REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak wykazać w księgach obrót zapasami

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Krystyna Michaluk
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Jak ewidencjonować w księgach rachunkowych operacje związane z towarami oraz materiałami (odpady - złom stalowy) z własnej produkcji? Przedsiębiorstwo prowadzi ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5.

RADA

REKLAMA

Autopromocja

Sposób księgowania rzeczowego majątku obrotowego zależy od rodzaju majątku. Produkty w księgach należy ujmować w kosztach wytworzenia. Towary w księgach ujmuje się w cenie nabycia. Jeżeli produkty gotowe zostały przekazane do własnych sklepów, stają się one towarami i ujmuje się je w cenie nabycia, która będzie równa kosztowi wytworzenia. Odpady można ująć w księgach według ceny sprzedaży netto.

UZASADNIENIE

Jeżeli jednostka prowadzi działalność produkcyjną i handlową, sposób ewidencji zależy od tego, czy jednostka zajmuje się wyłącznie odsprzedażą kupionych uprzednio towarów, czy też sprzedaje produkty wytworzone we własnym zakresie we własnych placówkach handlowych w charakterze towarów. Inaczej ewidencjonuje się towary, czyli aktywa nabyte w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym, inaczej materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby lub do wykorzystania w toku produkcji, a jeszcze inaczej produkty i półprodukty oraz wytworzone przed jednostkę lub powstałe w toku produkcji odpady.

Ponieważ w pytaniu jest mowa o odpadach z własnej produkcji, należy przypuszczać, że firma produkuje wyroby, które w momencie przekazania do własnych sklepów nabierają cech towarów handlowych.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Firma prowadzi ewidencję kosztów w układzie rozwiniętym, tj. na kontach zespołu 4 i 5. W związku z prowadzoną produkcją nabywa surowce do produkcji (materiały), których wartość jest przenoszona na wytworzony produkt. W procesie produkcyjnym powstają wyroby gotowe oraz odpady - złom stalowy. Odpady mogą być wykorzystywane w działalności przedsiębiorstwa lub mogą być odsprzedawane.

Ewidencja zapasów w księgach rachunkowych może być prowadzona w różnych wariantach. Ustawa o rachunkowości dopuszcza alternatywne metody księgowania, a decyzję w sprawie wyboru podejmuje kierownik jednostki.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Najbardziej rozbudowanej ewidencji wymaga ewidencja ilościowo-wartościowa. Pozostałe metody należą do metod uproszczonych. W przypadku sprzedaży wieloasortymentowej należy stosować ewidencję ilościowo-wartościową.

Odpady (złom) można bezpośrednio odpisać w koszty, dokonując odpowiedniej korekty na koniec okresu.

Istotną kwestią wchodzącą w zakres polityki rachunkowości, poza wyborem wariantu ewidencji obrotu rzeczowymi składnikami aktywów obrotowych, jest wycena przychodów i rozchodów oraz zapasów tych składników. Na dzień bilansowy rzeczowe składniki aktywów obrotowych wycenia się według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen sprzedaży netto na dzień bilansowy. Także do bieżącej wyceny przychodów i rozchodów tych składników aktywów stosowane są ceny nabycia lub koszty wytworzenia. Ustawa dopuszcza także wycenę materiałów i towarów w cenie zakupu. Produkcję w toku można wyceniać w wysokości bezpośrednich kosztów wytworzenia lub w wysokości wartości materiałów bezpośrednio zużytych. Można jej nie wyceniać w ogóle, jeżeli okres wykonania wynosi nie więcej niż trzy miesiące i nie jest przeznaczona do sprzedaży.

 

REKLAMA

W trakcie roku do ujęcia, nabycia lub wytworzenia mogą być stosowane ceny rzeczywiste, zmienne lub stałe ceny ewidencyjne. W przypadku ewidencji według stałych cen ewidencyjnych należy ustalić na dzień bilansowy wartość zapasów w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia.

W przypadku cen rzeczywistych lub zmiennych cen ewidencyjnych trudności powstają przy wycenie rozchodów oraz zapasów materiałów. Ustawa dopuszcza w tym zakresie kilka rozwiązań: LIFO, FIFO, ceny średnioważone.

Dla odpadów wycena powinna nastąpić według ceny sprzedaży netto.

W zakresie obrotu magazynowego towarów zastosowanie mają dokumenty przychodowe oraz rozchodowe.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 1

Firma handlowo-usługowa wytwarza wyroby stalowe, które po zakończeniu produkcji sprzedaje we własnych placówkach handlowych. W toku produkcji powstają odpady w postaci złomu, który jest sprzedawany do punktów skupu złomu. Jednostka stosuje ewidencję ilościowo-wartościową. Materiały do produkcji zostały kupione w okresie poprzednim. Ewidencja produkcji prowadzona jest w cenach rzeczywistych, a rozchody wyceniane są według zasady szczegółowej identyfikacji cen. W przykładzie pomija się podatek VAT.

1. RW - wydanie materiałów do produkcji:

Wn „Zużycie materiałów i energii” 1 000

Ma „Materiały w magazynie” 1 000

2. PK - rozliczenie kosztów zużycia materiałów:

Wn „Produkcja podstawowa” 1 000

Ma „Rozliczenie kosztów” 1 000

3. Lista płac pracowników produkcyjnych:

Wn „Wynagrodzenia” 500

Ma „Rozrachunki z pracownikami” 500

4. PK - narzuty na wynagrodzenia - składka ZUS:

Wn „Świadczenia na rzecz pracowników” 100

Ma „Rozrachunki z ZUS” 100

5. PK - rozliczenie kosztów wynagrodzeń i składek ZUS:

Wn „Produkcja podstawowa” 600

Ma „Rozliczenie kosztów” 600

6. Faktura VAT - usługi obce dotyczące wydziałów:

Wn „Usługi obce” 400

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 400

7. PK - rozliczenie kosztów pośrednich, wydziałowych:

Wn „Produkcja podstawowa” 400

Ma „Rozliczenie kosztów” 400

8. PW - przyjęcie produktów gotowych z produkcji do magazynu:

Wn „Produkty gotowe” 2 000

Ma „Produkcja podstawowa” 2 000

9. PW - przyjęcie do magazynu odpadów w postaci złomu stalowego - wycena według cen sprzedaży netto:

Wn „Odpady” 50

Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 50

10. Faktura VAT - sprzedaż produktów gotowych:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 2 500

Ma „Przychody ze sprzedaży” 2 500

11. Faktura VAT - sprzedaż odpadów:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 50

Ma „Przychody ze sprzedaży” 50

12. WZ - wydanie sprzedanych produktów z magazynu:

Wn „Koszt wytworzenia produktów” 2 000

Ma „Produkty gotowe” 2 000

13. WZ - wydanie sprzedanych odpadów:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 50

Ma „Odpady” 50

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 

W przypadku produkcji często stosuje się metodę stałych (w pewnym okresie) cen ewidencyjnych. Ponieważ ceny te są różne od cen rzeczywistych, powstają tzw. odchylenia od cen: debetowe - gdy cena ewidencyjna jest niższa od ceny rzeczywistej, lub kredytowe - gdy cena ewidencyjna jest wyższa od ceny rzeczywistej. Odchylenia są ewidencjonowane na odrębnym koncie, a ich stan jest urealniany na koniec każdego miesiąca stosownie do rozchodów składników majątku, których dotyczą. W bilansie nierozliczone saldo konta odchyleń koryguje stan zapasów materiałów.

Odchylenia są rozliczane wskaźnikiem według następującego wzoru:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

gdzie:

Oz - odchylenia przypadające na zapas,

Os - odchylenia powstałe w okresie sprawozdawczym,

Pz - wartość zapasów produktów na początek okresu,

Ps - wartość produktów wyprodukowanych w okresie sprawozdawczym.

Przykład 2

Dane z przykładu 1.

Ewidencja produkcji jest prowadzona według stałych cen ewidencyjnych. Cena ewidencyjna jednej sztuki wyrobu określona jest na 110 zł. W okresie wyprodukowano, przyjęto do magazynu, a następnie sprzedano 20 sztuk wyrobów.

Ewidencja księgowa

1. RW - wydanie materiałów do produkcji:

Wn „Zużycie materiałów i energii” 1 000

Ma „Materiały w magazynie” 1 000

2. PK - rozliczenie kosztów zużycia materiałów:

Wn „Produkcja podstawowa” 1 000

Ma „Rozliczenie kosztów” 1 000

3. Lista płac pracowników produkcyjnych:

Wn „Koszty wynagrodzeń” 500

Ma „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” 500

4. PK - narzuty na wynagrodzenia - składka ZUS:

Wn „Świadczenia na rzecz pracowników” 100

Ma „Rozrachunki z ZUS” 100

5. PK - rozliczenie kosztów wynagrodzeń i składek ZUS:

Wn „Produkcja podstawowa” 600

Ma „Rozliczenie kosztów” 600

6. Faktura VAT - usługi obce dotyczące wydziałów:

Wn „Usługi obce” 400

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 400

7. PK - rozliczenie kosztów pośrednich, wydziałowych:

Wn „Produkcja podstawowa” 400

Ma „Rozliczenie kosztów” 400

8. PW - przyjęcie produktów gotowych z produkcji do magazynu według cen ewidencyjnych: 20 sztuk × 110 zł = 2200 zł

Wn „Produkty gotowe” 2 200

Ma „Rozliczenie produkcji” 2 200

9. PW - przyjęcie do magazynu odpadów w postaci złomu stalowego - wycena według cen sprzedaży netto:

Wn „Odpady ” 50

Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 50

10. Faktura VAT - sprzedaż produktów gotowych - cena netto 2500 zł:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 2 500

Ma „Przychody ze sprzedaży produktów” 2 500

11. Faktura VAT - sprzedaż odpadów:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 50

Ma „Przychody ze sprzedaży materiałów” 50

12. WZ - wydanie sprzedanych produktów z magazynu:

Wn „Koszt wytworzenia sprzedanych produktów” 2 200

Ma „Produkty gotowe” 2 200

13. WZ - wydanie sprzedanych odpadów:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 50

Ma „Magazyn odpadów” 50

W wyniku zastosowanych cen ewidencyjnych, różnych od cen rzeczywistych (2000 zł jak w przykładzie 1), powstaną odchylenia kredytowe w wysokości 200 zł.

W przykładzie cała produkcja została sprzedana, więc odchylenia pomniejszą koszt wytworzenia sprzedanych produktów, urealniając go do wartości rzeczywistego kosztu.

14. PK - rozliczenie kosztów produkcji - według rzeczywistych kosztów:

Wn „Rozliczenie produkcji” 2 000

Ma „Produkcja podstawowa” 2 000

15. PK - ustalenie odchyleń od cen ewidencyjnych produktów:

Wn „Rozliczenie produkcji” 200

Ma „Odchylenia od cen ewidencyjnych” 200

16. PK - rozliczenie odchyleń na produkcję sprzedaną:

Wn „Odchylenia od cen ewidencyjnych” 200

Ma „Koszt wytworzenia sprzedanych produktów” 200

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• art. 17 ust. 2, art. 28 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 63, poz. 393

Krystyna Michaluk

główna księgowa, finalistka konkursu Księgowy Roku 2006

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kredyt EKOlogiczny 2025 – bezzwrotna dotacja dla firm na modernizację energetyczną. Jakie warunki trzeba spełnić?

Już od października 2025 r. przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie z Kredytu EKOlogicznego – dotacji realizowanej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG 3.01).

Obowiązkowy KSeF: kogo obejmie, jak fakturować w czasie awarii? Co czeka podatników VAT w 2026 roku?

Ponad pół rok dzieli przedsiębiorców od dnia, w którym elektroniczne fakturowanie stanie się w Polsce obowiązkowe. W zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku, firmy będą musiały dołączyć do Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku. Od tego momentu korzystanie z KSeF stanie się obowiązkowe dla wszystkich podatników VAT czynnych. Firmy mają już niewiele czasu, by dostosować swoje systemy, procedury i zespoły do nowych wymogów.

Ulga termomodernizacyjna i zwolnienie z podatku dochodowego (PIT) dla osób realizujących przedsięwzięcia termomodernizacyjne. Najnowsze objaśnienia Ministra Finansów z 2025 r.

W dniu 30 czerwca 2025 r. Minister Finansów wydał objaśnienia podatkowe odnośnie form wsparcia przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Objaśnienie te dotyczą rozwiązań podatkowych (ulga termomodernizacyjna i zwolnienie podatkowe), które wspierają przedsięwzięcie termomodernizacyjne na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej „ustawa PIT”), oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej „ustawa o ryczałcie”). Objaśnienia zawierają ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego oraz uwzględniają stan prawny obowiązujący na dzień 1 stycznia 2025 r. Objaśnienia podatkowe są wydawane przez ministra finansów na podstawie art. 14a § 1 pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa z urzędu w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe. Warto w szczególności zwrócić uwagę na zmieniony wykaz wydatków uprawniających do odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Walorem tych objaśnień są także liczne przykłady wyjaśniające treść przepisów. Publikujemy poniżej pełną treść tych objaśnień.

Nowe tachografy nie aż tak inteligentne jak zakładano. Na jakie błędy muszą uważać kierowcy i firmy transportowe?

Od 19 sierpnia 2025 roku w przewozach międzynarodowych w UE wymagane będą już wyłącznie najnowsze tachografy inteligentne często oznaczane jako tachografy G2V2, czyli druga wersja tachografów inteligentnych. Obecnie w transporcie międzynarodowym stanowią one już większość tachografów. Choć nowe urządzenia rejestrujące miały za zadanie ułatwiać pracę firmom transportowym, to jednak są zawodne i mogą powodować wiele trudności przy rozliczaniu i kontroli czasu pracy kierowców. Na jakie błędy nowych smart tachografów trzeba uważać i jak skutecznie sobie z nimi radzić?

REKLAMA

Patologiczna prywatyzacja majątku firm? Rada Przedsiębiorców wzywa rząd do pilnych zmian w prawie

Rada Przedsiębiorców alarmuje: niekontrolowane postępowania upadłościowe sprzyjają nadużyciom i grabieży majątku firm. W liście do premiera Donalda Tuska organizacja apeluje o zmiany legislacyjne, które mają zakończyć nieformalny system patologicznej prywatyzacji i chronić interes publiczny.

Jak korzystać w praktyce z procedury VAT OSS – rejestracja, rozliczenia, płatności, ewidencja

Procedura OSS (ang. One Stop Shop) obowiązuje w Polsce od 1 lipca 2021 r., jednak wciąż wiele firm nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo może ona uprościć ich rozliczenia podatkowe w zakresie VAT. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się skomplikowana, przy wsparciu doświadczonego doradcy jej wdrożenie jest szybkie i efektywne, a korzyści z jej stosowania znaczące.

Stawka VAT 0%: Jak poprawnie udokumentować dostawę wewnątrz UE, by nie stracić na podatku?

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) może być opodatkowana stawką VAT 0%, ale tylko pod warunkiem spełnienia określonych wymogów formalnych. Sprawdź, czym dokładnie jest WDT, jakie dokumenty są niezbędne, by transakcja była zgodna z przepisami i jak uniknąć pułapek, które mogą skutkować dodatkowymi kosztami podatkowymi.

Urlop na samozatrudnieniu (kontrakt B2B) - komu przysługuje i co trzeba wiedzieć?

Zmęczenie i potrzeba oddechu od maili, telefonów i projektów to uczucia, które dobrze zna nie tylko pracownik etatowy. Coraz więcej samozatrudnionych prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze przyznaje wprost: chcieliby odpocząć, ale mają wątpliwości, co będzie się działo z ich firmą podczas dłuższej nieobecności. Często nie wiedzą nawet, jakie prawa do odpoczynku im przysługują. Wyjaśniamy, jakie mechanizmy prawne, podatkowe oraz organizacyjne mogą pomóc przedsiębiorcy złapać oddech.

REKLAMA

Limit 30-krotność ZUS 2025 - ile wynosi? Kogo dotyczy przekroczenie składek ZUS? Co zrobić jeśli nastąpi przekroczenie rocznej podstawy wymiaru składek ZUS?

W 2025 roku limit składek ZUS na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został już ustalony. Po jego przekroczeniu składki nie są już naliczane – ale uwaga: za błędy w rozliczeniach może odpowiadać pracownik. Sprawdź, co oznacza 30-krotność ZUS, jak się liczy limit, kto go pilnuje i co zrobić, gdy opłaciłeś składki ponad próg.

Raz w roku wakacje od płacenia składek. Budżet państwa zapłaci za ciebie. ZUS przypomina kto ma prawo do tej ulgi i jak ją uzyskać w 2025 roku

Letnie wakacje to doskonały czas na odpoczynek nie tylko od pracy, ale również od spraw finansowych związanych z prowadzeniem własnej działalności. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina, że mikroprzedsiębiorcy wpisani do CEIDG oraz komornicy sądowi mogą skorzystać z wakacji składkowych. Od uruchomienia programu w listopadzie 2024 roku ZUS przyjął już niemal 2 miliony wniosków.

REKLAMA