeF) to ważne narzędzie pomagające w zwalczaniu oszustw podatkowych. Elektroniczny proces wystawiania, przekazywania i przechowywania faktur ułatwia walkę z nieuczciwymi praktykami. Czy obowiązkowe wprowadzenie systemu zapewni skuteczne środki kontroli i wyeliminuje tzw. szarą strefę? Jakie korzyści przyniesie firmom?
Wprowadzenie podatku od nadmiarowych zysków dla niektórych branż nie jest przesądzone - poinformował wicepremier i minister aktywów państwowych Jacek Sasin. Zastrzegł, że nad rozwiązaniami pracuje resort klimatu.
Pakiet e-commerce, który wprowadził szereg zmian oraz nowych pojęć głównie w ustawie o podatku od towarów i usług obowiązuje od 20 maja 2021 r. Szczególnie ciekawe były zmiany, które „uporządkowały” kwestię platform ułatwiających sprzedaż wysyłkową dla konsumentów z UE (B2C). Mowa jest tutaj głównie o interfejsach elektronicznych takich jak chociażby Amazon. Co istotne, adres siedziby dla takich platform nie ma żadnego znaczenia w rozwiązaniu, o którym będzie mowa, o ile ułatwiają one określone dostawy towarów.
W Biuletynie Informacji Publicznej opublikowano oświadczenie majątkowe prezydenta Rzeszowa Konrada Fijołka. Wynika z niego, że prezydent zarobił ponad 250 tys. zł w 2022 roku. To o nieco ponad 107 tys. zł więcej niż w 2021 roku.
Od 1 lipca przyszłego roku korzystanie z KSeF będzie obowiązkowe. Obecnie jest to dobrowolne, a oficjalne dane Ministerstwa Finansów pokazują, jakie jest podejście podatników do tego tematu. Jak to wygląda?
Od 15 czerwca 2023 r. podatnicy i płatnicy podatków będą mogli uzyskać od każdego z naczelników urzędów skarbowych (niezależnie od terytorialnej właściwości działania tych organów) dane i informacje o swojej indywidualnej sytuacji podatkowo-prawnej (w tym objęte tajemnicą skarbową) telefonicznie lub za pośrednictwem konta w e-Urzędzie Skarbowym.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał 25 maja 2023 r. wyrok w polskiej sprawie (C-114/22) dotyczącej kwestionowania prawa do odliczenia VAT na podstawie pozorności czynności. Sprawa dotyczyła transakcji sprzedaży znaków towarowych i odliczenia podatku naliczonego w tym zakresie.
Ministerstwo Finansów przypomina, że organizacje pożytku publicznego (OPP), które chcą otrzymać 1,5% podatku PIT, powinny do 30 czerwca 2023 r. zgłosić do urzędu skarbowego aktualny rachunek bankowy. Zgłoszenie nie jest konieczne jeżeli rachunek został zgłoszony w ubiegłych latach i jest nadal aktualny.
Jak prawidłowo rozliczyć VAT w przypadku zwrotu zakupionych towarów przez nabywcę? Wyjaśniamy na poniższym przykładzie.
Inwestycje amerykańskich spółek na polskim rynku widoczne są na każdym kroku. Wbrew pozorom, ruch kapitału odbywa się jednak również w przeciwnym kierunku. Polscy inwestorzy co raz częściej lokują kapitał w zagraniczne start-up’y, w tym w innowacyjne projekty z Ameryki Północnej. Jedną z możliwości prowadzenia tego typu działań są umowy SAFE.
Rolnik ryczałtowy sprzedaje samochód, który wykorzystywał w działalności rolniczej. Samochód ten został przed sprzedażą wycofany z działalności rolniczej, co zostało potwierdzone sporządzonym na tę okoliczność protokołem. Czy sprzedaż taka podlega opodatkowaniu VAT? Czy byłoby inaczej, gdyby przed sprzedażą samochód nie został wycofany z działalności rolniczej?
Komentarze(0)
Pokaż: