REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak wykazać w księgach obrót zapasami

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Krystyna Michaluk
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Jak ewidencjonować w księgach rachunkowych operacje związane z towarami oraz materiałami (odpady - złom stalowy) z własnej produkcji? Przedsiębiorstwo prowadzi ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5.

RADA

REKLAMA

Autopromocja

Sposób księgowania rzeczowego majątku obrotowego zależy od rodzaju majątku. Produkty w księgach należy ujmować w kosztach wytworzenia. Towary w księgach ujmuje się w cenie nabycia. Jeżeli produkty gotowe zostały przekazane do własnych sklepów, stają się one towarami i ujmuje się je w cenie nabycia, która będzie równa kosztowi wytworzenia. Odpady można ująć w księgach według ceny sprzedaży netto.

UZASADNIENIE

Jeżeli jednostka prowadzi działalność produkcyjną i handlową, sposób ewidencji zależy od tego, czy jednostka zajmuje się wyłącznie odsprzedażą kupionych uprzednio towarów, czy też sprzedaje produkty wytworzone we własnym zakresie we własnych placówkach handlowych w charakterze towarów. Inaczej ewidencjonuje się towary, czyli aktywa nabyte w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym, inaczej materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby lub do wykorzystania w toku produkcji, a jeszcze inaczej produkty i półprodukty oraz wytworzone przed jednostkę lub powstałe w toku produkcji odpady.

Ponieważ w pytaniu jest mowa o odpadach z własnej produkcji, należy przypuszczać, że firma produkuje wyroby, które w momencie przekazania do własnych sklepów nabierają cech towarów handlowych.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Firma prowadzi ewidencję kosztów w układzie rozwiniętym, tj. na kontach zespołu 4 i 5. W związku z prowadzoną produkcją nabywa surowce do produkcji (materiały), których wartość jest przenoszona na wytworzony produkt. W procesie produkcyjnym powstają wyroby gotowe oraz odpady - złom stalowy. Odpady mogą być wykorzystywane w działalności przedsiębiorstwa lub mogą być odsprzedawane.

Ewidencja zapasów w księgach rachunkowych może być prowadzona w różnych wariantach. Ustawa o rachunkowości dopuszcza alternatywne metody księgowania, a decyzję w sprawie wyboru podejmuje kierownik jednostki.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Najbardziej rozbudowanej ewidencji wymaga ewidencja ilościowo-wartościowa. Pozostałe metody należą do metod uproszczonych. W przypadku sprzedaży wieloasortymentowej należy stosować ewidencję ilościowo-wartościową.

Odpady (złom) można bezpośrednio odpisać w koszty, dokonując odpowiedniej korekty na koniec okresu.

Istotną kwestią wchodzącą w zakres polityki rachunkowości, poza wyborem wariantu ewidencji obrotu rzeczowymi składnikami aktywów obrotowych, jest wycena przychodów i rozchodów oraz zapasów tych składników. Na dzień bilansowy rzeczowe składniki aktywów obrotowych wycenia się według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen sprzedaży netto na dzień bilansowy. Także do bieżącej wyceny przychodów i rozchodów tych składników aktywów stosowane są ceny nabycia lub koszty wytworzenia. Ustawa dopuszcza także wycenę materiałów i towarów w cenie zakupu. Produkcję w toku można wyceniać w wysokości bezpośrednich kosztów wytworzenia lub w wysokości wartości materiałów bezpośrednio zużytych. Można jej nie wyceniać w ogóle, jeżeli okres wykonania wynosi nie więcej niż trzy miesiące i nie jest przeznaczona do sprzedaży.

 

REKLAMA

W trakcie roku do ujęcia, nabycia lub wytworzenia mogą być stosowane ceny rzeczywiste, zmienne lub stałe ceny ewidencyjne. W przypadku ewidencji według stałych cen ewidencyjnych należy ustalić na dzień bilansowy wartość zapasów w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia.

W przypadku cen rzeczywistych lub zmiennych cen ewidencyjnych trudności powstają przy wycenie rozchodów oraz zapasów materiałów. Ustawa dopuszcza w tym zakresie kilka rozwiązań: LIFO, FIFO, ceny średnioważone.

Dla odpadów wycena powinna nastąpić według ceny sprzedaży netto.

W zakresie obrotu magazynowego towarów zastosowanie mają dokumenty przychodowe oraz rozchodowe.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 1

Firma handlowo-usługowa wytwarza wyroby stalowe, które po zakończeniu produkcji sprzedaje we własnych placówkach handlowych. W toku produkcji powstają odpady w postaci złomu, który jest sprzedawany do punktów skupu złomu. Jednostka stosuje ewidencję ilościowo-wartościową. Materiały do produkcji zostały kupione w okresie poprzednim. Ewidencja produkcji prowadzona jest w cenach rzeczywistych, a rozchody wyceniane są według zasady szczegółowej identyfikacji cen. W przykładzie pomija się podatek VAT.

1. RW - wydanie materiałów do produkcji:

Wn „Zużycie materiałów i energii” 1 000

Ma „Materiały w magazynie” 1 000

2. PK - rozliczenie kosztów zużycia materiałów:

Wn „Produkcja podstawowa” 1 000

Ma „Rozliczenie kosztów” 1 000

3. Lista płac pracowników produkcyjnych:

Wn „Wynagrodzenia” 500

Ma „Rozrachunki z pracownikami” 500

4. PK - narzuty na wynagrodzenia - składka ZUS:

Wn „Świadczenia na rzecz pracowników” 100

Ma „Rozrachunki z ZUS” 100

5. PK - rozliczenie kosztów wynagrodzeń i składek ZUS:

Wn „Produkcja podstawowa” 600

Ma „Rozliczenie kosztów” 600

6. Faktura VAT - usługi obce dotyczące wydziałów:

Wn „Usługi obce” 400

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 400

7. PK - rozliczenie kosztów pośrednich, wydziałowych:

Wn „Produkcja podstawowa” 400

Ma „Rozliczenie kosztów” 400

8. PW - przyjęcie produktów gotowych z produkcji do magazynu:

Wn „Produkty gotowe” 2 000

Ma „Produkcja podstawowa” 2 000

9. PW - przyjęcie do magazynu odpadów w postaci złomu stalowego - wycena według cen sprzedaży netto:

Wn „Odpady” 50

Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 50

10. Faktura VAT - sprzedaż produktów gotowych:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 2 500

Ma „Przychody ze sprzedaży” 2 500

11. Faktura VAT - sprzedaż odpadów:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 50

Ma „Przychody ze sprzedaży” 50

12. WZ - wydanie sprzedanych produktów z magazynu:

Wn „Koszt wytworzenia produktów” 2 000

Ma „Produkty gotowe” 2 000

13. WZ - wydanie sprzedanych odpadów:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 50

Ma „Odpady” 50

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 

W przypadku produkcji często stosuje się metodę stałych (w pewnym okresie) cen ewidencyjnych. Ponieważ ceny te są różne od cen rzeczywistych, powstają tzw. odchylenia od cen: debetowe - gdy cena ewidencyjna jest niższa od ceny rzeczywistej, lub kredytowe - gdy cena ewidencyjna jest wyższa od ceny rzeczywistej. Odchylenia są ewidencjonowane na odrębnym koncie, a ich stan jest urealniany na koniec każdego miesiąca stosownie do rozchodów składników majątku, których dotyczą. W bilansie nierozliczone saldo konta odchyleń koryguje stan zapasów materiałów.

Odchylenia są rozliczane wskaźnikiem według następującego wzoru:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

gdzie:

Oz - odchylenia przypadające na zapas,

Os - odchylenia powstałe w okresie sprawozdawczym,

Pz - wartość zapasów produktów na początek okresu,

Ps - wartość produktów wyprodukowanych w okresie sprawozdawczym.

Przykład 2

Dane z przykładu 1.

Ewidencja produkcji jest prowadzona według stałych cen ewidencyjnych. Cena ewidencyjna jednej sztuki wyrobu określona jest na 110 zł. W okresie wyprodukowano, przyjęto do magazynu, a następnie sprzedano 20 sztuk wyrobów.

Ewidencja księgowa

1. RW - wydanie materiałów do produkcji:

Wn „Zużycie materiałów i energii” 1 000

Ma „Materiały w magazynie” 1 000

2. PK - rozliczenie kosztów zużycia materiałów:

Wn „Produkcja podstawowa” 1 000

Ma „Rozliczenie kosztów” 1 000

3. Lista płac pracowników produkcyjnych:

Wn „Koszty wynagrodzeń” 500

Ma „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” 500

4. PK - narzuty na wynagrodzenia - składka ZUS:

Wn „Świadczenia na rzecz pracowników” 100

Ma „Rozrachunki z ZUS” 100

5. PK - rozliczenie kosztów wynagrodzeń i składek ZUS:

Wn „Produkcja podstawowa” 600

Ma „Rozliczenie kosztów” 600

6. Faktura VAT - usługi obce dotyczące wydziałów:

Wn „Usługi obce” 400

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 400

7. PK - rozliczenie kosztów pośrednich, wydziałowych:

Wn „Produkcja podstawowa” 400

Ma „Rozliczenie kosztów” 400

8. PW - przyjęcie produktów gotowych z produkcji do magazynu według cen ewidencyjnych: 20 sztuk × 110 zł = 2200 zł

Wn „Produkty gotowe” 2 200

Ma „Rozliczenie produkcji” 2 200

9. PW - przyjęcie do magazynu odpadów w postaci złomu stalowego - wycena według cen sprzedaży netto:

Wn „Odpady ” 50

Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 50

10. Faktura VAT - sprzedaż produktów gotowych - cena netto 2500 zł:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 2 500

Ma „Przychody ze sprzedaży produktów” 2 500

11. Faktura VAT - sprzedaż odpadów:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 50

Ma „Przychody ze sprzedaży materiałów” 50

12. WZ - wydanie sprzedanych produktów z magazynu:

Wn „Koszt wytworzenia sprzedanych produktów” 2 200

Ma „Produkty gotowe” 2 200

13. WZ - wydanie sprzedanych odpadów:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 50

Ma „Magazyn odpadów” 50

W wyniku zastosowanych cen ewidencyjnych, różnych od cen rzeczywistych (2000 zł jak w przykładzie 1), powstaną odchylenia kredytowe w wysokości 200 zł.

W przykładzie cała produkcja została sprzedana, więc odchylenia pomniejszą koszt wytworzenia sprzedanych produktów, urealniając go do wartości rzeczywistego kosztu.

14. PK - rozliczenie kosztów produkcji - według rzeczywistych kosztów:

Wn „Rozliczenie produkcji” 2 000

Ma „Produkcja podstawowa” 2 000

15. PK - ustalenie odchyleń od cen ewidencyjnych produktów:

Wn „Rozliczenie produkcji” 200

Ma „Odchylenia od cen ewidencyjnych” 200

16. PK - rozliczenie odchyleń na produkcję sprzedaną:

Wn „Odchylenia od cen ewidencyjnych” 200

Ma „Koszt wytworzenia sprzedanych produktów” 200

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• art. 17 ust. 2, art. 28 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 63, poz. 393

Krystyna Michaluk

główna księgowa, finalistka konkursu Księgowy Roku 2006

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ustawa o obowiązkowym KSeF uchwalona przez Sejm. Terminy wdrożenia przesądzone

W dniu 25 lipca 2025 r. Sejm uchwalił ustawę wprowadzającą Krajowy System e-Faktur. Zgodnie z nowymi przepisami od 1 lutego 2026 r. firmy o sprzedaży przekraczającej 200 mln zł będą musiały wystawiać faktury za pośrednictwem KSeF. Mniejsze firmy ten obowiązek obejmie od 1 kwietnia 2026 r.

Oskarżony bez dowodów. Przedsiębiorca po 8 latach wygrywa z fiskusem i odzyskuje 400 tys. zł VAT!

Zwykła kontrola zamieniła jego życie w koszmar. Skarbówka oskarżyła go o udział w karuzeli VAT i zablokowała pół miliona złotych. Przez osiem lat walczył o swoje dobre imię. Teraz urzędnicy musieli przyznać: nie mieli żadnych dowodów. Poznaj historię przedsiębiorcy, który pokonał system.

Darowizna pieniężna od teściowej jeszcze przed ślubem: Jak w takiej sytuacji wygląda obowiązek podatkowy?

Czy darowizna przekazana przez teściową jeszcze przed ślubem może oznaczać obowiązek podatkowy dla przyszłego męża? Dyrektor KIS w interpretacji podatkowej wyjaśnił, kto faktycznie jest obdarowanym i kiedy mąż nie musi rozliczać się z podatku od darowizny otrzymanej przez żonę.

Nowy podatek uderzy w e-commerce? KIG ostrzega: MŚP mogą nie przetrwać zmian!

Planowane rozszerzenie podatku od sprzedaży detalicznej na e-commerce może zdusić rozwój małych i średnich firm, spowolnić cyfrowy handel i podnieść ceny dla konsumentów. Zamiast wyrównania szans – ryzyko poważnych nierówności i zahamowania eksportu MŚP. Alarmuje Krajowa Izba Gospodarcza!

REKLAMA

Fakty i mity o obowiązkowym KseF. Kto w firmie jest odpowiedzialny za wdrożenie?

Wprowadzenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) od 2026 roku stanowi jedną z najbardziej znaczących zmian w obszarze zarządzania dokumentacją podatkową i obiegiem informacji finansowej w polskich przedsiębiorstwach. Choć w debacie publicznej KSeF często postrzegany jest wyłącznie jako system teleinformatyczny Ministerstwa Finansów, jego wdrożenie ma charakter głęboko transformacyjny – obejmuje nie tylko narzędzia informatyczne, ale również procesy operacyjne, strukturę organizacyjną oraz podział odpowiedzialności wewnątrz firm.

Dlaczego zagraniczne firmy kurierskie płacą w Polsce podatek mniejszy niż 1% ich przychodów? „Lista wstydu” branży kurierskiej

InPost, polska firma zarejestrowana w Krakowie, w 2024 roku miał 9,85 mld złotych przychodu i zapłacił 375 mln złotych podatku CIT – to o ponad 100 mln złotych więcej niż rok wcześniej. Podatek wyniósł 3,8% przychodów – to po raz kolejny rekordowa kwota w historii firmy. Zagraniczne firmy kurierskie działające w Polsce za rok 2024 w sumie odprowadziły tylko 89,8 mln zł podatku dochodowego.

Krajowy System e-Faktur (KSeF). Rewolucja coraz bliżej

KSeF. Od lutego 2026 do stycznia 2027 roku większość firm działających w Polsce zostanie objęta obowiązkiem e-fakturowania. Proces ten wciąż budzi wiele pytań – awaryjność systemu, sprawność przesyłania danych, ich ochrona, a także niejasności w nowych regulacjach wywołują obawy co do wpływu wdrożenia e-fakturowania na funkcjonowanie sprzedaży i raportowania w firmach.

Tusk zapowiada rewolucję: uprościmy podatki i prowadzenie biznesu w Polsce

Podczas piątkowej konferencji prasowej, poprzedzającej posiedzenie rządu, premier Donald Tusk zapowiedział szeroko zakrojone działania mające na celu uproszczenie prowadzenia biznesu w Polsce, w tym gruntowną reformę systemu podatkowego. Jego słowa, pełne determinacji i świadomości skali wyzwań, padły w momencie, gdy polscy przedsiębiorcy coraz częściej apelują o zmniejszenie biurokratycznego ciężaru i stabilność regulacyjną.

REKLAMA

Gra w zagranicznym kasynie online: legalność, podatki i ryzyko utraty wygranej

W dobie globalizacji i rosnącej popularności internetowego hazardu wiele osób z Polski decyduje się na grę w zagranicznych kasynach online. Kuszące wygrane i łatwy dostęp to jednak tylko pozory – brak znajomości przepisów może kosztować cię nie tylko grzywnę, ale również całą wypłatę. Sprawdź, kiedy gra jest legalna, kiedy zapłacisz podatek, a kiedy... stracisz wszystko.

Krajowy System e-Faktur – przełomowa zmiana wraca do Komisji Sejmowej. Co oznacza dla przedsiębiorców?

Sejm ponownie skierował do Komisji Finansów Publicznych projekt ustawy wprowadzającej Krajowy System e-Faktur (KSeF). Nowe przepisy mają zrewolucjonizować wystawianie faktur w Polsce, wprowadzając cyfrową platformę. Zgłoszono poprawki wydłużające termin przesyłania faktur nawet do 5 dni.

REKLAMA