REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ewidencja księgowa i zasady gospodarowania środkami z funduszy unijnych

REKLAMA

Zarówno fundacje, jak i stowarzyszenia, jednostki samorządu terytorialnego, związki i stowarzyszenia międzygminne, małe, średnie i mikroprzedsiębiorstwa, samorządy zawodowe, a także miasta na prawach powiatu mogą ubiegać się o środki z funduszy unijnych. Środki te powinny być gromadzone na wyodrębnionych rachunkach bankowych, prowadzonych w euro, i wydatkowane do wysokości kwot zgromadzonych na tych rachunkach.

Fundusze strukturalne i ich charakterystyka

Fundusze strukturalne realizują cele polityki strukturalnej Unii Europejskiej, które można określić jako:
•  Rozwój zrównoważony – jest to rozwój społeczno-gospodarczy z poszanowaniem środowiska naturalnego.
• Polityka równych szans – odnosi się w szczególności do promowania równych szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy, do wyrównywania szans edukacyjnych i szans na rynku pracy osób narażonych na wykluczenie społeczne, osób zamieszkałych na terenach wiejskich i zaniedbanych oraz osób niepełnosprawnych.
• Rozwój lokalny – ukierunkowany na wzmocnienie więzi wewnętrznej wspólnot lokalnych, poprawę jakości życia społeczności oraz zwiększenie zaangażowania mieszkańców i władz lokalnych w rozwój społeczno-gospodarczy regionu poprzez realizację działań opartych na zasadzie partnerstwa.
• Społeczeństwo informacyjne – działania skierowane na podwyższenie poziomu technologicznego poprzez podnoszenie umiejętności korzystania z nowoczesnych technik informacyjno-komunikacyjnych, aktualizowanie wiedzy o nowoczesnych formach zarządzania i organizacji pracy oraz podwyższanie poziomu wykształcenia społeczeństwa.
Zadaniem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego jest zmniejszenie dysproporcji w rozwoju między regionami Europy. Środki finansowe z tego funduszu służą współfinansowaniu m.in.:
• inicjatyw na rzecz rozwoju lokalnego oraz tworzenia i zabezpieczania trwałych miejsc pracy, jak też działalności średnich i małych przedsiębiorstw,
• infrastruktury (np. budowa sieci telefonicznych, wodociągów, dróg),
• rozwoju turystyki oraz inwestycji w dziedzinie kultury,
• ochrony i poprawy stanu środowiska,
• sfery badawczo-rozwojowej,
• rozwoju społeczeństwa informacyjnego1.
W ramach tego funduszu mogą także być finansowane tzw. duże projekty, których koszt przekracza 50 milionów euro i które obejmują ekonomicznie niepodzielną serię prac, spełniających ściśle określoną funkcję techniczną i posiadających jasno określone cele. Projekty te są bezpośrednio negocjowane z Komisją Europejską. Komisja ocenia projekty, konsultując się w razie potrzeby z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, i podejmuje decyzję odnośnie do poziomu pomocy wspólnotowej2.
Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej składa się z dwóch sekcji: z sekcji Orientacji (ukierunkowanej na rozwój obszarów wiejskich i przekształceń w rolnictwie) i z sekcji Gwarancji (finansującej wspólną politykę rolną, zwłaszcza dotacje bezpośrednie dla rolników i interwencyjne skupy produktów rolnych). Wspiera on trwały rozwój obszarów wiejskich oraz dostosowywanie struktury rolnej regionów opóźnionych w rozwoju. W ramach funduszu współfinansowana jest m.in. pomoc dla młodych rolników i szkolenie zawodowe3.
Finansowy Instrument Sterowania Rybołówstwem ma za zadanie przyczyniać się do restrukturyzacji zasobów morza i nakładu floty rybackiej. Ma również na celu wzmocnienie konkurencyjności tego sektora oraz rozwój uzależnionych od niego obszarów4.
Europejski Fundusz Społeczny wspiera przedsięwzięcia przeciwdziałające bezrobociu oraz rozwija zasoby ludzkie, zmierzając do zwiększenia poziomu zatrudnienia, równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy, trwałego rozwoju oraz spójności gospodarczej i społecznej. Jest instrumentem wspierającym działania podejmowane w ramach Europejskiej Strategii Zatrudnienia oraz rocznych Wytycznych w sprawie zatrudnienia.
Priorytety EFS realizowane są w ramach pięciu obszarów wsparcia, które określają zakres działań mogących otrzymać wsparcie ze strony EFS. Obejmują one:
• aktywną politykę rynku pracy,
• przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego,
• kształcenie ustawiczne,
• doskonalenie kadr gospodarki (promocja potencjału adaptacyjnego) oraz rozwój przedsiębiorczości,
• zwiększenie dostępu i uczestnictwa kobiet w rynku pracy5.
Ponadto w ramach EFS wspierane są kwestie horyzontalne dotyczące rozwoju lokalnego, równości szans, rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz zrównoważonego rozwoju.
Fundusz Spójności ma na celu wzmocnienie gospodarczej i społecznej spójności państw UE. Z Funduszu Spójności współfinansowane są wydatki o charakterze infrastrukturalnym w dziedzinie transportu oraz na rzecz ochrony środowiska naturalnego.
Zasady programowania i wdrażania Funduszu Spójności odbiegają od zasad programowania i wdrażania funduszy strukturalnych. Jego odbiorcami mogą być tylko państwa, w których PKB na jednego mieszkańca jest niższy niż 90% średniej dla całej UE. Strategia wykorzystania tego funduszu na lata 2004–2006 stanowi załącznik do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 30 lipca 2004 r. (Dz.U. Nr 176, poz. 1827).
Aby państwa członkowskie Unii Europejskiej mogły korzystać ze środków funduszy strukturalnych, konieczne było przygotowanie wielu dokumentów. Pierwszy z nich to Narodowy Plan Rozwoju na lata 2004–2006. W oparciu o Narodowy Plan Rozwoju przygotowano dokument Podstawy Wsparcia Wspólnoty (PWW), który zawiera m.in. strategię wykorzystania funduszy w Polsce. PWW są wdrażane za pomocą programów operacyjnych.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Z funduszy strukturalnych są również finansowane Inicjatywy Wspólnotowe6. Są to programy pomocy bezzwrotnej organizowane przez Unię Europejską dla określonych środowisk i grup społecznych mające na celu rozwiązanie problemów występujących na terenie całej Unii Europejskiej.
Celem Sektorowego Programu Operacyjnego – Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw jest poprawa pozycji konkurencyjnej polskiej gospodarki funkcjonującej w warunkach otwartego rynku.
Głównymi beneficjentami wsparcia udzielonego w ramach programu są przedsiębiorcy, instytucje otoczenia biznesu oraz instytucje sfery naukowo-badawczej.
Priorytety realizowane w ramach SPO Wzrost Konkurencyjności Gospodarki to:
• rozwój przedsiębiorczości i wzrost innowacyjności z wykorzystaniem instytucji otoczenia biznesu,
• zwiększanie konkurencyjności produktowej i technologicznej przedsiębiorstw.
Celem Sektorowego Programu Operacyjnego – Rozwój Zasobów Ludzkich jest budowa otwartego, opartego na wiedzy, społeczeństwa poprzez zapewnienie warunków do rozwoju zasobów ludzkich w drodze kształcenia, szkolenia i pracy.
Cel ten jest realizowany przez takie cele szczegółowe, jak:
• poprawa zatrudnienia poprzez rozwój jakości zasobów ludzkich,
• rozwój przedsiębiorczości,
• poprawa zdolności adaptacyjnych przedsiębiorstw i ich pracowników do warunków zmieniającego się rynku,
• wzmocnienie polityki równości szans na rynku pracy.
Głównymi beneficjentami wsparcia dostarczonego w ramach usług dla osób są bezrobotni, zagrożeni bezrobociem, absolwenci, osoby pracujące zainteresowane podwyższeniem swoich kwalifikacji, osoby chcące rozpocząć działalność gospodarczą, pracodawcy (głównie MSP), kobiety, osoby zagrożone wykluczeniem społecznym, w tym osoby niepełnosprawne, młodzież pochodząca z rodzin patologicznych i wypadająca z systemu szkolnego oraz osoby korzystające długotrwale ze świadczeń pomocy społecznej: osoby uzależnione, bezdomni, byli więźniowie, młodzież opuszczająca placówki opiekuńczo-wychowawcze i rodziny zastępcze, osoby długotrwale bezrobotne pozostające bez pracy powyżej 24 miesięcy i uchodźcy.
Beneficjenci pomocy dostarczanej w ramach usług dla systemów to jednostki centralne (w tym Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu), instytucje rynku pracy (publiczne i niepubliczne), samorządy, placówki edukacyjne i szkoleniowe, partnerzy społeczni, w tym organizacje pozarządowe.
Celem strategicznym programu Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb jest racjonalna gospodarka zasobami wód i poprawa efektywności sektora rybackiego oraz podniesienie konkurencyjności polskiego rybołówstwa i przetwórstwa rybnego.
Beneficjentami końcowymi pomocy są przede wszystkim armatorzy statków rybackich, właściciele i dzierżawcy portów, zintegrowane kolektywne grupy właścicieli i rodzin rybackich, rybacy, organizacje rybaków śródlądowych, właściciele gospodarstw rybackich, właściciele zakładów przetwórczych o określonych możliwościach wdrożenia nowych technologii, hurtownicy, detaliści, placówki naukowo-badawcze, uczelnie.
Celem strategicznym Programu Operacyjnego – Transport jest zwiększenie spójności transportowej kraju oraz polepszenie dostępności przestrzennej miast, obszarów i regionów Polski w układzie Unii Europejskiej. Realizacja tego celu następuje przez przyśpieszenie procesu modernizacji i rozbudowy infrastruktury transportowej, modernizację głównych linii kolejowych, rozbudowę sieci drogowej, poprawę dostępu do portów morskich ważnych dla gospodarki narodowej oraz modernizację linii kolejowych dla poprawy obsługi aglomeracji miejskich.

Zasady gospodarowania środkami unijnymi

Środki funduszy unijnych mogą być przeznaczone wyłącznie na cele określone w umowie międzynarodowej, przepisach odrębnych lub deklaracji dawcy oraz wydatkowane zgodnie z procedurami zawartymi w umowie międzynarodowej lub innymi procedurami obowiązującymi przy ich wykorzystaniu.
Środki EFOiGR „Sekcja Gwarancji” mogą być przeznaczone wyłącznie na cele określone w przepisach UE dotyczących realizacji Wspólnej Polityki Rolnej i wydatkowane przez agencje płatnicze, zgodnie z ustalonymi w tych przepisach procedurami. Do rozliczenia tych środków stosuje się także odrębne przepisy.
Obsługę bankową rachunków, na których gromadzone są środki pochodzące z funduszy unijnych prowadzi NBP lub Bank Gospodarstwa Krajowego na podstawie umowy rachunku bankowego. W ramach tej obsługi banki te powinny dokonywać wypłat (w złotych lub w euro) na podstawie dyspozycji właściciela rachunku lub jego pełnomocników. Przy wydatkowaniu środków pochodzących z budżetu UE stosuje się zasady rozliczania określone dla dotacji z budżetu państwa.
UWAGA!
Warunki wykorzystania i rozliczania przyznanych środków UE określa umowa zawarta z beneficjentami.
Jeżeli beneficjentem jest jednocześnie instytucja zarządzająca7 albo pośrednicząca8, podstawą dofinansowania projektu jest decyzja podjęta przez właściwego ministra lub wojewodę.
Nadzór finansowy nad środkami pomocowymi z UE sprawuje Minister Finansów. Sposób zarządzania środkami przeznaczonymi na realizację określonych programów lub projektów określają porozumienia zawarte między Ministerstwem Finansów a podmiotami nadzorującymi te programy, a także podmiotami dysponującymi nimi. Ci ostatni sprawują kontrolę nad wykorzystaniem środków i dokonują oceny ich wykorzystania.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ!
Jeżeli środki pomocowe z UE zostaną wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem, bez zachowania stosownych procedur (np. bez zachowania przepisów o zamówieniach publicznych) albo w nadmiernej wysokości, lub pobrane w nienależny sposób, wówczas podlegają zwrotowi przez beneficjenta pomocy wraz z odsetkami ustalonymi jak dla zaległości podatkowych na rachunek, z którego zostały wypłacone. Ponadto takie wykorzystanie środków wyklucza także prawo otrzymania środków UE przez kolejne 3 lata, licząc od dnia stwierdzenia nieprawidłowego wykorzystania tych środków.

Zasady ewidencjonowania dotacji otrzymanych z Unii Europejskiej

Chcąc pozyskać informacje o sposobie finansowania czy współfinansowania określonych projektów, wykorzystania środków finansowych oraz o osiągniętych efektach z zainwestowanych środków, konieczne jest prowadzenie ksiąg rachunkowych i sporządzanie sprawozdań finansowych. Zgodnie z rozporządzeniem UE fundusze europejskie muszą być wyodrębnione księgowo od innych źródeł finansowania.
UWAGA!
Do ewidencji środków pieniężnych pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi oraz funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, co do których:
• umowa albo przepis obliguje wydzielenie środków pomocowych na odrębnym rachunku bankowym,
• umowa albo przepis przewiduje wyodrębnienie księgowe środków otrzymanych i wykorzystanych,
• umowa albo przepis przewiduje, że środki pomocowe do czasu ich wykorzystania są przechowywane na rachunku bankowym w walucie obcej oraz gdy umowa albo przepis przewiduje możliwość ich zamiany na walutę polską bezpośrednio po ich otrzymaniu w walutach obcych,
służy konto „Rachunki bankowe środków funduszy pomocowych”. Jeżeli umowa lub przepis takich rygorów nie nakładają, wówczas środki pomocowe są ujmowane na koncie „Rachunki bankowe”.
Otrzymane środki pieniężne ewidencjonuje się w wartości nominalnej. Środki otrzymane lub rozchodowane w walutach obcych wycenia się według zasad określonych w ustawie o rachunkowości. Różnice kursowe odnosi się na koszty lub przychody finansowe.
Ewidencja na koncie „Rachunki bankowe środków funduszy pomocowych” powinna być dokonywana wyłącznie na podstawie dokumentów bankowych (wyciągów bankowych). Przy tym musi zachodzić pełna zgodność zapisów na tym koncie w ewidencji księgowej jednostki a ewidencją księgową banku. Ewentualne błędy i różnice w wyciągach bankowych są ewidencjonowane, do czasu ich wyjaśnienia, na koncie „Pozostałe rozrachunki”.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ!
Sprostowanie błędnego zapisu w wyciągu bankowym może nastąpić na podstawie korygującej noty bankowej.
Po stronie Wn tego konta ujmuje się wpływy środków pieniężnych z funduszy pomocowych, odsetki od środków zgromadzonych na rachunku bankowym, dodatnie różnice kursowe wynikające z wyceny walut obcych, a po stronie Ma wszelkie rozchody środków funduszy pomocowych na opłacenie zadań realizowanych w ramach programu. Warto przy tym dodać, że po stronie Ma na koncie „Rachunek bankowy środków funduszy pomocowych” ujmuje się tylko te wydatki, które uznawane są za wydatki kwalifikowane9. Muszą być one potwierdzone fakturą, a jeżeli nie jest to możliwe, to innymi dokumentami rachunkowymi o równoważnej wartości dowodowej. Ponadto wystawiona faktura musi być zgodna z podpisaną umową spełniającą wymogi procedur udzielania zamówień publicznych.
Za wydatki kwalifikowane można uznać przykładowo:
• opłaty bankowe za otwarcie oraz prowadzenie rachunku bankowego, gdy współfinansowanie przez fundusze strukturalne wymaga otwarcia odrębnego rachunku bankowego,
• opłaty za porady, opłaty notarialne, koszty ekspertyz technicznych i finansowych – gdy są bezpośrednio związane z działaniem lub są wymagane do przygotowania i realizacji programu,
• koszty księgowe, koszty audytu – gdy są związane z wymaganiami organu zarządzającego funduszem,
• koszty gwarancji bankowych lub innych instytucji finansowych -- gdy gwarancje takie wymagane są prawem krajowym albo wspólnotowym.
Wydatkami kwalifikowanymi nigdy nie będą:
• grzywny,
• kary finansowe,
• wydatki związane ze sporem sądowym,
• opłaty transakcji finansowych,
• prowizje wymiany walut,
• ujemne różnice kursowe,
• podatek VAT, z wyjątkiem gdy nie podlega odliczeniu,
• inne podatki i opłaty, tj. podatki bezpośrednie oraz składki na ubezpieczenia społeczne.
Rachunki bieżące mogą być obsługiwane przez dowolny oddział banku w ramach zawartej umowy z bankiem.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Do konta „Rachunek bankowy” należy prowadzić ewidencję analityczną, która umożliwi ustalenie środków finansowych z każdego wyodrębnionego programu pomocowego w rozbiciu na:
• środki własne,
• dotacje budżetowe, kredyty bankowe, środki UE.
Konto to może wykazywać saldo Wn, które oznacza stan środków pomocowych z funduszy UE na rachunku bankowym.

Klasyfikacja dotacji

Środki pomocowe (dotacje) jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej mogą być przeznaczane na realizację określonych projektów. Mogą to być dotacje na sfinansowanie:
a) zakupu aktywów trwałych (środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych),
b) projektowania, wdrażania czy doskonalenia systemu zarządzania jakością,
c) zastosowania nowych technologii (np. technologii informatycznych),
d) podnoszenia kwalifikacji pracowników,
e) zakupu usług doradczych.
Dotacje otrzymane z UE stanowią bezzwrotną pomoc finansową udzieloną ze środków publicznych, instytucji, organizacji, spółdzielni, przedsiębiorstwu w celu finansowego wsparcia określonego przedsięwzięcia lub prowadzenia bieżącej działalności.
Zgodnie z MSR nr 20 – Dotacje10 tym mianem określa się pomoc rządową11 (państwową), która przybiera formę przekazania jednostce gospodarczej środków w zamian za spełnienie przez nią w przeszłości lub w przyszłości pewnych warunków związanych z jej działalnością operacyjną. Dotacje państwowe charakteryzują się określoną wartością oraz są prowadzone z państwem, co wyróżnia je od zwykłych transakcji handlowych jednostki. Mogą mieć one różny charakter i zakres.
Do dotacji państwowej nie zalicza się takich form pomocy, którym nie można przypisać określonej wartości, oraz transakcji prowadzonych z rządem, co do których nie istnieje możliwość oddzielenia ich od zwykłych transakcji handlowych jednostki gospodarczej.
Najogólniej dotacje dzieli się na dwa rodzaje, tj. dotacje:
a) podmiotowe, udzielane jednostce ze względu na rodzaj prowadzonej przez nią działalności, także wówczas, gdy działalność jednostki jest finansowana ze środków pochodzących z dotacji budżetowych,
b) przedmiotowe, udzielane jednostce do wytworzenia przez nią produktów, sprzedanych towarów lub świadczonych usług.
Na potrzeby ich ujęcia w księgach rachunkowych wyróżnia się dotacje do aktywów i dotacje do przychodów.
Te pierwsze służą sfinansowaniu zakupu, wytworzeniu, budowie, ulepszeniu lub w inny sposób pozyskaniu aktywów trwałych (długoterminowych). Otrzymanie tych dotacji jest warunkowane ich wydatkowaniem zgodnie z przeznaczeniem (co do rodzaju dotowanych aktywów, ich umiejscowienia lub też okresów, w których mają być nabyte lub utrzymywane przez jednostkę.
Dotacje do przychodów są przeznaczone na dofinansowanie bieżącej działalności operacyjnej oraz na sfinansowanie sprzedaży produktów, świadczenia usług czy sprzedaży towarów.
Ujmowanie dotacji w księgach rachunkowych
UWAGA!
Dotację z UE należy ujmować w księgach rachunkowych, gdy istnieje pewność, że:
a) dotacja zostanie otrzymana,
b) jednostka wypełni warunki związane z dotacją.
Zgodnie z MSR nr 20 samo otrzymanie dotacji nie stanowi przesłanki świadczącej o wypełnieniu przez jednostkę określonych warunków z nią związanych. Warto podkreślić, że ujęcie dotacji nie zależy od jej formy (środki pieniężne, umorzenie pożyczki, regulacja zobowiązań). Aby zapewnić ich współmierność z odpowiednimi kosztami, powinny być one ujmowane jako przychód w poszczególnych okresach.
Z kolei dotacje będące formą rekompensaty już poniesionych kosztów lub dotacje przyznane jako wsparcie finansowe powinny być ujęte jako przychody w okresie, w którym są należne.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Dlatego ujęcie dotacji w księgach rachunkowych powinno być poprzedzone badaniem, czy przepisy regulujące gospodarkę finansową jednostki non-profit przewidują zaliczenie dotacji na zwiększenie funduszu własnego, czy też nakazują zaliczenie dotacji do przychodów z działalności statutowej.
W myśl ustawy o rachunkowości dotacje można rozpatrywać jako:
a) dotacje należne, a nie otrzymane,
b) dotacje otrzymane i przekazane na rachunek bankowy.
Należy podkreślić, że decyzji o przyznaniu dotacji nie można utożsamiać z otrzymaniem środków pieniężnych. Dlatego do dnia wpływu na rachunek bankowy nie podlega ona ewidencji bilansowej. Należne kwoty można ująć w ewidencji pozabilansowej (zapis jednostronny) na koncie „Należności warunkowe”. Dlatego dotacje przyznane, a nie otrzymane do dnia bilansowego, nie mogą być wykazywane w bilansie. Wynika to z faktu, że decyzja o przyznaniu dotacji może być cofnięta.
W wypadku gdy jednostka non-profit poniosła wydatki, które mają być pokryte dotacją, to sam fakt otrzymania decyzji o przyznaniu środków można ująć w ewidencji bilansowej.
W księgach rachunkowych ujmuje się wpływ dotacji na rachunek bankowy potwierdzony wyciągiem. Potem ewidencja dotacji zależy od jej przeznaczenia. Może być ona dokonywana na stronie Ma:
a) „Pozostałych przychodów (operacyjnych)” – dotacje otrzymane na inne cele niż nabycie, wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych,
b) „Rozliczeń międzyokresowych przychodów” – dotacje na zakup środków trwałych, jeżeli stosownie do innych ustaw nie zwiększają one funduszy własnych12.
Kwoty tak zarachowanych dotacji na koncie „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” są następnie sukcesywnie przeksięgowywane na „Pozostałe przychody (operacyjne)”. Zapisy te są dokonywane równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych, których zakup sfinansowano z dotacji. Jeżeli środek trwały został sfinansowany częściowo dotacją, to na pozostałe przychody operacyjne odnosi się wartość odpowiadającą części, w jakiej dotacją sfinansowano dany środek trwały.
Warto dodać, że otrzymane dotacje na sfinansowanie innych celów niż zakup środków trwałych, środków trwałych w budowie czy wartości niematerialnych i prawnych (np. na pokrycie kosztów szkolenia) ujmuje się w księgach rachunkowych jednostki niedochodowej następująco:
Wn „Rachunki bankowe”,
Ma „Pozostałe przychody (operacyjne)”.
W sprawozdaniu finansowym dotacje otrzymane i przeznaczone na nabycie środków trwałych czy środków trwałych w budowie wykazuje się w pasywach bilansu w pozycji „Inne rozliczenia międzyokresowe”. Z kolei w rachunku wyników otrzymane dotacje wykazuje się w pozycji „Pozostałe przychody”.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Dotacje w prawie podatkowym

Problematyka dotacji jest odmiennie postrzegana przez prawo podatkowe (ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i fizycznych). Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 47a, 47c, 47d updof i art. 17 ust. 1 pkt 14, 14a i 14b ustawy o pdop dotacje zalicza się do przychodów zwolnionych przedmiotowo z podatku dochodowego. Oznacza to, że kwot otrzymanych dotacji nie wlicza się do podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. Są one wolne od podatku dochodowego, a wydatki objęte otrzymanym dofinansowaniem nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.
Warto dodać, że wydatki poniesione przed otrzymaniem dotacji są kosztem uzyskania przychodów. Jednakże po wpływie środków należy poniesione koszty przekwalifikować na niestanowiące kosztów uzyskania. Koszty te dotyczą okresu rozliczeniowego, w którym otrzymano dotację.
W myśl przepisów podatkowych dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia uzyskane jako zwrot wydatków związanych z otrzymaniem, zakupem lub wytworzeniem środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych we własnym zakresie, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Odpisy amortyzacyjne dotyczące tych środków trwałych do wysokości otrzymanych dotacji nie stanowią kosztów uzyskania przychodów do celów podatkowych. Oznacza to, że odpisy amortyzacyjne dotyczące dotowanego środka trwałego nie będą stanowić kosztów uzyskania przychodów w części, w jakiej pozostaje stosunek otrzymanej dotacji do poniesionych nakładów na dany obiekt trwały. Zasada ta ma zastosowanie także do obiektów trwałych nie w pełni zamortyzowanych, a finansowanych z dotacji Unii Europejskiej.
Reasumując:
• Środki pochodzące z funduszy unijnych powinny być gromadzone na wyodrębnionych rachunkach bankowych prowadzonych w euro i wydatkowane do wysokości kwot zgromadzonych na tych rachunkach.
• Warunki wykorzystania i rozliczania przyznanych środków UE określa umowa zawarta z beneficjentami.
• Wystąpienie nieprawidłowości przy wykorzystaniu przyznanych środków oznacza niemożność otrzymania środków UE przez kolejne 3 lata, licząc od dnia stwierdzenia nieprawidłowości.
• Do ewidencji środków pieniężnych pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi oraz funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności służy – w zależności od postanowień przepisów lub odpowiednich umów – konto „Rachunki bankowe środków funduszy pomocowych” lub „Rachunki bankowe”.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

prof. dr hab. Maria Hass-Symotiuk
Katedra Rachunkowości
Uniwersytet Szczeciński


1
Rozporządzenie (WE) nr 1783/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 1999 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, first published on OJ L 213 1999 p.1–4 (first delivered on: 03/11/2003 and last uploaded on: 03/11/2003) http://europa.eu.int/eur-lex/pl/dd/vol/pl_volume_14_1.html
2 Rozporządzenie Rady nr 1260 z dnia 21 czerwca 1999 r. ustanawiające przepisy ogólne w sprawie funduszy strukturalnych, first published on OJ L 161 1999 p.1–42 (first delivered on: 17/10/2003 and last uploaded on: 17/10/2003) http://europa.eu.int/eur-lex/pl/dd/vol/pl_volume_14_1.html, art. 25–26.
3 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1257/1999 z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie wsparcia obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR), first published on OJ L 160 1999 p. 80–102 (first delivered on: 29/07/2003 and last uploaded on: 29/07/2003) http://europa.eu.int/eur-lex/pl/dd/reg/pl_register_032010.html
4 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1263/1999 z dnia 21 czerwca 1999 r. w sprawie Instrumentu Orientacji Rybołówstwa. http://europa.eu.int/eur-lex/lex/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31999R1263:PL:HTML Dziennik Urzędowy L 161, 26/06/1999 P. 0054–0056
5 Rozporządzenie (WE) nr 1784/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 1999 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego first published on OJ L 213 1999 p. 5–8 (first delivered on: 03/11/2003 and last uploaded on: 03/11/2003) http://europa.eu.int/eur-lex/pl/dd/vol/pl_volume_14_1.html
6 Obecnie działają cztery Inicjatywy:
INTERREG III – nadgraniczna, międzynarodowa i międzyregionalna współpraca,
EQUAL – zwalczanie wszystkich form dyskryminacji i nierówności na rynku pracy,
URBAN – ekonomiczna i społeczna odnowa obszarów miejskich zagrożonych lub dotkniętych zjawiskami bezrobocia strukturalnego i przejawami patologii społecznej,
LEADER+ – działania innowacyjne na rzecz rozwoju stref wiejskich w ubogich regionach UE.
7 Instytucją zarządzającą jest właściwy minister albo inny organ administracji publicznej, odpowiedzialny za przygotowanie i nadzorowanie realizacji programu operacyjnego albo za przygotowanie i nadzorowanie realizacji strategii wykorzystania FS i ustanawiających przepisy ogólne w sprawie funduszu strukturalnego.
8 Instytucją pośredniczącą jest natomiast instytucja, do której instytucja zarządzająca deleguje część funkcji związanych z zarządzaniem, kontrolą i monitorowaniem programu operacyjnego albo strategii wykorzystania FS, odnoszącą się do priorytetu operacyjnego, działania albo projektu.
9 W określeniu, jaki wydatek zalicza się do wydatków kwalifikowanych, pomaga rozporządzenie Komisji (WE) nr 448/2004 z dnia 10 marca 2004 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1685/2000 ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1260/1999 w odniesieniu do warunków, jakie muszą spełniać wydatki na działanie współfinansowane z funduszy strukturalnych, i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1145/2003 (Dz.U. UE. L.72.66).
10 Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) 2004, SKwP, International Accounting. Standards Committee Foundation (IASCF).
11 Pojęcie to odnosi się do rządu, instytucji czy agencji rządowych oraz innych podobnych organów lokalnych, krajowych lub międzynarodowych.
12 Na przykład dotacje otrzymane przez zakłady opieki zdrowotnej zwiększą ich fundusz założycielski.

Podstawa prawna
• ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości – Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
2 maja 2023 r. (wtorek)
4 maja 2023 r. (czwartek)
29 kwietnia 2023 r. (sobota)
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Składka zdrowotna - zmiany muszą uwzględniać specyfikę i możliwości małych firm. Co najmniej ¾ wysokości zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne powinno podlegać możliwości odliczenia od należnego podatku

Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP, złożyła na ręce Premiera Donalda Tuska uwagi dotyczące składek zdrowotnych w nowym projekcie ustawy. Proponuje ustalenie ryczałtowej składki zdrowotnej i możliwość jej częściowego odliczenia od podatku. Majewska podkreśla, że nowe przepisy muszą uwzględniać specyfikę i możliwości małych firm, które są fundamentem gospodarki.

Czy fundacja rodzinna zapłaci CIT od udziałów w spółkach luksemburskich? Przepisy i orzecznictwo nie dają jednoznacznej odpowiedzi, inwestowanie jest więc ryzykowne

Przepisy i orzecznictwo nie dają jednoznacznej odpowiedzi, czy dochód fundacji rodzinnej z transparentnej spółki luksemburskiej podlega podatkowi CIT. Problem wynika z faktu, że takie spółki, zgodnie z luksemburskim prawem, nie są podatnikami. Polskie organy uznają, że fundacje rodzinne, inwestując w te spółki, mogą nie korzystać ze zwolnienia z CIT, jednak niektóre sądy stoją po stronie podatników, uznając, że brak wyraźnych przepisów nie pozwala wykluczyć zwolnienia.

Wiza Vander Elst: Pozwala polskim firmom delegować do Niemiec pracowników spoza UE

Wiza Vander Elst to specjalne rozwiązanie umożliwiające polskim firmom delegowanie pracowników z Ukrainy i innych państw spoza Unii Europejskiej, zatrudnionych legalnie w Polsce, do pracy w Niemczech. Dzięki tej wizie możliwe jest wykonywanie pracy w Niemczech bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. Aby jednak uzyskać wizę, polska firma musi przedstawić dowody na legalność zatrudnienia pracownika w Polsce oraz posiadanie przez niego ważnego zezwolenia na pracę. Wiza Vander Elst obowiązuje tylko przez czas trwania konkretnego kontraktu, jednak nie dłużej niż przez 90 dni w roku kalendarzowym.

Zakład podatkowy w Niemczech dla podatku dochodowego od pracowników. Kiedy powstaje i jak uniknąć tego podatku?

Od dłuższego czasu niemieckie urzędy skarbowe wzywają polskie firmy, które wykonują prace w Niemczech, do odprowadzania podatku dochodowego od pracowników, nawet jeśli przebywają oni w Niemczech krócej niż 183 dni w danym 12-miesięcznym okresie. Dotyczy to sytuacji, gdy firma prowadzi w jednym miejscu prace budowlane powyżej 6 miesięcy, nie posiada biura ani zatrudnionego w Niemczech przedstawiciela handlowego (tzw. zakład podatkowy dla celów podatku dochodowego od przedsiębiorstwa, Einkommensteuerliche Betriebsstätte).

REKLAMA

Zwolnienie ze składek ZUS na 1 miesiąc. Wniosek w listopadzie - ulga w grudniu. Jak i gdzie złożyć wniosek?

W 2024 roku z tzw. wakacji składkowych można skorzystać jedynie w grudniu. Ale aby uzyskać zwolnienie ze składek ZUS za grudzień, wniosek trzeba złożyć w listopadzie. Jeśli przedsiębiorca spóźni się i wniosek złoży w grudniu, zwolnienie dotyczyć będzie stycznia 2025 r.

ZUS: 48,2 tys. wniosków o wakacje składkowe od 1 października 2024 r. Kto może złożyć wniosek? Jak złożyć wniosek o wakacje składowe?

ZUS: 48,2 tys. wniosków o wakacje składkowe od 1 października. Kto może złożyć wniosek? Jak złożyć wniosek o wakacje składowe? 1 października Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoczął zbieranie wniosków o wakacje składkowe.

Księgowy jako doradca strategiczny – ewolucja zawodu w erze cyfrowej

Badanie fillup k24 „Księgowi jako kluczowi doradcy klienta? Rola, wyzwania i rozwój zawodu okiem księgowych i przedsiębiorców” pokazuje, że przedsiębiorcy chcą widzieć w księgowym osobę, która doradzi, zrozumie ich, pomoże podjąć strategiczne decyzje, a nie tylko wprowadzi dane – mówi Monika Piątkowska, doradca podatkowy fillup. 

Podatek leśny 2025: stawka podatku wynosi 61,02 zł za hektar. Kto zapłaci, a kto jest zwolniony?

Podatek leśny obejmuje grunty leśne z wyjątkiem lasów wykorzystywanych na działalność inną niż leśna. W 2025 roku stawka podatku wynosi 61,02 zł za hektar, obliczona na podstawie średniej ceny sprzedaży drewna. Dowiedz się, kto jest zobowiązany do płacenia podatku leśnego i jakie przysługują zwolnienia.

REKLAMA

E-faktura od 2026 r.: co oznacza KSeF dla dużych i małych przedsiębiorców?

Od 2026 roku Krajowy System e-Faktur (KSeF) stanie się obowiązkowy dla wszystkich firm, z pewnymi udogodnieniami dla najmniejszych przedsiębiorców. Michał Sosnowski, Business Development Director w Exorigo-Upos, wyjaśnia, jakie zmiany czekają przedsiębiorstwa oraz z czym wiąże się możliwość stosowania trybu offline.

Prof. Modzelewski: nie będzie faktur ustrukturyzowanych w 2026 roku. Dlaczego?

Niedawno dowiedzieliśmy się oficjalnie, że odroczony do dnia 1 lutego 2026 r. termin wprowadzenia powszechnego obowiązku wystawiania tzw. faktur ustrukturyzowanych nie będzie już odraczany, mimo że nie powstał jeszcze nawet projekt zasadniczej przebudowy tej koncepcji, co zapowiedział oficjalnie minister finansów. 

REKLAMA