Jak zaewidencjonować w księdze usługę podnajmu

RADA

W opisanej sytuacji powinien Pan przenieść część kosztów najmu na faktycznego odbiorcę (podnajemcę) zgodnie z zawartą z nim umową. Takie przeniesienie w praktyce obrotu gospodarczego określane jest mianem refakturowania. Fakturę za usługę najmu wystawianą na Pana firmę przez właściciela lokalu powinien Pan ująć w pkpir po stronie kosztów w dacie poniesienia. Natomiast przychód z tytułu usługi podnajmu wykaże Pan w księdze w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego określonego w umowie zawartej z podnajemcą.

UZASADNIENIE

Pojęcie refakturowania nie zostało zdefiniowane w prawie podatkowym. Jest ono jednak czynnością, która funkcjonuje w praktyce obrotu gospodarczego. Również orzecznictwo dopuszcza tzw. refaktury. Refakturowanie polega na zafakturowaniu odsprzedaży usług bez doliczania jakiejkolwiek marży. W takiej sytuacji podmiot pośredniczący pomiędzy świadczącym usługę a jej bezpośrednim i finalnym odbiorcą ogranicza się wyłącznie do wystawienia finalnemu odbiorcy faktury za zakupione - formalnie przez siebie - usługi od świadczeniodawcy. W tym ujęciu refakturujący świadczy w istocie usługę, z której faktycznie korzysta ostateczny odbiorca.

Refakturowanie usług może nastąpić pod warunkiem, że pomiędzy odbiorcą a wystawcą refaktury istnieje umowa, z której wynika, że taka usługa jest przedmiotem świadczenia i odrębnego fakturowania. Ponadto z umowy powinien wynikać sposób rozliczenia.

WAŻNE!

Refakturowanie usług może nastąpić pod warunkiem, że pomiędzy odbiorcą a wystawcą refaktury istnieje umowa, z której wynika, że taka usługa jest przedmiotem świadczenia i odrębnego fakturowania. Z umowy powinien również wynikać sposób rozliczenia.

Tak samo traktują zjawisko refakturowania organy podatkowe. Przykładem jest postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa-Ursynów z 25 stycznia 2007 r., nr 1438/DF2/415-211/340/06/AZ:

Refakturowanie usług nastąpić może pod warunkiem, że strony łączy umowa określająca sprzedaż usług o charakterze zasadniczym, zaś refakturowanie jest jedynie uboczną sprzedażą służącą realizacji zawartej umowy. Podmiot refakturujący usługi dokonuje ich sprzedaży, dlatego u ostatecznego odbiorcy faktura może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów, przy spełnieniu warunków określonych w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z treści złożonego wniosku wynika, iż wynajmujący refakturuje na Wnioskodawcę całość opłat czynszowych wnoszonych do Wspólnoty Mieszkaniowej. Skoro zatem Strona dysponuje fakturą potwierdzającą nabycie usług związanych z użytkowaniem lokalu (opłat czynszowych), natomiast wpłaty na rachunek Wspólnoty Mieszkaniowej dokonuje bezpośrednio właściciel lokalu - to prawidłowym dokumentem, na podstawie którego można dokonać zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów po stronie kosztów, jest faktura.

Z pytania wynika, że część wynajmowanego lokalu za zgodą jego właściciela podnajmuje Pan innemu podmiotowi na podstawie zawartej umowy podnajmu. Jest Pan więc zobowiązany do ujęcia tej operacji w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Ponieważ z tytułu tego zdarzenia powstanie u Pana zarówno koszt, jak i przychód, musi Pan odpowiednio zaewidencjonować oba te zdarzenia.

Czynsz najmu za lokal służący Pana działalności gospodarczej niewątpliwie może Pan zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej. Ujmie Pan go w księdze w kolumnie 13 jako pozostały wydatek (koszt). Fakturę od właściciela lokalu dokumentującą usługę najmu za dany okres rozliczeniowy powinien Pan ująć jako koszt w dacie jej wystawienia. Wynika to z art. 22 ust. 6b updof u podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów:

za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu.

Z tytułu zawarcia z innym podmiotem umowy podnajmu części lokalu, w którym prowadzi Pan działalność gospodarczą, przy „przenoszeniu” na ten podmiot części kosztów najmu lokalu poprzez ich refakturowanie powstanie u Pana przychód związany z prowadzoną działalnością gospodarczą. Przychód ten powinien Pan wykazać w pkpir. Wartość wynikającą z faktury wystawionej na rzecz podnajemcy należy ująć w kolumnie 8 jako pozostały przychód. Ponieważ zarówno najem, jak i podnajem są usługami ze swej istoty mającymi charakter ciągły, są rozliczane w okresach ustalonych przez strony w umowie najmu (podnajmu) - np. miesięcznie, kwartalnie, półrocznie, nie rzadziej jednak niż rocznie. Tym samym datę powstania przychodu z tytułu podnajmu powinien Pan ustalić zgodnie z art. 14 ust. 1e updof. Na podstawie tego przepisu, jeżeli strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku. W opisanej w pytaniu sytuacji za datę powstania przychodu z tytułu usługi podnajmu powinien Pan zatem uznać ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie podnajmu (czyli ostatni dzień okresu miesięcznego przyjętego do rozliczenia tej usługi).

PRZYKŁAD

Pan Andrzej Kowalski jako przedsiębiorca wynajmuje lokal na cele prowadzonej działalności. Część powierzchni biurowej tego lokalu (za zgodą jego właściciela) podnajął spółce ABC. Z umowy zawartej ze spółką wynika, że czynsz za podnajmowaną powierzchnię biurową jest ona zobowiązana opłacać w okresach miesięcznych, na podstawie wystawionej przez pana Andrzeja Kowalskiego faktury. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wystawia on fakturę w terminie 7 dni po zakończeniu danego miesiąca. Strony w umowie podnajmu określiły miesięczny okres rozliczeniowy tej usługi. Przychód z tytułu podnajmu powstanie więc u pana Kowalskiego w ostatnim dniu miesiąca, za który wystawiana jest faktura (np. przychód z faktury wystawionej 7 listopada za październik powstanie 31 października). Koszt w spółce ABC powstanie w dacie wystawienia faktury, czyli 7 listopada. Gdyby jednak faktura została wystawiona 31 października, to koszt w spółce ABC powstałby również w tym dniu.

• art. 14 ust. 1e, art. 22 ust. 6b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 211, poz. 1549

Anna Welsyng

radca prawny, doradca podatkowy