REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak ująć w księgach rachunkowych dochodzenie należności na drodze sądowej

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Izabela Grochola
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Nasza spółka ma problemy ze ściągnięciem części należności za sprzedane towary. W związku z powyższym zdarza się, iż musimy dochodzić należnych nam kwot na drodze sądowej, korzystając z pomocy kancelarii prawnej.

1. Czy wydatki poniesione na rzecz kancelarii mogą stanowić koszt uzyskania przychodu, a jeżeli tak, to w którym momencie?

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

2. Czy w sytuacji gdy dochodzimy w sądzie jedynie części wierzytelności i w odniesieniu do tej części otrzymujemy od komornika postanowienie o bezskuteczności egzekucji, daje nam to prawo zaliczenia do kosztów podatkowych również jej pozostałej części?

3. Czy można zaliczyć do kosztów, jako nieściągalną, zasądzoną część w dniu pokwitowania przez komornika odbioru wniosku o wszczęciu egzekucji?

RADA

REKLAMA

Ad 1. Wydatki na obsługę prawną związaną z dochodzeniem należności zaliczamy do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ad 2. Mają Państwo, jako podatnik, możliwość zaliczenia do kosztów całej wartości niezapłaconej wierzytelności, mimo iż postanowienie o bezskuteczności egzekucji zostało wydane jedynie w odniesieniu do jej części.

Ad 3. Pokwitowanie przez komornika odbioru wniosku o wszczęciu egzekucji nie daje jeszcze podstawy do odpisania należności jako nieściągalnej. Jest to natomiast jedna z przesłanek uprawdopodobniających nieściągalność należności, uzasadniająca zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu odpisu aktualizującego wartość tej należności.

UZASADNIENIE

Ponoszone przez spółkę wydatki związane z dochodzeniem należności są kosztem uzyskania przychodu w momencie ich poniesienia. Uzasadnienie takiego stanowiska odnajdujemy np. w postanowieniu Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 10 września 2007 r., sygn. 1471/DPR2/423-134/07/WP/2, gdzie czytamy m.in.:

(...) Poniesione przez Spółkę jako wierzyciela koszty procesu sądowego z punktu widzenia przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowią koszty uzyskania przychodów. Wydatki te wskazują bowiem na istnienie związku przyczynowo-skutkowego, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ww. ustawy. Podejmowane przez wierzyciela działania mają na celu zabezpieczenie źródła przychodów, jego ochronę przed negatywnymi skutkami wynikającymi z niewypłacalności dłużnika oraz dbałości o interesy Spółki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, iż koszty sądowe ponoszone przez wierzyciela (wpis, opłata kancelaryjna, koszty zastępstwa procesowego) stanowią koszty uzyskania przychodów, ponieważ wypełniają warunki określone w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. (...).

Czy można zaliczyć w koszty podatkowe całą wierzytelność, gdy postanowienie o bezskuteczności egzekucji dotyczy jedynie jej części

Tak. Do kosztów podatkowych można zaliczyć całą wartość wierzytelności, w sytuacji gdy postanowienie o bezskuteczności egzekucji dotyczy jedynie jej części. Stanowisko potwierdzające taką możliwość było wielokrotnie prezentowane przez organy podatkowe w wydawanych interpretacjach (por. pismo Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 27 marca 2006 r., sygn. 1471/DPD1/423-135/05/KK, decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 27 lutego 2008 r., sygn. 1401/PH-II/4407/14-45/07/DB/PV-II).

Czy można odpisać należność jako nieściągalną w momencie pokwitowania przez komornika odbioru wniosku o wszczęciu egzekucji

Nie można odpisać należności jako nieściągalnej już w momencie pokwitowania przez komornika odbioru wniosku o wszczęciu egzekucji. Należy bowiem odróżnić uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności od jej udokumentowania. Sytuacja opisana przez podatnika (wierzytelność potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego) zawarta jest w przykładowym katalogu zdarzeń wymienionych w art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przepis ten daje prawo do uwzględnienia w kosztach podatkowych odpisu aktualizującego wartość należności. Nie daje on natomiast prawa do trwałego zaliczenia w koszty nieściągalnej wierzytelności. Zamknięty katalog zdarzeń uprawniających do odpisania należności jako nieściągalnej zawarty jest w art. 16 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ustawodawca wymienia w nim udokumentowanie nieściągalności posiadanym:

1) postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela za odpowiadające stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo

2) postanowieniem sądu o:

a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub

b) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. a), lub

c) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo

3) protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Prawidłowy tok postępowania wygląda więc następująco:

1) przekazanie sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego - odpis aktualizujący stanowiący koszt podatkowy,

2) otrzymanie postanowienia o nieściągalności uznanego przez podatnika za odpowiadające stanowi faktycznemu - równowartość odpisu aktualizującego w tej części, która zaliczona została do kosztów podatkowych, uwzględniamy w przychodach podatkowych, a jednocześnie wartość nieściągalnej wierzytelności traktujemy jako koszt podatkowy.

 

Dodatkowo należy pamiętać, iż zarówno w sytuacji dokonywania uprawdopodobnionych odpisów aktualizujących, jak i odpisywania prawidłowo udokumentowanych należności jako nieściągalnych, w kosztach podatkowych można uwzględnić jedynie tę wartość należności, która uprzednio stanowiła przychód należny, a więc jedynie jej wartość netto.

PRZYKŁAD

Spółka dokonała na rzecz jednego ze swoich kontrahentów sprzedaży towarów o wartości 65 000 zł + 22% VAT. Po bezskutecznych wezwaniach do zapłaty spółka skierowała sprawę do sądu, ponosząc przy tym koszty opłat sądowych w wysokości 2000 zł oraz koszt obsługi prawnej w wysokości 3000 zł + 22% VAT. Po uzyskaniu prawomocnego orzeczenia sądu, zasądzającego na rzecz spółki również odsetki i zwrot kosztów postępowania sądowego w łącznej kwocie 5000 zł, sprawa została skierowana do egzekucji. Komornik wydał postanowienie o bezskuteczności egzekucji, które zostało uznane przez spółkę za odpowiadające stanowi faktycznemu.

Księgowania

1. Faktura za sprzedane towary:

Wn konto 201„Rozrachunki z odbiorcami” (w analityce: konto imienne kontrahenta) 79 300,00 zł

Ma konto 730„Sprzedaż towarów” 65 000,00 zł

Ma konto 222„Rozliczenie podatku VAT należnego” 14 300,00 zł

2. Skierowanie sprawy do sądu:

Wn konto 246„Rozrachunki dochodzone na drodze sądowej” 79 300,00 zł

Ma konto 201„Rozrachunki z odbiorcami” (w analityce: konto imienne kontrahenta) 79 300,00 zł

3. Odpis aktualizujący wartość należności:

Wn konto 761„Pozostałe koszty operacyjne” 79 300,00 zł

Ma konto 280„Odpisy aktualizujące wartość należności” 79 300,00 zł

4. Opłacone koszty sądowe:

Wn konto 761„Pozostałe koszty operacyjne” 2 000,00 zł

Ma konto 131„Bieżący rachunek bankowy” 2 000,00 zł

5. Faktura za obsługę prawną dotyczącą dochodzenia należności:

Wn konto 761„Pozostałe koszty operacyjne” 3 000,00 zł

Wn konto 223„Rozliczenie podatku VAT naliczonego” 660,00 zł

Ma konto 240„Pozostałe rozrachunki” 3 660,00 zł

6. Wyrok zasądzający na rzecz spółki zapłatę należności wraz z odsetkami oraz kosztami postępowania sądowego:

a) należność główna

Wn konto 201„Rozrachunki z odbiorcami” (w analityce: konto imienne kontrahenta) 79 300,00 zł

Ma konto 246„Rozrachunki dochodzone na drodze sądowej” 79 300,00 zł

b) zasądzone odsetki oraz koszty sądowe

Wn konto 201„Rozrachunki z odbiorcami” (w analityce: konto imienne kontrahenta) 5 000,00 zł

Ma konto 280„Odpisy aktualizujące wartość należności” 5 000,00 zł

7. Otrzymane postanowienie o bezskuteczności egzekucji:

Wn konto 280„Odpisy aktualizujące wartość należności” 84 300,00 zł

Ma konto 201„Rozrachunki z odbiorcami” (w analityce: konto imienne kontrahenta) 84 300,00 zł

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• art. 15 ust. 1, art. 16 ust. 2, art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238

Izabela Grochola

główna księgowa w spółce z o.o.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Księgowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Najważniejsze zmiany przepisów dla firm 2025/2026. Jakie nowe obowiązki i wyzwania dla biznesu?

Trzeci kwartał 2025 roku przyniósł przedsiębiorcom aż 13 istotnych zmian regulacyjnych. Powszechne oburzenie przedsiębiorców wzbudza jednak krótsze od obiecywanego 6-miesięcznego vacatio legis. Z jednej strony postępuje cyfryzacja i deregulacja procesów, z drugiej – rosną obciążenia fiskalne i kontrolne. Z najnowszego Barometru TMF Group obejmującego trzeci kwartał 2025 roku wynika, że równowaga między ułatwieniami a restrykcjami została zachwiana kosztem zmian wymagających dla prowadzenia biznesu.

Jak uwierzytelnić się w KSeF? Pieczęć elektroniczna to jedna z metod - zgłoszenie w ZAW-FA, API KSeF 2.0 lub przy użyciu Aplikacji Podatnika KSeF

Aby korzystać z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), nie trzeba zakładać konta, ale konieczne jest potwierdzenie tożsamości i uprawnień. Jednym z bezpiecznych sposobów uwierzytelnienia – szczególnie dla spółek i innych podmiotów niebędących osobami fizycznymi – jest kwalifikowana pieczęć elektroniczna. Sprawdź, jak działa i jak jej użyć w KSeF.

Faktury korygujące w KSeF w 2026 r. Jak powinny być wystawiane?

Pytanie dotyczy zawartości pliku xml, za pomocą którego będzie wczytywana do KSeF faktura korygująca. Czy w związku ze zmianą struktury logicznej FA(3) w przypadku faktur korygujących podstawę opodatkowania i podatek będzie niezbędne zawarcie w pliku xml wartości „przed korektą” i „po korekcie”? Jeżeli będzie możliwy import na podstawie samej różnicy faktury korygującej (co wynikałoby z zamieszczonego na stronie MF pliku FA_3_Przykład_3 (Przykładowe pliki dla struktury logicznej e-Faktury FA(3)), to czy ta możliwość obejmuje fakturę korygującą do faktury pierwotnej już wcześniej skorygowanej (ponowną korektę)?

Rezygnacja członka zarządu w spółce z o.o. – jak to zrobić prawidłowo (zasady, dokumentacja, odpowiedzialność)

W realiach obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje się na złożenie rezygnacji z pełnionej funkcji. Powody mogą być różne – osobiste, zdrowotne, biznesowe czy organizacyjne – ale decyzja ta zawsze powinna być świadoma i przemyślana, zwłaszcza z perspektywy konsekwencji prawnych i finansowych.

REKLAMA

Nieujawnione operacje gospodarcze – jak uniknąć sankcyjnego opodatkowania CIT

Od kilku lat coraz więcej spółek korzysta z możliwości opodatkowania tzw. ryczałtem od dochodów spółek. To sposób opodatkowania dochodów spółki, który może przynieść realne korzyści podatkowe. Jednak korzystanie z estońskiego CIT-u wiąże się również z określonymi obowiązkami – szczególnie w zakresie prawidłowego ujmowania operacji gospodarczych w księgach rachunkowych. W tym artykule wyjaśnimy, czym są nieujawnione operacje gospodarcze i kiedy mogą prowadzić do powstania dodatkowego zobowiązania podatkowego.

Zmiany w stażu pracy od 2026 r. Potrzebne zaświadczenia z ZUS – wnioski będzie można składać już od stycznia

Od 1 stycznia 2026 roku wchodzą w życie zmiany w Kodeksie pracy. Nowe przepisy rozszerzą katalog okresów wliczanych do stażu pracy dla celów nabywania prawa do świadczeń i uprawnień pracowniczych. Obejmą one m.in. umowy zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej czy pracę zarobkową za granicą. Potwierdzeniem tych okresów będą zaświadczenia z ZUS, wydawane od nowego roku na podstawie wniosku składanego w PUE/eZUS.

JPK VAT dostosowany do KSeF – co w praktyce oznaczają nowe oznaczenia i obowiązek korekty?

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia dostosowującego przepisy w zakresie JPK_VAT do zmian wynikających z wprowadzenia Krajowego Systemu e-Faktur. Nowe regulacje mają na celu ujednolicenie sposobu raportowania faktur, w tym tych wystawianych poza KSeF – zarówno w trybie awaryjnym, jak i offline24. Projekt określa również zasady rozliczeń VAT od pobranej i niezwróconej kaucji za opakowania objęte systemem kaucyjnym.

KSeF 2.0 a obieg dokumentów. Rewolucja w księgowości i przedsiębiorstwach już niedługo

Od chwili wejścia w życie obowiązkowego KSeF jedyną prawnie skuteczną formą faktury będzie dokument ustrukturyzowany przesłany do systemu Ministerstwa Finansów, a jej wystawienie poza KSeF nie będzie uznane za fakturę w rozumieniu przepisów prawa. Oznacza to, że dla milionów firm zmieni się sposób dokumentowania sprzedaży i zakupu – a wraz z tym całe procesy księgowe.

REKLAMA

Czy przed 2026 r. można wystawiać część faktur w KSeF, a część poza tym systemem?

Spółka (podatnik VAT) chciałaby od października lub listopada 2025 r. pilotażowo wystawiać niektórym swoim odbiorcom faktury przy użyciu KSeF. Czy jest to możliwe, tj. czy w okresie przejściowym można wystawiać część faktur przy użyciu KSeF, część zaś w tradycyjny sposób? Czy w okresie tym spółka może niekiedy wystawiać „zwykłe” faktury nabywcom, którzy wyrazili zgodę na otrzymywanie faktur przy użyciu KSeF?

Czy noty księgowe trzeba będzie wystawiać w KSeF od lutego 2026 roku?

Firma nalicza kary umowne za niezgodne z umową użytkowanie wypożyczanego sprzętu. Z uwagi na to, że kary umowne nie podlegają VAT, ich naliczanie dokumentujemy poprzez wystawienie noty księgowej. Czy taki dokument również będziemy musieli wystawiać od 2026 roku z użyciem systemu KSeF?

REKLAMA