VAT nie jest kosztem kwalifikowanym, chyba że jest rzeczywiście i ostatecznie ponoszony przez beneficjenta końcowego lub indywidualnego odbiorcę pomocy.
W bieżącej części omawiamy kolejną zasadę kwalifikowania kosztów, które mogą być sfinansowane dotacją z funduszy unijnych.
1. Podatek VAT nie jest wydatkiem kwalifikowanym, z wyjątkiem przypadków, gdy jest on faktycznie i ostatecznie wytworzony przez końcowego beneficjenta lub indywidualnego odbiorcę w ramach programu pomocy zgodnie z art. 87 Traktatu oraz w przypadku pomocy finansowanej przez instytucję wyznaczoną przez Państwo Członkowskie. VAT, który podlega zwrotowi, przy zastosowaniu jakichkolwiek środków, nie może być uznany za wydatek kwalifikowany, nawet jeżeli końcowy beneficjent lub indywidualny odbiorca nie odzyska go w danym momencie. Przy ustalaniu, czy VAT stanowi wydatek kwalifikowany zgodnie z zapisami niniejszych zasad, nie jest brany pod uwagę publiczny lub prywatny status beneficjenta końcowego lub odbiorcy.
2. Podatek VAT, którego zwrotu beneficjent końcowy lub odbiorca końcowy nie może uzyskać na mocy określonych przepisów krajowych, stanowi wydatek kwalifikowany tylko wtedy, gdy takie przepisy są pod każdym względem zgodne z szóstą dyrektywą Rady nr 77/388/EWG w sprawie VAT (1).
3. W przypadku gdy końcowy beneficjent lub indywidualny odbiorca podlega programowi pomocy zryczałtowanej, zgodnie z tytułem XIV Szóstej Dyrektywy Rady 77/388/EWG w sprawie VAT, dla potrzeb pkt 1 zapłacony VAT jest uznawany za podlegający zwrotowi.
4. Bez naruszania przepisów art. 29 ust. 6 rozporządzenia ogólnego współfinansowanie ze strony Wspólnoty nie może przekroczyć całkowitych kosztów kwalifikowanych, z wyłączeniem podatku VAT.
5. Inne podatki i opłaty (zwłaszcza podatki bezpośrednie oraz składka na ubezpieczenie społeczne, wynagrodzenia i pensje), które wynikają ze współfinansowania przez fundusze strukturalne, nie stanowią wydatków kwalifikowanych, z wyjątkiem przypadków, gdy jest on faktycznie i definitywnie wytworzony przez końcowego beneficjenta lub indywidualnego odbiorcę.
Zgodnie z zasadą nr 7 VAT nie jest kosztem kwalifikowanym, chyba że jest rzeczywiście i ostatecznie ponoszony przez beneficjenta końcowego lub indywidualnego odbiorcę pomocy. Taka sytuacja występuje wtedy, gdy podmiotowi finansującemu zakupy ze środków funduszu nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, ponieważ:
• nie jest on zarejestrowanym podatnikiem VAT,
• jest podatnikiem VAT, ale wykonuje wyłącznie czynności zwolnione z podatku,
• jest podatnikiem VAT i wykonuje zarówno czynności zwolnione z podatku, jak i objęte podatkiem, ale zakup sfinansowany dotacją związany jest z czynnościami zwolnionymi z podatku,
• wydatek wymieniony jest w art. 88 ustawy o VAT zawierającym katalog przypadków, w których podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego (np. przy zakupie paliw silnikowych, oleju napędowego, gazu wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych, usług noclegowych i gastronomicznych, towarów i usług nabytych w wyniku darowizny itp.).
VAT podlegający zwrotowi nie może, w żadnym przypadku, być uważany za koszt kwalifikowany, nawet wtedy, gdy beneficjent końcowy lub indywidualny odbiorca pomocy nie uzyska jego zwrotu. Taka sytuacja może wystąpić, gdy jednostka miała prawo do odliczenia, ale nie skorzystała z tego prawa.
Zgodnie z przepisami rozporządzenia podatek VAT, którego zwrotu beneficjent końcowy lub odbiorca końcowy nie może uzyskać na mocy określonych przepisów krajowych, stanowi wydatek kwalifikowany tylko wtedy, gdy takie przepisy są pod każdym względem zgodne z Szóstą Dyrektywą Rady nr 77/388/EWG w sprawie VAT.
Współfinansowanie ze strony Wspólnoty nie może przekroczyć (zgodnie z pkt 4 zasady nr 10) całkowitego wydatku kwalifikowanego, z wyłączeniem VAT. Jednak ograniczenia wynikające z tego zapisu nie dotyczą Polski w bieżącym okresie programowania, ponieważ przy obowiązującej maksymalnej 22% stawce VAT i maksymalnym możliwym poziomie współfinansowania projektu ze środków wspólnotowych w wysokości 75% całkowitych kosztów kwalifikowalnych taka sytuacja nie może mieć miejsca.
PRZYKŁAD
Jeśli przyjmiemy, że całkowite koszty kwalifikowalne wynoszą 100 000 zł, to maksymalny możliwy udział VAT w tych kosztach wynosi 18 033 zł. Wynika to z następującego wyliczenia:
100 000 zł × 22/122 = 18 033 zł.
Ze względu na maksymalny możliwy poziom wsparcia ze środków unijnych w wysokości 75% maksymalna kwota dofinansowania może wynieść 75 000 zł.
Całkowity wydatek kwalifikowany, z wyłączeniem VAT, wynosi 81 967 zł (100 000 zł – 18 033 zł), jest więc większy od maksymalnej możliwej kwoty współfinansowania.
Sytuacja opisana w pkt 4 zasady nr 7 mogłaby wystąpić, gdyby współfinansowanie ze środków Wspólnoty podniesione zostało np. do 90%. Maksymalna kwota dofinansowania mogłaby wtedy wynieść 90 000 zł i byłaby wyższa od całkowitego wydatku kwalifikowanego, z wyłączeniem VAT (81 967 zł). Zgodnie z ograniczeniem wynikającym z omawianego zapisu maksymalna kwota współfinansowania musiałaby zostać zmniejszona z 90 000 zł do kwoty 81 967 zł.
Inne podatki i opłaty (w szczególności podatki bezpośrednie oraz składki na ubezpieczenia społeczne, którymi są obłożone wynagrodzenia) związane ze współfinansowaniem z Funduszy Strukturalnych nie stanowią kosztów kwalifikowanych. Wyjątkiem jest sytuacja (podobnie jak w przypadku VAT), gdy są one rzeczywiście i ostatecznie odprowadzane przez beneficjenta końcowego lub odbiorcę końcowego pomocy.
W zdecydowanej większości przypadków wydatki te są ponoszone definitywnie, mogą więc stanowić koszt kwalifikowany. Wyjątkiem byłaby sytuacja, gdyby jednostka uzyskała od organu podatkowego ulgę w postaci umorzenia podatku lub opłaty.
• rozporządzenie Komisji Europejskiej (WE) nr 448/2004 z 10 marca 2004 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1685/2000 ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1260/1999 w odniesieniu do warunków, jakie muszą spełniać wydatki na działanie współfinansowane z Funduszy Strukturalnych i uchylające rozporządzenia (WE) nr 1145/2003 – Dz.U.UE.L. z 2004 r. Nr 72, str. 66, Numer Celex: 32004R0448
• art. 88 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029
• VI Dyrektywa Rady z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku – Dz.U.UE.L.77.145.1
