REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kary umowne w księgach rachunkowych

Aneta Mazur

REKLAMA

Jak ująć w księgach rachunkowych zapłacone i otrzymane kary umowne? Jak udokumentować te kary? Jak kary umowne traktowane są przez prawo podatkowe?


Zapisy o karach umownych w sporządzanych umowach mają przede wszystkim na celu zabezpieczenie prawidłowego wykonania przedmiotu umowy. Zgodnie z art. 483 kodeksu cywilnego, karą umowną jest zapłata określonej sumy tytułem naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Warto pamiętać też, że karę umowną można zastrzec tylko w odniesieniu do zobowiązania niepieniężnego.


Z art. 484 k.c. wynika, że kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, wówczas dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej. Trzeba pamiętać, że niedopuszczalne jest żądanie kary umownej za nieterminową płatność. Za opóźnienia w zapłacie przewidziane są sankcje w postaci odsetek.

A zatem kara umowna należna jest wtedy, gdy zaistnieją niekorzystne dla strony zdarzenia związane z wykonaniem umowy, np. nieterminowo wykonana usługa, nieterminowo usunięte wady.


Przykład

Firma podpisała umowę z kontrahentem na dostarczenie do końca miesiąca materiałów. W umowie zostaje zawarty zapis na wypadek, gdyby któraś ze stron nie wywiązała się z postanowień umowy. Gdyby dostawca nie dostarczył w umówionym terminie materiałów, zapłaciłby karę umowną w wysokości 0,2 proc. wartości umowy za każdy dzień zwłoki.

Z punktu widzenia ewidencji księgowej będziemy rozpatrywać kary umowne otrzymane i zapłacone.


Pozostała działalność operacyjna a kary umowne


Obowiązek zaliczenie otrzymanych kar do przychodów z pozostałej działalności operacyjnej (i analogicznie - zapłaconych kar jako pozostałych kosztów operacyjnych) wynika z art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. f ustawy o rachunkowości. Zgodnie z tym przepisem, przez pozostałe koszty i przychody operacyjne rozumie się koszty i przychody pośrednio związane z działalnością operacyjną jednostki, a w szczególności związane z m.in. odszkodowaniami, karami i grzywnami. Należy pamiętać, że kary w postaci odsetek za zwłokę zaliczane są odpowiednio do kosztów lub przychodów finansowych, a nie operacyjnych.


Kary otrzymane


Mając na uwadze art. 6 ustawy o rachunkowości, w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami, dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. W konsekwencji, ujęcie w księgach rachunkowych jest „etapowe”, czyli:

1) naliczenie kary - rozliczenie międzyokresowe przychodów,

2) otrzymanie zapłaty kary - zaliczenie do pozostałych przychodów operacyjnych.


Kary umowne można udokumentować wystawieniem noty księgowej (i na tej podstawie ująć w księgach rachunkowych). Notę wystawia wierzyciel w dwóch egzemplarzach. Oryginał noty otrzymuje dłużnik, natomiast kopia pozostaje u wierzyciela. W poniższej tabeli prezentujemy ewidencję kar otrzymanych.


Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład

Dostawca firmy ADA nie wywiązał się z zawartej umowy. Firma otrzymała z tego tytułu od dostawcy karę umowną w kwocie 2000 zł. W księgach rachunkowych firmy ADA dokonano następujących zapisów:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kary zapłacone


Koszty z tytułu zapłaconych kar umownych zaliczane są do pozostałych kosztów operacyjnych.
Oto ujęcie w księgach rachunkowych zapłaconych kontrahentom kar:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład

Firma WIKAR nie wywiązała się z zawartej umowy o dostawę towarów. W efekcie niedotrzymania warunków umowy firma musiała zapłacić karę umowną w wysokości 5000 zł. Zapłaty dokonano przelewem bankowym.

Ewidencja zapłaconej kary będzie ujęta w księgach rachunkowych firmy WIKAR w następujący sposób:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kary w świetle unormowań podatkowych


W świetle art. 16 ust. 1 pkt 18, 19 i 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów między innymi kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.


Oto fragment pisma z 5 maja 1997 r., PO3-MD-722-114/97, w którym Minister Finansów stwierdza: „(...) W myśl art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu:

- wad dostarczonych towarów lub wykonanych robót i usług,

- zwłoki w dostarczeniu towarów wolnych od wad,

- zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

A contrario do tego postanowienia ustawy, kary umowne z tytułu zwłoki spowodowanej nieterminowym wykonaniem robót są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów”.


A zatem, ani naliczone, ani zapłacone kary umowne i odszkodowania z tytułu: wad dostarczonych towarów, wad wykonanych robót i usług, zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad, zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług - nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.


Natomiast przychodem podatkowym są przy tym wszystkie otrzymane kary i odszkodowania, a więc także te, które u dłużnika nie stanowiły kosztu uzyskania przychodów. Okazuje się, że w praktyce podatnicy mają jednak wiele wątpliwości co do możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodów poszczególnych kar funkcjonujących w obrocie gospodarczym.

Kary zarachowane do pozostałych kosztów operacyjnych i niestanowiące kosztów podatkowych w konsekwencji zmniejszają wynik finansowy z jednej strony, ale z drugiej - zwiększają podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym.


Jeśli zaś chodzi o podatek od towarów i usług, to kary umowne nie są czynnościami wymienionymi w ustawie o podatku od towarów i usług i w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.


Podstawa prawna:

l ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.),

l ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn.zm.),

l ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn.zm.),

l ustawa z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn.zm.).

Aneta Mazur

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/9
Są kosztem uzyskania przychodu:
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych
udzielone pożyczki, w tym stracone pożyczki
wydatki na wystrój wnętrza biurowego nie będące wydatkami reprezentacyjnymi
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych – od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym
Następne

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Unijne rozporządzenie DORA już obowiązuje. Które firmy muszą stosować nowe przepisy od 17 stycznia 2025 r.?

Od 17 stycznia 2025 r. w Unii Europejskiej zaczęło obowiązywać Rozporządzenie DORA. Objęte nim podmioty finansowe miały 2 lata na dostosowanie się do nowych przepisów w zakresie zarządzania ryzykiem ICT. Na niespełna miesiąc przed ostatecznym terminem wdrożenia zmian Europejski Bank Centralny opublikował raport SREP (Supervisory Review and Evaluation Process) za 2024 rok, w którym ze wszystkich badanych aspektów związanych z działalnością banków to właśnie ryzyko operacyjne i teleinformatyczne uzyskało najgorsze średnie wyniki. Czy Rozporządzenie DORA zmieni coś w tym zakresie? Na to pytanie odpowiadają eksperci Linux Polska.

Transfer danych osobowych do Kanady – czy to bezpieczne? Co na to RODO?

Kanada to kraj, który kojarzy się nam z piękną przyrodą, syropem klonowym i piżamowym shoppingiem. Jednak z punktu widzenia RODO Kanada to „państwo trzecie” – miejsce, które nie podlega bezpośrednio unijnym regulacjom ochrony danych osobowych. Czy oznacza to, że przesyłanie danych na drugi brzeg Atlantyku jest ryzykowne?

e-Urząd Skarbowy w Twoim telefonie! Nowa aplikacja zmienia sposób korzystania z usług skarbowych

Ministerstwo Finansów wprowadza rewolucję w dostępie do usług skarbowych. Aplikacja e-Urząd Skarbowy pozwala na szybkie i bezpieczne załatwianie spraw urzędowych. To dopiero początek – kolejne aktualizacje przyniosą jeszcze więcej funkcji!

W 2025 roku oprocentowanie lokat bankowych mocno spadnie. Jak zadbać o oszczędności?

Banki przewidują mocny spadek stóp procentowych. Przykładowo BNP Paribas prognozuje, że na koniec 2025 roku podstawowa stopa procentowa NBP spadnie do 4%, czyli obniży się aż o 1,75 p.p. Z kolei PKO BP zakłada, że stopy procentowe spadną do 3,5%-4% do końca 2026 r. Te oczekiwania już teraz wpływają na oprocentowanie lokat bankowych. Rankomat.pl zwraca uwagę, że średnie oprocentowanie lokat założonych w listopadzie (najnowsze dostępne dane NBP) wyniosło zaledwie 3,96% i w kolejnych miesiącach prawdopodobnie będzie dalej spadać. Między innymi dlatego w 2025 r. warto zmienić część swoich nawyków finansowych, do których przywykliśmy w ostatnich dwóch latach.

REKLAMA

Jak opodatkować przychody z najmu? Kluczowe zasady i przepisy

Przychody z najmu można opodatkować ryczałtem lub w ramach działalności gospodarczej. Wybór odpowiedniego sposobu zależy od rodzaju najmu i decyzji podatnika. Sprawdź, jakie zasady obowiązują, jakie stawki podatkowe mają zastosowanie oraz kiedy najem kwalifikuje się jako odrębne źródło przychodów.

9000 zł brutto średniej pensji w Polsce w 2025 r. Kiedy pęknie bariera psychologiczna 10 tys. zł miesięcznie?

Główny Urząd Statystyczny podał, że w grudniu 2024 r. przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 8.821,25 zł. Eksperci oceniają, że w 2025 roku na pewno przeciętne wynagrodzenie w przedsiębiorstwach przekroczy kwotę 9.000 zł brutto (ok. 6.450 zł netto). Natomiast zdaniem przedsiębiorców, granicą psychologiczną przeciętnej miesięcznej pensji w Polsce jest kwota 10 000 zł brutto (ok. 7.150 zł netto). Kiedy ta granica zostanie przełamana?

ZUS zmienił zasady doręczania pism na PUE (eZUS). Nowości od 15 stycznia 2025 r.

W komunikacie z 24 stycznia 2025 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że od 15 stycznia 2025 r. na portalu PUE eZUS udostępnił funkcjonalności, które wynikają z art. 71 ab ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń́ społecznych w zakresie tzw. e-Doręczeń.

Rozliczenie PIT emeryta i rencisty w 2025 r. ZUS wysyła PIT-40A, PIT-11A i PIT-11 za 2024 r. Kiedy zwrot nadpłaty podatku? Jak odliczać i przekazać 1,5 proc. podatku?

W najbliższych tygodniach emeryci i renciści otrzymają ważny formularz, dotyczący rocznego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). ZUS rozpoczął właśnie wysyłkę deklaracji PIT-40A, PIT-11A i PIT-11 za miniony rok. W całym kraju akcja obejmie niemal 10,5 mln osób.

REKLAMA

Zmiany w uldze na dziecko. Wyższe limity, do 120 i 60 tys. zł rocznie

Nowelizacja ustawy o PIT zakłada podwyższenie limitów dochodów uprawniających do ulgi na dziecko. Proponowane zmiany obejmują m.in. zwiększenie limitu przychodów dla rodzin z czwórką lub więcej dzieci do 120 tys. zł rocznie oraz wyższe progi dochodowe dla rodziców wychowujących jedno dziecko.

Płatniku, sporządź i wyślij poprawnie PIT-11, PIT-R, PIT-4R i PIT-8AR

Ministerstwo Finansów przypomina płatnikom o obowiązku sporządzenia i przesłania deklaracji podatkowych za 2024 rok. Sprawdź, jak przygotować formularze, na co zwrócić uwagę i jak uniknąć błędów w dokumentach PIT.

REKLAMA